Ethet e verdha janë të ashtuquajtura kështu sepse zverdhja nga sëmundja e kthen lëkurën në një ngjyrë pak në te verdhe.
Virusi që shkakton ethe të verdhë përhapet nga mushkonjat dhe i përket familjes së viruseve Flaviviridae – të njëjtën familje si Virusi i Nilit Perëndimor.
Ethet e verdha janë një sëmundje virale e përhapur nga mushkonjat e infektuara.
Rreziku i infeksionit të etheve të verdha për udhëtarët ndërkombëtarë është e ulët, veçanërisht për ata që udhëtojnë vetëm në zonat urbane. Megjithëse ka një rrezik të vogël për të marrë ethe të verdha kur udhëtojnë jashtë vendit.
- Simptomat
Simptomat, të cilat fillojnë nga tre deri në gjashtë ditë pas infeksionit përfshijnë:
-fillimi i menjëhershëm i etheve;
-të dridhura;
-dhimbje koke;
-dhimbje shpine;
-dhimbje të të gjithë muskujve;
-të përziera;
-të vjella;
Sëmundja përparon duke shkaktuar probleme me qelizat e gjakut, gjakderdhje nga hunda, goja dhe zorrët; dhe një zverdhje e lëkurës dhe syve (verdhëzës).
- Shkaqet
Shkaku i etheve të verdha është pickimi nga mishkonjat e viruseve Flaviviridae të infektuara.
- Komplikimet
Shkalla e vdekshmërisë së rastit është 20 deri 50 përqind.
- Testet dhe Diagnoza
Ekzistojnë 3 mënyra të ndryshme për të përcaktuar nëse dikush ka ethe të verdhë:
-rritjen e virusit nga një mostër gjaku në mushkonja ose kultura qelizore;
-duke përdorur testin ELISA për të identifikuar antigjenet në gjak ose indet;
-duke përdorur testin e PCR për të gjetur dëshmi (ARN) të virusit në gjak;
- Trajtimi dhe ilaçet
Vaksinimi kundër etheve të verdha është në dispozicion për udhëtarët ndërkombëtarë përmes qendrave të vaksinimit të verdhëzës.
Vaksinimi për ethet e verdha është një kërkesë ligjore për hyrjen në disa vende, qoftë për të gjithë udhëtarët ose për ata që vijnë nga vendet e tjera ku gjendet virusi. Konsultohuni me një klinikë udhëtimi për të gjetur se cilat vende kanë këtë kërkesë.
Klinika e udhëtimit që ju vaksinon do t’ju japë një broshurë të veçantë. Ajo përmban një “Certifikatë Ndërkombëtare të Vaksinimit ose Rikuzim Kundër Ethet e Verdha”, e cila regjistron datën e vaksinimit tuaj dhe vulën e vlefshmërisë. Ju jeni përgjegjës për mbajtjen e kësaj broshure. Është një regjistrim zyrtar i vaksinimeve tuaja.
Udhëtarët nëntë muajsh dhe më të mëdhenj marrin një injeksion të vaksinës në krah. Fëmijët 4 deri në 9 muajsh, gratë shtatzëna dhe personat me infeksion HIV duhet të merren parasysh vetëm për vaksinim nëse udhëtojnë në zonat me rrezik të lartë kur udhëtimi nuk mund të shtyhet dhe një nivel i lartë parandalimi kundër ekspozimit të mushkonjave nuk është i realizueshëm. Për foshnjet nën moshën 4 muaj nuk duhet të jepen vaksina.
Vaksinimi rekomandohet gjithashtu për personelin e laboratorit që punon me virusin e etheve të verdhë. Imuniteti zhvillohet 10 ditë pas vaksinimit dhe zgjat më shumë se 10 vjet. Rivendosja çdo 10 vjet është e nevojshme për udhëtime dhe rekomandohet për personelin e laboratorit që punon me virusin.
Herë pas here, efektet anësore mund të shfaqen 5 deri në 10 ditë pas imunizimit. Këto efekte anësore (që ndodhin në rreth 5% të njerëzve) mund të përfshijnë:
-dhimbje koke e butë;
-temperaturë të lehtë;
-dhembje e muskujve që zgjat një ose dy ditë.
Këto mund të lehtësohen duke përdorur acetaminophen. Me çdo vaksinë ose ilac ekziston mundësia e një reaksioni alergjik (anafilaksi).
Kjo mund të shoqerohet me kruarje djegie, ose ënjtje e një pjese të trupit. Nëse kjo ndodh, sidomos ënjtje në fyt, menjëherë kërkoni kujdesin e mjekut.
Është sugjeruar që personat të qëndrojnë në klinikë për të paktën 15 minuta pas marrjes së çdo lloj imunizimi.
Raportoni reagimet serioze gjithmonë tek mjeku.
