MENU
klinika

I papërsëritshëm, njëlloj si e motra

Zërin unik që nuk ngjet me askënd, dhe me CD nëpër botë

06.02.2019 - 19:37

Si një nga rrjedhat e ujëvarës së madhe të folkut, por një lloj dhe në lartësinë e muzikës moderne, me një zë magjepsës dhe të papërsëritshëm në skenat e këngës shqiptar.

Hysni Zela, i lindur në familjen ku buroi muzika në Lushnje, në familjen e Hasan Zelës, të të madhes Vaçe.

I zoti sa motra e tij, i zoti sa të shkëputet nga fama e saj dhe emri i tij të ishte titull i veprave, aftësisë dhe talentit të tij.

Ditët e sotme secili lexues mund ta njohë si këngëtarin i cili identifikohet më shumë me muzikën e lehtë dhe popullore folklorike.
Mjeshtri i madh i këngës populllore.

Një nga ato këngëtarë që duartrokiten sapo u përmendet emri për t’u ngjitur në skenë.

hysni zela-konica.al

E ëma e tij rrëfente se edhe kur punonte këngën e kishte në majë të buzës, e kishte të tijën.

Mori shumë nga mbretëresha e muzikës shqiptare, Vaçja, dhe më të rëndësishmen, ai i mori teknikën, teksa e ndiqte nëpër koncerte.
Nuk humbi aspak kohë, kur e ndjeu se mund të largohej nga hija dhe t’ja dilte vetë mbanë me emrin e tij, që mund të nxirrte zërin dhe t’i futej këngës, u bë pjesë e konkursit të organizuar në Teatrin e Operas.

Fitoi.

Duke njohur veten më ndryshe, tentoi të provonte diçka tjetër dhe u fut në konkursin e tretë të organizuar nga Ansambli Shtetëror i Këngëve dhe i Valleve Popullore.

Edhe këtu fitoi.

Dhe ia doli të bëhej pjesë e trupës së Ansamblit Shtetëror të Këngëve e të Valleve Popullore.
Fillimet e tij ishin si korist, por me kohën u kuptua zëri i tij i veçantë.

Falë dhuntisë që i kishte dhuruar natyra, nisi të ishte një solist me unin e vetë muzikor.
Këngët e tij më të njohura kryesisht ishin ato si: “Çelu trëndafil, hapu borzilok”’, “Çu ngrita me natë”, “Këngë për Ali Pashanë”, “Me gërshetin mbytmë mua!”, “Tanë, moj e zeza Tanë!” e mjaft të tjera, të cilat duartrokiteshin gjatë gjithë performancës.

Në gjirin e Ansamblit Shtetëror të Këngëve e të Valleve Popullore Hysniu interpretonte midis figurave dinjitoze të këngës, dhe ikonave të muzikës popullore.

hysni zela-konica.al

Kjo e fundit e lartësonte po aq dhe atë vetë.

Hysniu ishte një këngëtar i tonaliteteve të larta.
Falë atij zëri dhe fuqisë së tij arriti të depërtonte e t’ja dilte të fuqizohej.

Mund të themi se ai mbetet një interpretues i timbrikës së këngës së mirëfilltë popullore duke qenë se nuk del jashtë vijës melodike origjinale.

Zëri i tij ka karakteristika të llojit si vibrues.

Përsa i përket qëndrimit të tij në skenë, vlerësohet mjaft fakti, që pavarësisht ndryshimeve që pësoi Shqipëria në aspektin politiko-ekonomi, ai ia doli të mbijetonte me muzikën e tij dhe qëndroi pa u larguar jo vetëm nga vendi por edhe nga skena.

Krahas vitit 2001, Hysniu u ftua të ishte pjesë e “Fanfara Tirana”.

Me përfshirjen në këtë formacion të ri muzikor, krijoi një përvojë re që dha dhe mundësinë të interpretonte në mjaft skena të Europës e të botës.

Një nga albumet e “Fanfara Tirana” ku shpalosej folklori shqiptar dhe ai ballkanas, arriti në Top 5 në renditjen World Music Chart(Listën e muzikës botërore) në të cilin zëri pikant i Hysni Zelës kulmon vlerat e vërteta të krijimtarisë shpirtërore të popullit shqiptar.

Hysniu, pjesë e trupave artistike ka dhënë shfaqje në skenat e mbi 35 shteteve, duke përfshirë këtu edhe Kanadanë e Australinë.
Mbështetur në kontributin e madh në fushë të këngës popullore, Presidenti i Republikës i ka akorduar Hysni Zelës titullin: Mjeshtër i Madh.

Në kohën kur ishte i pranishëm në një festival muzikor në Koblenz të Gjermanisë, një nga gazetat vendase “Rhein Zeitung”, shkroi nën titullin “Melankolia e polifonisë dhe kabasë së Jugut nën vokalin drithërues të Hysni Zelës”.

