Një nga paisjet bujqësore më të përdorura dhe më të fetishizuara ka qenë parmenda.
Pothuajse në të gjitha segmentet rurale të shoqërisë tradicionale shqiptare kanë funksionuar një numër i madh mitesh e legjendash që e mistifikonin në mënyrë të vëçantë këtë paisje.
Në disa krahina, e përfytyruar si qënie me shpirt, parmenda edhe flijohej siç flijoheshin disa kafshë të vlerësuara në mënyrë të veçantë si: gjeli, dashi etj. Por, ndodhte që familja fshatare në mëngjes ta shihte parmëndën të dhunuar, domethënë të zbërthyer në fshehtësi, në errësirën e natës nga një dorë e panjohur.
Një dhunim i tillë nuk provokonte zëmërimin dhe përpjeket e pronarit për të zbuluar dhe ndërshkuar dhunuesin, i cili sipas normave kulturore mbisunduese, me përjashtim të këtij misioni, nuk kishte të drejtë të futej në oborrin e shtëpisë së tjetrit, jo vetëm natën, por as edhe ditën pa lejen e të zotit të shtëpisë.
Pse tolerohej një dhunim i tillë i parmendës?
Në sfondin e bestytnive mjaft të përhapura ndër shqiptarët zbërthimi i parmendës nga një dorë e panjohur në errësirën e natës tolerohej nga pronari i saj, sepse nëpërmjet këtij veprimi ai simbolikisht merrte mesazhe me përmbajtje humane të spikatur, prej të cilave më kryesore ishin:
1- Dora që e kishte zbërthyer parmendën në fshehtësi, mund të ishte e një burri, gruaja e të cilit nuk lindte fëmijë. Ndër mjaft shqiptarë ishte e rrënjosur bestytnia se zbërthimi në fshehtësi i parmendës së një bashkëfshatari tjetër ndikonte që të shpërbëheshin pengesat që nuk e lejonin gruan e tij të lindte;
2- Veçanërisht në fshatrat e Malësisë së Shkodrës, të Pukës, të Tropojës etj, zbërthimi i parmendës në errësirën e natës, emetonte edhe mesazhin se këtë veprim e ka kryer ndonjë burrë i fshatit ose i krahinës, i cili synonte të çlironte ndonjë të afërm nga ndikimi i shpirtrave të këqinj;
3- Në segmentet rurale të shoqërisë paramoderne ka qenë mjaft e përhapur mendësia se edhe sëmundja e dhjamit shërohet nëpërmjet zbërthimit të parmendës së ndonjë bashkëfshatari natën e në fshehtësi;
4- Ndoshta, duke u bazuar në një farë analogjie së jashtmi, zbërthimi i parmendës konsiderohej si ilaç edhe për t’u zgjidhur gjuhën fëmijëve që nuk flisnin ose që u mbahej goja.
Zyhdi Dervishi “Lente të ndërveprimit simbolik”
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Pse në veri, burrat qëllonin pranë kokës së gruas?
Pse burrat shkëmbejnë cigare me njëri-tjetrin?
Betimet, pse ishin të detyrueshme për burrat shqiptarë?
