Evropa e viteve 1950 ishte e dëshpëruar për të siguruar paqen dhe lirinë, e mbështetur nga sisteme dhe vlera liberale demokratike, Evropa e vitit 2019 po zgjedh partitë nacionaliste dhe populiste që e dëmtojnë atë përpjekje.
Presidenti francez Emmanuel Macron kohët e fundit lançoi platformën e tij për zgjedhjet e ardhshme të Parlamentit Europian. Reagimet zyrtare ishinkryesisht pozitive, madje edhe nga kryeministri ukrainas euroskeptik i Hungarisë, Viktor Orban dhe Liviu Dragnea i Rumanisë, duke Por, në korin e miratimit, një zë mungonte: Gjermania.
Anegret Kramp-Karrenbauer (e njohur si AKK), udhëheqësja e re e Bashkimit Kristian Demokratik dhe pasardhësja e mundshme e Angela Merkel si kancelare e Gjermanisë beson se vizioni i Macron është tepër ambicioz dhe jo shumë pragmatik.
Përgjigjja e saj ndaj platformës së tij në mënyrë implicite sfidoi angazhimin e Francës për një Europë më të centralizuar.
Së pari, ajo mbështeti idenë që BE të ketë një vend të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, një privilegj që, në Evropë, aktualisht vetëm Franca dhe Mbretëria e Bashkuar gëzojnë.
Së dyti, ajo theksoi nevojën për “heqjen e anakronizmit”, duke përfshirë edhe takimin e Parlamentit Evropian vetëm në Bruksel, në vend që të vazhdojë të mbajë seanca mujore në Strasburg.
Çfarëdolloj martese mund të ketë ekzistuar midis Francës dhe Gjermanisë më parë, tani ka një krizë. Kjo është një përplasje jo vetëm e personaliteteve, por e nostalgjive: Franca dëshiron madhështinë e epokës Charles de Gaulle, ndërsa Gjermania kujton me dashamirësi stabilitetin e rehatshëm të Republikës së Bonit.
Në shtator 1989, pak para rënies së Murit të Berlinit, kur komunizmi evropian tashmë kishte filluar të zbulohej, mora pjesë në një konferencë në Frankfurt, ku i thashë një audience të bankierëve gjermanë se brenda pak vitesh Evropa dhe Gjermania do të të ribashkoheshin.
Ndërsa Gjermania ankohet për humbjen e stabilitetit të saj, Franca ka nostalgji për madhështinë.
Franca nuk mund të rimarrë vetëm lavdinë e saj të mëparshme. Por, si një udhëheqës i BE-së, mundet. Çelësi është që Evropa të mbetet ambicioze.
Pyetja, natyrisht, është se cili vend po mbështet ide që i shërbejnë më shumë Evropës në tërësi. Përgjigjja është e qartë: Franca.
Në një kohë kur Shtetet e Bashkuara po përqafojnë izolacionizmin, Evropa nuk mund të mbështetet më tek partneri i saj më të rëndësishëm ndërkombëtar. Ndërkohë, Kina dhe Rusia, po punojnë shumë për të ndërtuar fuqinë dhe ndikimin e tyre.
Në përgjigjen e saj ndaj Macron, AKK duket se i njeh sfidat që kjo nënkupton. Ajo pyet, për shembull, “a duam që e ardhmja jonë të përcaktohet nga vendimet strategjike të Kinës apo Shteteve të Bashkuara, apo duam të luajmë një rol aktiv në formësimin e rregullave të bashkëjetesës së ardhshme globale?”
Ajo që AKK nuk arrin të kuptojë është se një Evropë ambicioze ka më shumë shanse për të konkurruar në këtë. Në këtë kuptim, Gjermania, dikur nxënësi i shkëlqyer në klasën evropiane, vepron si anëtari më kokëfortë.
Në vitin 1993, qëllimi i Evropës ishte të krijonte evropianët, të bashkuar me vlera, interesa dhe deri në një farë mase identitetin.
Programi Erasmus, i krijuar në vitin 1987, kishte këtë synim. Në një darkë që shkova në mesin e viteve 1990, Kancelari gjerman Helmut Kohl ishte entuziast për planin. Ai besonte se shkëmbimet, ndarja e ideve dhe kulturave, së bashku me picerinë dhe barren, do të krijonte një brez të ri të evropianëve. Ata do të krijonin familje evropiane, me fëmijë evropianë. Lufta midis tyre do të ishte e pakonceptueshme.
Evropa e viteve 1950 ishte e dëshpëruar për të siguruar paqen dhe lirinë, e mbështetur nga sisteme dhe vlera liberale demokratike, Evropa e vitit 2019 po zgjedh partitë nacionaliste dhe populiste që e dëmtojnë atë përpjekje.
Dominique Moisi është Këshilltar i Lartë në Institutin Montaigne në Paris. Ai është autori i “La Géopolitique des Séries” ose “Triomphe de la peur”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Avancimi i sovranistëve
Ostpolitika e Merkel
Një vit i vështirë
