Presidenti i Rusisë Vladimir Putin, pak para vizitës së tij në Beograd, ka dhënë dy intervista për mediat serbe.
Të dy intervistat, të përkthyera nga Konica.al, mund t’i gjeni më poshtë.
Në intervistat e tij, Putin ka folur edhe për ushtrinë e Kosovës, ku nuk nguroi që të shprehte mbështetjen ushtarake që Rusia do i japë Serbisë.
Ai kujtoi edhe bombardimet e NATO-s kundër Serbisë. Duke folur për destabilitetin në Ballkan, Putin fajësoi Uashingtonin, duke thënë se po ndërhyn për konflikte të reja.
Putin ka komentuar edhe gjëndjen me Ukrainën, duke komentuar edhe Autoqefalinë e Kishës së Ukrainës.
Intervistat e plota:
Pyetja: Serbia dhe Rusia janë të lidhura me afinitet shekullor historik, kulturor dhe religjioz, si dhe vëllazërimi në armë në dy Luftëra Botërore. Ne përballemi me sfida të reja. Si i vlerësoni marrëdhëniet dhe perspektivat tona aktuale për zhvillimin e tyre? Thuhet shumë për tubacionin e ri të gazit “Turkish Stream”, a ka ndonjë shans për vendin tonë?
V.Putin: Para së gjithash, i përshëndes ngrohtësisht të gjithë lexuesit e gazetës së përditshme Politika, një nga botimet më të vjetra të botuara jo vetëm në Serbi, por edhe në Ballkan. Dhe, duke shfrytëzuar këtë mundësi, dua t’u përgëzoj qytetarët e republikës gjatë Vitit të Ri të kaluar dhe festat e Krishtlindjeve.
Në të vërtetë, siç keni theksuar, marrëdhëniet e mira midis Rusisë dhe Serbisë bazohen në miqësinë e sinqertë shekullore të popujve tanë, lidhje familjare shpirtërore dhe kulturore, faqe të përbashkëta të historisë, duke përfshirë Luftën heroike kundër nazizmit gjatë Luftës së Dytë Botërore. Dhe në shekullin XXI, ne ruajmë me kujdes dhe zhvillojmë tradita të paçmueshme të besimit dhe bashkëpunimit. Një gatishmëri e tillë për bashkëpunim të ngushtë në politikë, ekonomi dhe në sferën humanitare është pasqyruar në Deklaratën dypalëshe të Partneritetit Strategjik, nënshkruar në maj 2013.
Sot, marrëdhëniet dypalëshe në të gjitha fushat janë në rritje. Tregtia e ndërsjellë po rritet: në vitin 2017 ajo arriti në 2 miliardë dollarë dhe vazhdoi të rritet vitin e kaluar. Investimet ruse në ekonominë serbe tejkaluan 4 miliardë dollarë. Bashkëpunimi me ‘Gazpromneft’ i lejoi kompanisë së naftës së Serbisë të bëhet një lider në tregun e energjisë të rajonit të Ballkanit. Me pjesëmarrjen e Hekurudhave Ruse, rindërtimi dhe modernizimi i infrastrukturës hekurudhore të Serbisë po ecën me një ritëm të mirë.
Baza ligjore e bashkëveprimit po përmirësohet vazhdimisht. Kontaktet po zhvillohen përmes parlamenteve dhe partive politike, qarqeve publike, si dhe në fushën e shkencës, arsimit dhe kulturës. Specialistët rusë po marrin pjesë në projektin e ndërtimit të kishës së Shën Savës në Beograd. Falë sponsorizimit të sipërmarrësve tanë, kupola kryesore e kësaj ndërtese madhështore është zbukuruar me dekorimin e mozaikut. Me një fjalë, jam i bindur se pikërisht një bashkëpunim i frytshëm dhe shumëplanëshe që përmbush plotësisht interesat themelore të popujve të Rusisë dhe Serbisë.
Sa për “Turkish Stream”, ndërtimi i saj kryhet në orar. Nëntorin e kaluar, u vendos tubacioni në pjesën në det të hapur dhe po punohet për t’u lidhur me terminalin në ndërtim në bregun e Detit të Zi të Turqisë. Ne planifikojmë të komisionojmë plotësisht tubacionin e gazit deri në fund të vitit 2019.
