Rritja e shpejtë ekonomike e Kinës në dekadat e fundit ka habitur botën. Megjithatë, arsyet e suksesit të vendit shpesh keqkuptohen dhe keqinterpretohen.
Rritja e Kinës i atribuohet gjerësisht kapitalizmit të saj shtetëror, me anë të së cilit qeveria, e pajisur me pasuri të mëdha, mund të ndjekë një politikë të gjerë industriale dhe të ndërhyjë për të lehtësuar rreziqet.
Në përputhje me rrethanat, Kina i detyrohet suksesit të saj, para së gjithash, “kontrollit” të qeverisë mbi tërë ekonominë.
Ky shpjegim është i gabuar. Vërtetë, Kina ka përfituar për të zbatuar politika gjithëpërfshirëse dhe plotësuese në mënyrë efikase. Me udhëheqësit që nuk i nënshtrohen cikleve të shkurtra zgjedhore që karakterizojnë demokracitë perëndimore, lidershipi qendror i Kinës mund të përfshihet në planifikim vizionar dhe gjithëpërfshirës afatgjatë, i ilustruar nga planet e tij pesë-vjeçare.
Një shtet i forte, stabiliteti shoqëror dhe politik ka qenë thelbësore për të mundësuar përparimin e shpejtë të Kinës në fusha të tilla si arsimi, kujdesi shëndetësor, infrastruktura, dhe kërkimi dhe zhvillimi.
Pra, ndërsa qeveria e Kinës ka vendosur gjithmonë një përparësi të lartë për stabilitetin, ajo ka punuar gjithashtu për të zbatuar praktikat më të mira globale në shumë fusha, duke përfshirë qeverisjen e korporatave, financat dhe menaxhimin makroekonomik.
Megjithatë, ky proces i liberalizimit ekonomik dhe reformës strukturore është unikisht kinez. Rezultati është një lloj federalizmi fiskal de fakto, dhe një shtytës i fuqishëm i transformimit ekonomik.
Frytet e kësaj qasjeje janë të pakundërshtueshme. Në dekadën e fundit, një numër i gjigantëve privatë financiarë dhe teknikë kinez kanë arritur të vendosen veten si udhëheqës globalë në inovacion. Lista e botuar së fundmi Fortune Global 500 për vitin 2019, e cila rendit firmat nga të ardhurat operative, përfshin 129 kompani kineze, krahasuar me 121 nga SHBA.
Rritja spektakolare e këtyre kompanive nuk u mundësua kryesisht nga politikat industriale nga lart poshtë, por nga liberalizimi ekonomik.
Pas tre dekadash të niveleve dyshifrore të rritjes së PBB-së, një ngadalësim ishte i pashmangshëm. Por, edhe pse qeveria qendrore e Kinës pranon një rënie të rritjes vjetore, ajo duhet të jetë vigjilente dhe të mbetet e angazhuar për adresimin e faktorëve strukturorë që e ndërlikojnë këtë trend, siç është rritja e kostos së financave dhe rënia e kthimit të kapitalit.
Ndërkohë, qeveria e Kinës duhet të vazhdojë të inkurajojë sipërmarrjen private dhe inovacionin (dhe tashmë është zotuar ta bëjë këtë). Dhe gjithashtu duhet të përshpejtojë reformën e qeverisjes, siç u premtua, për të siguruar që ajo mund të vazhdojë me liberalizimin e mëtejshëm të tregut.
Kina nuk duhet të nënvlerësojë sfidat përpara, e lëre më të harrojmë se si e arriti këtë në radhë të parë. Siç thotë një proverb kinez, “Në një udhëtim prej njëqind milje, 90 është gjysma e rrugës”.
Zhang Jun është Dekan i Shkollës së Ekonomisë në Universitetin Fudan dhe Drejtor i Qendrës Kina për Studime Ekonomike, me qendër në Shanghai.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kina, mrekullia ekonomike që duhet marrë shembull…
“Mrekullia kineze” po merr fund…
Lufta me SHBA-në mund të jetë “bekim” për Kinën…