Pak ditë më pas, në një tjetër shfaqje të dhënë në Shtuttgard po të Gjermanisë, gazeta vendase Stutgarter – Zeitung”, ndër të tjera, shkroi se e tërë shfaqja ishte “Një eksplozion gëzimi dhe hareje e alternuar me melankolinë e polifonisë, apo të kabasë së Jugut, në vokalin drithërues të ikonës folklorike shqiptare, Hysni Zela”.

Dhe nisur nga ky sukses i arritur, “Stuttgarter-Zeitung” shkruante, se “…ky interpretim të njeh me Shqipërinë, për të cilën shumë njerëz nuk dinë shumë… Shqipëria është një vend fantastik për të udhëtuar. Ka plazhe, male dhe banorë shumë të këndshëm e miqësorë”.

Një ambasador i kulturës në Evropë dhe më gjerë.
Dikush që frymëzohej nga publiku i tij artdashës.

hysni zela-konica.al

“kënga është jeta ime; motivet e reja më emocionojnë; harrohem mbas një kënge të re dhe ndihem sërish i ri”…, shprehet teksa flet për këngën, rëndësinë dhe rolin e saj.

Lushnja, mbarë Myzeqeja kanë shumë të drejtë të krenohen me motrën e Hysniut, Vaçen e paharruar. Sakaq, kanë po kaq të drejtë të mburren edhe me vëllain e Vaçes, Hysniun – Mjeshtër i Madh i këngës popullore.

Me emrin e Hysni Zelës, vëllait të këngëtares së papërsëritshme Vaçe Zela, lidhet një nga historitë më mbresëlënëse të udhëtimit në kohë të këngës shqiptare, të cilës ai i dha dimemsionet e shpirtit të tij kërkimtar dhe me një talent të pazakontë e ngriti atë në lartësime të reja.

Artist virtuoz me një talent duket të lindur, kënga e kënduar prej tij nuk ngjet me këngët e kënduara prej askujt nga kolegët e tij, pasi ai zë i ngrohtë prej baritone, me jone aq lirike dhe impresionuese e bëjnë të dallueshëm prej gjithëkujt që ka dalë në rrugën e vështirë të artit muzikor.

Hysni Zela është një ikonë e shpirtit muzikor jo vetëm në Shqipëri, por dhe në të gjithë trevat shqipfolëse, në Evropë e më gjerë ku sallat dhe sheshet e mbushura me adhurues të tij kanë përcjellë kredot e një këngëtari brilant.
E veçanta e tij si artist është jo vetëm zëri i veçantë, ai timbër i magjishëm që duket sikur gurgullon bashkë me ujëvarat e bjeshkëve, por dhe shpirti i tij i vrullshëm poetik, që iu përgjigjet këtyre joneve që dalin nga thellësitë e një zemre të dashuruar me vendin e tij, me bashkëkombasit, mes të cilëve ndihet gjithmonë i rrethuar me dashuri, respekt e mirënjohje të pakufishme.

Hysni Zela është vetë zëri i ngrohtë i tokës së tij, i fushave të Myzeqesë ku frushëllojnë grunjërat dhe lulkuqet, vetëdija e një arti elitar që i shërben fisnikërimit të kombit, maturimit të ndërgjegjes shoqërore, emancipimit të njeriut dhe fisnikërimit të ndjenjave më të bukura humane.

hysni zela-konica.al

Hysni Zela këndon kryesisht këngë të muzikës së lehtë, popullore folklorike, si dhe rryma të tjera polifonike e operistike, ku në gjitha llojet e zhanret muzikore shkëlqen me atë zërin e tij karakteristik, që duket sikur rrjedh nga lartësitë marramendëse të ujëvarave.

Hysni Zela është një zë krejt i veçantë, unik dhe i pangatërrueshëm në muzikën shqiptare. Në këngët e tij me bazë folkun dhe vaiacionet modern rreth tij, përthyer në zërin e tij aq të kthjellët dhe drithërues, gjallon jeta dhe historia shqiptare, e kaluara, e sotmja dhe imazhet e ardhmërisë.

Sot ai është në kulmin e udhëtimeve dhe aktiviteteve, por kjo gjë nuk na pengon që të këmbëngulim për të bërë një “komunikim” në kohë me zërin e tij të rrallë të polifonisë. Ai është pjesë e grupit “Fanfara Tirana”, i cili që përbëhet me instrumentistë dhe këngëtarë të Ansamblit të Ushtrisë, e krijuar në vitin 2001. Ata janë pjesëmarrës nëpër skena evropiane dhe kanë sjell disa albume në bashkëpunim me grupin britanik “Transglobal Underground”.