Kam vërejtur se Gazprom po punon aktualisht në opsione të ndryshme për vazhdimin e tubacionit të gazit tranzit tokësor në drejtimin evropian. Një prej tyre parashikon transportimin e karburantit përgjatë rrugës Bullgari – Serbi – Hungari me qasje në qendrën e shpërndarjes së gazit në Baumgarten, Austri. Në këtë rast, Serbia nuk do të përdorë vetëm gazin rus, por gjithashtu do të sigurojë tranzitin e tij. Natyrisht, kjo do të sjellë përfitime të prekshme për ekonominë serbe, do të lejojë krijimin e vendeve të reja të punës, do të forcojë sigurinë energjetike të vendit tuaj dhe të gjithë Evropës Qendrore dhe Juglindore. Pjesëmarrja serbe në projekt do të lehtësohet nga harta e rrugës për modernizimin dhe zgjerimin e rrjetit kombëtar të transmetimit të gazit të nënshkruar në vitin 2017 me Gazprom.
Me miratimin përfundimtar të rrugës së furnizimeve të gazit rus, natyrisht, do të merret parasysh pozita e Komisionit Evropian. Ne besojmë se vendet anëtare të BE-së të interesuara për gazin rus duhet të marrin siguri nga Bashkimi Evropian që planifikojnë të vazhdojnë rrjedhën turke nuk do të pengohen nga një vendim arbitrar politik i Brukselit.
Pyetje: Në një situatë ku shtetet individuale të rajonit janë duke u armatosur dhe formimi i të ashtuquajturës Ushtri të Kosovës është në proces, Serbia mund të llogarisë mbështetjen e Rusisë në forcimin e mëtejshëm të potencialit të mbrojtjes, duke pasur parasysh neutralitetin tonë dhe faktin se ne janë të rrethuar nga shtetet anëtare të NATO-s?
V.Putin: E vlerësojmë shumë angazhimin e fortë të udhëheqjes serbe për të ruajtur neutralitetin e vendit. Në të njëjtën kohë, gjatë viteve, ne kemi ndihmuar në forcimin e aftësive mbrojtëse të Serbisë: furnizojmë armë dhe pajisje ushtarake dhe ndihmojmë në riparimin dhe modernizimin e tyre. Ne do të vazhdojmë të zhvillojmë bashkëpunimin ushtarak-teknik.
Nuk do ta fsheh faktin se ata ishin të befasuar nga reagimi mjaft pasiv i Bashkimit Evropian ndaj vendimit të “parlamentit” të Kosovës për transformimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës në një ushtri të plotë. Pas të gjitha, është e qartë se një hap i tillë është perceptuar nga serbët që jetojnë në këtë krahinë si një kërcënim i drejtpërdrejtë për sigurinë e tyre. Dhe në përgjithësi, ajo është e mbushur me rreziqe serioze të përkeqësimit të situatës në rajon. Nuk është në interes të BE-së të mbyllë një sy qorr ndaj veprimeve të tilla të njëanshme që shkelin rëndë ligjin ndërkombëtar, veçanërisht nëse Brukseli pret të vazhdojë të përmbushë detyrat e ndërmjetësimit të tij në dialogun mes Beogradit dhe Prishtinës.
Ne gjithashtu kemi theksuar në mënyrë të përsëritur që ne e konsiderojmë politikën e zgjerimit të NATO-s si një relikt i Luftës së Ftohtë, një strategji e gabuar dhe destruktive ushtarako-politike. Sot, aleanca po përpiqet të forcojë praninë e saj në Ballkan. Megjithatë, duke vepruar kështu, ai vetëm rikrijon linjat ndarëse në kontinentin evropian, shkel rëndë parimin e pandashmërisë së sigurisë. E gjithë kjo përfundimisht nuk çon në forcimin e stabilitetit, por në uljen e besimit dhe në rritjen e tensioneve në Evropë.
Pyetja: Moska ka kohë që propozon krijimin e një arkitekture të re të sigurisë, por kohët e fundit kemi parë tendenca të rrezikshme në botë, duke përfshirë deklaratat e fundit të Uashingtonit për t’u tërhequr nga INF. Çfarë mendoni se mund të jetë një zgjidhje për ruajtjen e paqes përballë rritjes së tensionit lokal dhe global?
