MENU
klinika

Almanak

Histori/ Çfarë ka ndodhur më 15 mars?

15.03.2019 - 08:12

44 pes – Jul Cezari, “diktator për jetë” i Republikës Romake, vritet nga senatorët gjatë një takimi në sallën e Teatrit Pompei, Romë. Në komplot morrën pjesë rreth 60 fisnikë, përfshi edhe personin për të cilin Cezari ishte kujdesur aq shumë, Marcus Brutus. Cezari kishte në plan të largohej nga Roma për një betejë më 18 mars dhe kishte emëruar anëtarë besnikë të ushtrisë për të qeverisur republikën në mungesë të tij. Kjo i zemëroi senatorët, dhe shpejt, bënë plan për ta vrarë.

Kur hyri në sallë, Cezari u rrethuar nga senatorët që mbanin thika a shpata. Goditja e parë i erdhi në qafë, pastaj senatorët e tjerë të gjithë u bashkuan duke e goditur në mënyrë të përsëritur në kokë. Markus Brutus e goditi në ijë dhe Cezarit e pa në sy duke i thënë: “Edhe ti, biri im!?” Nisur nga kjo shprehje, historianët spekullojnë se Brutus mund të ketë qenë bir jashtmartese i Jul Cezarit.

351 – Constantius II i jep titullin Cezar kushërit të tij, Gallus, duke e vënë në krye të pjesës lindore të Perandorisë Romake.

1783 – Në një fjalim emocional në Newburgh , Nju Jork , George Washington u kërkoi ushtarëve të tij për të mos për të mbështetur komplotin Newburg për një kryengritje në Ushtrinë Kontinentale, kur Lufta Revolucionare Amerikane ishte në fund të saj.

Nxitur ndoshta nga aktorët politikë në Kongresin e Konfederatës, një letër anonime qarkulloi në kampin e ushtrisë në Newburgh, New York, më 10 mars, 1783. Letra sugjeronte se ushtria, ushtarët e të cilës ishin të pakënaqur për mos marrje pagash, dhe nga mungesa e fondeve për pensionet e premtuar, duhet të përdor forcë Kongresit për të zgjidhur çështjen.

1812 – Themelohet kolonia e parë ruse në Kaliforni – u quajt Russian River.

1875 – Në Konicë, lindi Faik Konica; mësoi fillimisht në Konicë, pastaj në Shkodër, në Paris, Dizhon, Stamboll, Boston – Harvard, “student i perjetshëm”, gazetar, opinionist, albanolog, botues, diplomat, “modeli i kritikës letrare, dhe nismëtar i prozës moderne shqipe”, atë kohë teper përpara për mendimin shqiptar, prandaj zemërohej dhe pakursyer përdori satirën:

“Anadollaku Në Mesalle”
nga Faik Konica

Ka ndenjur si nje ka
Po ha edhe po ha,
Shembet me pilaf,
Fruhet me hoshaf;
S`ka kohë të flasë
Hedhë sa të pëlcasë:
Llop një bakllava,
Llop një hallva,
Llop një revani,
Llop muhalebi.
Thërret: -Hic jemedum!
– O burra, bre dudum!
Kërkon një syltjaç,
Porosit një kulaç,
Rrëmben një bugaçe,
– Të rrembeç një kapaçe!
Të tërë për një darke,
Të tëra në një barkë!
Kur lodhet sa ngjinjet,
Pushon e shtrihet
Shtrihet dudumi
Dhe na e ze gjumi.
Nesër kur të zgjohet
E, me “bismil-lah”,
Prape pilaf
E prap hoshaf.
“Qebap boll-boll
Koxha Anadoll!”
More dudum kokëkungull
Gojëbuall e barkrrumbull
Thuamë, të rëntë pika!
C`te duhet ty politika?
Hiq, more dudum dorë, hajde
Të të kllasëm në një kade
Plot me mjalt`e me reçel
Ha pi e kurrë mos del.

1892 – Shtetit i Nju Jorkut përdor për herë të parë kabinën e votimit automatik (makinë votimi).

1907 – Finlanda është vendi i parë europian që u jep grave të drejtën e votës

1928 – Benito Mussolini modifikon sistemin zgjedhor të Italisë (heq të drejtën për të zgjedhur).

1940 – Hermann Goering shpall se Gjermania nuk ka nevojë për më shumë se 100 këmbana kishash, të tjerat le të shkrihen.

1944 – Qyteti italian Cassino shkatërrohet nga bombardimet e Forcave Aleate.

1946 – Kryeministri britanik Klement Attlee pajtohet me të drejtën e Indisë për pavarësi. Qeveria Attlee luajti rol udhëheqës gjatë dekolonizimit britanik në Indi, Pakistan, Burma, Ceilon dhe Jordani; gjatë mandatit të Atleet, Britania u tërhoq nga Palestina, duke hapur rrugën për krijimin e shtetit të Izraelit.

U shfaq në Teatrin e Operas dhe Baletit

“La Boheme” e Puccinit, një opera për rritjen

Dita e lindjes dhe e vdekjes së William Shakespeare

Shkrimtari që ngriti artin poetik në majat më të larta

Vdekja e dy kolosëve të letërsisë botërore

Sot shënohet Dita Ndërkombëtare e Librit