Muzika e tyre është me shumë përmasa të njëkohshme, zor se mund të gjendet një epitet i vetëm që të përkufizojë saktësisht gjithçka që tingujt e tyre përhapin në atmosferë. Ka dhimbje Ballkani, ndjesi të tjera të zakonshme për veshët shqiptarë dhe pastaj shpërthime prej humori nazeli ballkanas, ndërthurur të gjitha këto me ritmet e një fanfare që të pushton e të detyron t’u bindesh tingujve të saj tundues.

Nuk mund të ndodhte ndryshe kur bashkohet Hysni Zela, pjesa më e mirë e folklorit shqiptar dhe ballkanas dhe entuziazmi përforcues i një fanfare. Por bëhet fjalë për një eksperiment, një kombinim të suksesshëm që tashmë ka radhitur copëza të artit të vet, CD-ve që, po udhëtojnë në gjithë botën. Ata janë tashmë ndër ballkanasit më të njohur në botë dhe me prestigjioz në llojin e muzikës etnike që përfaqësojnë denjësisht. Por edhe pse nuk ka qenë pikërisht qëllimi i tyre fillestar, “brass band Fanfara Tirana”, nëpërmjet tingujve të tunxhtë e të përpunuar, ka arritur të përçojë nëpër sheshet evropiane muzikën më të mirë shqiptare e madje të elektrizojë turmat që e perceptojnë atë si një risi, jo vetëm në sferën e përgjithshme muzikore, por edhe në vetë llojin e muzikës etnike.

Jemi në pikën ku kabaja e Shqipërisë së Jugut takohet me ritmet reggae, bateritë me elektronikën, zëri i Hysni Zelës takohet me “The black soul” të Tuup-it.

hysni zela-konica.al

Hysni Zela është një këngëtar i njohur. shqiptar jo vetëm i i këngës popullore, por dhe asaj polifonike modern, i muzikës së përpunuar, në kadencat e së cilës risitë e zërit të tij kanë lënë një shenjë të dukshme.
Në Dhjetor 1976, Liliana Kondakçi dhe Hysni Zela marrin pjesë në Festivali i 15-të në RTSH me këngën “Fshati I Ri”.

Që atëhere në karrierën e Hysni Zelës kemi dhjetëra e dhjetarë këngë, që nga folkloriket, burimoret e trevave të Jugut shqiptar, nën ritmet e përndezura të kabave, gjer tek vokacionet polifonike, moderne e postmoderne, si ato të datës 22 Tetor 2013, kur “Vagabondi” publikon videoklipin “Kosova e Pavarur”, në bashkëpunim me Hysni Zela.
Këngë të tilla si bie fjala ato të albumit të tij të mirënjohur me titull “Në këngë shpirtin gjeta”, si”Këngë për Nënën,“Çelu trëndafil, hapu”, Borzilok”, “Vajza e Valëve”, “Ikin vitet”, “Me gëershetin mbytmë mua”,”Kënga e Tokës”, “Unë jam Arbëresh”, “Në ëndërr”, “Dikur shkova”, “ Sorkadhja” “ Në këngë shpirtin gjeta”, “Këngë për Ali Pashanë”,”Pse s’del Hëna dritë-argjenda”, ”Syri në Butrint më mbeti”,”Tanë, moj e zeza Tanë”, janë pjesë e ecurisë së këngëtarit të mirënjohur, një ecje sa e vështirë aq dhe e bukur e dinjitoze drejt shpirt të artdashësve, shijuesvetë muzikës që gjejnë në këngët e interpretuar nga Hysni Zela veten e tyre.

Hysni Zela është një këngëtar me një potencë të jashtëzakonshme interpretative, në vokalin e të cilit janë ngritur e lartësuar shumë zhanre këngësh. Dhe në secilin syresh ai ka dhënë maksimumin e tij. Kërkesat e tij në rrafshin muzikor janë estetikisht të pakontestueshme.

hysni zela-konica.al

Hysniu mbetet një këngëtar befasues, me zë të veçantë. Kjo veçanti ka të bëjë me gjithë formimin e tij intelektual dhe estetik. Shijet e tij të natyrshme, shumë të kultivuara, janë të domosdoshme për ta bërë këngën estetikisht të arritur. Në rast se realizohen këto kërkesa, çdo këngëtar do të ishe i sigurt për suksesin e këngës së tij.

Në kujtesën kombëtare të këngës shqiptare, të vetë të artit të madh elitar, zëri i Hysni Zelës, do të mbetet gjithmonë një zë që e kërkon dhe e dashuron shijuesi i muzikës kombëtare.

Emri i Hysni Zelës do të vazhdojë të na zgjojë sensacione estetike dhe të ruajë në analet e tij imazhin e një këngëtari zë magjik, të këngëtarit unik Hysni Zela, me emrin e të cilit lidhet vetë muzika shqiptare, majat e saj ku vazhdon të qarkullojë zëri i tij i beftë dhe plot vrulle jete dhe historie.

/ Bionelda Skonja