V.Putin: Në të vërtetë, Shtetet e Bashkuara po ndjekin aktualisht një linjë për çmontimin e sistemit të marrëveshjeve ndërkombëtare mbi kontrollin e armëve, të cilat lidhin duart në ndërtimin e potencialit të tyre ushtarak. Ose përpiquni t’i përmbushni ato në mënyrë selektive, domethënë vetëm në pjesën që i plotëson interesat e tyre. Deklarata e qëllimit për t’u tërhequr nga Traktati i INF ishte një tjetër lidhje në një zinxhir të gjatë të veprimeve të tilla. Është e qartë se pasojat e një politike të tillë do të jenë më negative.
Natyrisht, ne nuk do të hedhim një sy në vendosjen e raketave amerikane, të cilat përbëjnë një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë tonë. Ne do të detyrohemi të marrim përgjigje efektive. Megjithatë, Rusia, si një vend i përgjegjshëm dhe i ndjeshëm, nuk është i interesuar për një garë të re të armëve. Pavarësisht nga synimi i paralajmëruar i SHBA për t’u tërhequr nga Traktati, ne jemi të hapur për të vazhduar dialogun për gjetjen e mënyrave për ta ruajtur atë. Në dhjetor, një numër propozimesh konkrete u dërguan amerikanëve për këtë rezultat. Ne jemi të gatshëm për një bisedë serioze dhe për të gjithë agjendën strategjike midis vendeve tona.
Rusia me vendosmëri dhe qëndrueshmëri qëndron për përmirësimin e gjendjes ndërkombëtare si një e tërë, e cila, siç e vëren me të drejtë, mbetet e tensionuar. Për më tepër, në shumë aspekte një situatë e tillë është gjithashtu për shkak të veprimeve unilaterale të pandërprera, duke përfshirë edhe ato shtrënguese të Shteteve të Bashkuara dhe një numri shtetesh të tjera perëndimore. Si rezultat, atmosfera e përgjithshme e konfrontimit dhe mosbesimit rritet.
Ne u bëjmë thirrje kolegëve tanë perëndimorë që të heqin dorë nga metodat e shantazhimit, kërcënimeve dhe provokimeve, të respektojnë të drejtën ndërkombëtare, të ndërtojnë një dialog ndërshtetëror mbi parimet e mishëruara në Kartën e Kombeve të Bashkuara. Ky është çelësi për ruajtjen e paqes, forcimin e sigurisë dhe stabilitetit global dhe rajonal.
Në përfundim, dëshiroj t’u uroj lexuesve të gazetës Politika dhe gjithë popullit të Serbisë mirëqenien dhe suksesin.
********************************
Gazeta ” Evening News “
Pyetje: Bashkëpunimi intensiv i Rusisë me Serbinë shkakton acarim në Perëndim dhe veçanërisht në Uashington. Si do të komentonit mbi deklaratat e politikanëve perëndimorë se Rusia është një faktor destabilizues në Ballkan dhe si e vlerësoni marrëdhëniet e Rusisë me republikat e tjera ish-Jugosllave?
V.Putin: Jam i kënaqur që kam mundësi t’u drejtohem lexuesve të Evening Neës, një nga gazetat serbe më popullore dhe me ndikim, për t’iu përgjigjur pyetjeve tuaja dhe për të ndarë vlerësimet tuaja.
Nëse flasim për situatën në Ballkan, atëherë një faktor serioz destabilizues këtu është linja e Shteteve të Bashkuara dhe disa vendeve perëndimore, që kanë për qëllim konsolidimin e dominimit të saj në rajon. Në vitin 1999, forcat e NATO-s – pa sanksionimin e OKB-së – bombarduan Jugosllavinë për dy muaj e gjysmë, duke e refuzuar me forcë krahinën autonome të Kosovës. Dhe në vitin 2008, Uashingtoni dhe aleatët e saj mbështetën shpalljen e paligjshme të pavarësisë së Kosovës.
