Unë për herë të parë vizitova Shtetet e Bashkuara në 1965 nme një bursë studentore të financuar nga një filantrop i bujshëm i Bostonit. Që nga ai udhëtim, i cili më çoi nga Nju Jorku në Kaliforni në Alabama dhe përsëri, unë kam qenë një Amerofil i konfirmuar. Unë e dua vendin dhe e kam vizituar atë më shpesh se çdo vend tjetër jashtë Britanisë dhe Evropës Perëndimore.
Unë admiroj SHBA për kulturën, sipërmarrjen dhe universitetet e saj, dhe kam shumë miq amerikanë. Për më tepër, unë e di se sa mirënjohëse duhet të jetë pjesa tjetër e botës për udhëheqjen e SHBA pas Luftës së Dytë Botërore.
Asnjëherë më parë një fuqi fitimtare nuk sillej kaq bujarisht ndaj të tjerëve, përfshirë edhe të mundurit. Ne i kemi borxh aq shumë politikës amerikane në gjysmën e dytë të shekullit XX.
Por, megjithatë,fuqia e butë e vendit sigurisht që është ulur dhe ndikimi i saj pozitiv në të gjithë botën ka rënë.
Arsyeja për këtë është e thjeshtë: Presidenti amerikan Donald Trump është një njeri i keq i rrethuar nga një ekip i keq i ideologëve jo kompetent dhe të rrezikshëm.
Ai është një kërcënim për gjithçka që e ka bërë botën një vend më të mirë, më të sigurt dhe më të prosperuar, mbi të gjitha, për bashkëpunimin midis shteteve-kombe, një rregullore globale dhe një aspiratë të përbashkët për lirinë ekonomike dhe politike.
Kështu që unë e dua Amerikën, por jo presidentin e saj. Unë mendoj se do të më duhet vetëm të pres mandatin e Trump në detyrë dhe shpresoj që elektorati amerikan ta largojë nga posti.
Mjerisht, unë jam përballur nga një paradoks i ngjashëm në lidhje me Kinën. Unë admiroj civilizimin e madh të vendit, artin, kaligrafinë dhe shkencën e tij, dhe kontributet intelektuale për njerëzimin.
Që kur vizitova për herë të parë Kinën në 1979, kam lexuar libra për historinë e saj. Dhe unë e konsideroj autorin e mërguar Ma Jian (romanet e të cilit natyrisht janë të ndaluara në Kinë) si një nga romancierët më të mirë të 50 viteve të fundit.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, unë e urrej Partinë Komuniste të Kinës.
Në veçanti, më vjen keq që pas viteve të përmirësimeve të vazhdueshme në politikat ekonomike dhe drejtimin politik nën Deng Xiaoping, Jiang Zemin, Zhu Rongji, Hu Jintao, Wen Jiabao, dhe të tjerët, presidenti aktual i Kinës, Xi Jinping, e ka kthyer pas në kohë, duke kërkuar të rivendosin kontrollin autoritar.
Për më tepër, Xi po vendos teknologji të përparuar për të forcuar diktaturën e tij. Shteti mbikëqyrës i pamëshirshëm po shtyp miliona ujgurë, kryesisht muslimanë dhe po kërkon të zhdukë identitetin e tyre kulturor dhe fetar.
Nuk ka, natyrisht, një ekuivalencë morale direkte midis Trump dhe Xi. Por as nuk jam plotësisht i sigurt se presidenti amerikan mban vlera liberale demokratike në një aspekt shumë më të lartë se sa Xi.
Unë nuk shqetësohem për ‘luftën tregtare’. Do të ketë një marrëveshje, por nuk do të ketë ndonjë ndryshim thelbësor në modelin ekonomik të Kinës.
Kina dhe Amerika janë vende të shkëlqyera, por ato po qeverisen keq.
Mbretëria e Bashkuar është veçanërisht e ndjeshme, sepse pas Brexit ne do të qëndrojmë vetëm, pa partnerët tanë evropianë. Rrugës, duhet të shpresojmë që nacionalizmi i papërpunuar dhe merkantilizmi i Trump dhe Xi nuk të çojnë në llojin e konfliktit të fuqisë së madhe që kanë paralajmëruar historianët dhe strategët, siç Thukidides përshkroi luftën e Spartës me Athinën.
Për momentin, pjesa tjetër e botës ka disa arsye të mira për të shpresuar për një udhëheqje më të mirë dhe më të mençur në Uashington dhe Pekin së shpejti.
Chris Patten, guvernatori i fundit britanik i Hong Kongut dhe ish-komisioner i BE-së për punët e jashtme, është Kancelari i Universitetit të Oksfordit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e përballon Kina një luftë të ftohtë?
Kina duhet të heqë dorë sa është në kohë…