Në vitin 2017, në kundërshtim me mendimin e gjysmës së popullsisë, Mali i Zi u fut në NATO. Ata kishin frikë të zhvillonin një referendum mbi këtë çështje – si rezultat, vendi po kalon një periudhë të paqëndrueshmërisë politike. Vitin e kaluar filloi edhe procesi i miratimit të amendamenteve kushtetuese dhe riemërtimi i këtij shteti dhe rishikimi i themeleve të identitetit kombëtar maqedonas për të inkorporuar me forcë Republikën e Maqedonisë në NATO. Në të njëjtën kohë, vullneti i votuesve maqedonas u injorua – referendumi për ndryshimin e emrit shtetëror dështoi, por vazhdoi presioni i jashtëm.
Vendi ynë, duke e ditur, duke kuptuar kompleksitetin e Ballkanit, historinë e rajonit, e ka konsideruar gjithmonë atë si një hapësirë për bashkëpunim konstruktiv. Dhe sot Rusia ka shumë miq këtu, ndër të cilët një vend i veçantë është i pushtuar nga partneri strategjik i Serbisë. Prandaj, përparësia jonë absolute është të kontribuojmë në forcimin e sigurisë rajonale dhe stabilitetit. Ne avokojmë që të respektohen të drejtat dhe interesat e vendeve dhe popujve të Ballkanit, që respektohet e drejta ndërkombëtare.
Bashkëpunimi me Republikën Sërbska si pjesë e Bosnje dhe Herzegovinës është reciprokisht e dobishme në përputhje të plotë me Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit të vitit 1995. Ne vazhdojmë të përqendrohemi në zbatimin e projekteve në sektorin e energjisë, rafinimit të naftës dhe tregtisë së karburanteve, bankave, farmaceutike dhe industrive të tjera në Republikën e Serbisë dhe në mbarë Bosnjë-Hercegovinën. Ne konsiderojmë po aq të rëndësishëm promovimi i nismave të përbashkëta humanitare, duke pasur parasysh interesin në rritje të boshnjakëve në gjuhën ruse, kulturën ruse, arsimin në Rusi.
Marrëdhëniet me Slloveninë dhe Kroacinë po zhvillohen në mënyrë progresive, pavarësisht se dialogu midis Bashkimit Evropian, prej të cilit ata janë anëtarë, dhe Rusia po kalon kohë të vështira. Vitin e kaluar u mbajtën disa takime me udhëheqjen kroate. Tregtia po rritet: me Slloveninë për tre të katërtat e 2018, ajo u rrit me gati 10 përqind, me Kroacinë – me 27 përqind. Në vitin e kaluar, me Slloveninë u mbajtën me sukses stinët kulturore ndër-vendore, në Zagreb u organizua një ekspozitë e madhe e Muzeut Shtetëror të Vetmuar, i cili përkon me 50 vjetorin e marrëdhënieve të qytetit me kryeqytetin kroat Shën Petersburg. Ne do të vazhdojmë të zhvillojmë marrëdhëniet e miqësisë dhe besimit, të cilat, sigurisht, plotësisht i përmbushin interesat e popujve tanë.
Pyetja: Kisha Ortodokse Serbe mori anën e Kishës Ortodokse Ruse në sfondin e krizës së kishës në Ukrainë. Në të njëjtën kohë, një numër vendesh ndikojnë mbi Patriarkun Bartolomeu dhe po përpiqen të fitojnë njohjen e “skismatikëve” ukrainas nga kishat lokale ortodokse. Çfarë mendoni për zhvillimet e mëtejshme?
V.Putin: Më lejoni t’ju kujtoj lexuesit e gazetës tuaj, të cilët janë shumë të shqetësuar për raportet e një ndarje në botën ortodokse, por nuk mund të përfshihen thellë në situatën në Ukrainë, çfarë është në rrezik.
Më 15 dhjetor 2018, udhëheqja e Ukrainës, e cila mbështetet në mënyrë aktive nga Shtetet e Bashkuara dhe Patriarkana e Konstandinopojës, mbajti të ashtuquajturin këshill të bashkimit. U krijua krijimi i “Kishës Ortodokse të Ukrainës”, dhe më 6 janar 2019, patriarku Bartolomeu nënshkroi tomos (dekret) për Autoqefalinë e saj. Kështu, u bë një përpjekje për të legalizuar bashkësitë ndarëse ekzistuese në Ukrainë nën juridiksionin e Stambollit, që është një shkelje flagrante e kantoneve ortodokse.
Megjithatë, kjo është pak shqetësuese për udhëheqjen e Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, pasi struktura e re e kishës është një projekt ekskluzivisht politik dhe laik. Qëllimi i tij kryesor është të ndajë popujt e Rusisë dhe Ukrainës, për të mbjellë jo vetëm grindjet kombëtare, por fetare. Nuk është rastësi që në Kiev ata tashmë kanë deklaruar “pavarësinë përfundimtare nga Moska”.
Unë përsëris: këtu nuk flitet për ndonjë jetë shpirtërore – kemi të bëjmë me politikë të rrezikshme dhe të papërgjegjshme. Ashtu siç nuk flitet për pavarësinë e “Kishës Ortodokse të Ukrainës”. Në fakt, ajo është plotësisht e kontrolluar nga Stambolli. Por kisha ortodokse kanonike e Ukrainës, më e madhe në Ukrainë, e cila nuk iu apelua Patriarkut Bartolomeu për Autoqefalinë, është absolutisht i pavarur në veprimet e tij. Në të njëjtën kohë, ajo mban një lidhje ekskluzivisht kanonike me Kishën Ortodokse Ruse, por edhe kjo shkakton acarim të padenjë nga regjimi aktual i Kievit.
Natyrisht, udhëheqja e Ukrainës nuk mund të kuptojë se përpjekjet për të detyruar besimtarët në një kishë të huaj me forcë janë të mbushura me pasoja serioze. Megjithatë, është gati të sakrifikojë pëlqimin ndërfetar në vend, në mënyrë që të zhvillojë një fushatë zgjedhore të presidentit aktual të Ukrainës, të ndërtuar mbi kërkimin e armiqve, për të ruajtur pushtetin me çdo mjet.
E gjithë kjo është parë në botën ortodokse.
Natyrisht, Rusia nuk ka ndërmend të ndërhyjë në proceset e kishave, veçanërisht në territorin e një shteti sovran fqinj. Por shohim se rreziku, përfshirë këtu edhe për botën ortodokse, përfaqësohet nga eksperimente të tilla dhe nga ndërhyrja e madhe e shtetit në aktivitetet fetare.
Pyetje: Perspektiva për bashkëpunim ekonomik mes Moskës dhe Beogradit nëse Serbia bashkohet me Bashkimin Evropian. Si mund të ndikojë kjo në investimet ruse në ekonominë serbe?
V.Putin: Ne e respektojmë drejtimin e lidershipit serb drejt anëtarësimit në BE. Ndryshe nga partnerët perëndimorë, nuk po përpiqemi ta vendosim Beogradin përpara një zgjedhjeje artificiale – ose jeni me Rusinë ose me Bashkimin Evropian. Proceset e integrimit në botën tonë globale po zhvillohen në mënyrë dinamike, duke mbuluar vende dhe shoqata të reja, duke krijuar konfigurime premtuese. Prandaj, ne jemi të bindur se aspiratat e integrimit evropian të Serbisë, si dhe pjesëmarrja e Rusisë në Bashkimin Ekonomik Euroaziatik, nuk shërbejnë si pengesë për rritjen e bashkëpunimit tonë të larmishëm.
Është e rëndësishme që Rusia dhe Serbia të synojnë të vazhdojnë të forcojnë bashkëpunimin në sferat ekonomike dhe investuese. Marrëveshja e ardhshme e tregtisë së lirë midis EurAsEk dhe Serbisë ka për qëllim ta lehtësojë këtë. Raundi tjetër i bisedimeve u zhvillua në Beograd vetëm kohët e fundit – 10-11 janar. Presim që nënshkrimi i këtij dokumenti do të bëhet para fundit të këtij viti dhe do të hapë mundësi cilësore për rritjen e efikasitetit dhe efektit praktik të punës së përbashkët në fushën ekonomike.
Në përfundim, dëshiroj t’u uroj lexuesve të gazetës, të gjithë qytetarëve të paqes dhe prosperitetit miqësor të Serbisë.
Përktheu Konica.al
