N’shekullin e 15-të nji historian athinas, si Halkokondili, thekson dallueshmëninë e shqiptarëve prej të tjerëve, por edhe njishmëninë e gegëve dhe toskëve:
«’Αλβανούς γἀρ ἔγωγε μᾶλλον τε τοῖς Μακεδόσι προστίθεσθαι ἄν λέγοιμι, ή ἄλλο τινί τῶν κατα τἠν οἰκουμένην ἐθνῶν, οὐδενί τε γἀρ συμφέρονται, ὅτι μἠ τὀ Μακεδόνων γένος»
“Bile unë them që shqiptarët lidhen ma tepër me maqedontë, se me cilido popull tjetër n’botë. Me askë tjetër nuk munden me u përqasë, pos me popullin maqedon»
Siç ishte tradita humaniste e përtrimjes së emnave antikë, nji numër jo i vogël skoliastësh e humanistësh i referoheshin shqiptarëve të jugut si «maqedonë», të cilët i shkërbenin me shqiptarët e tjerë në veri të Shkumbinit.
Edhe përtej nuancimeve e dallesave fetare, edhe përkundër fragmentarizimit feudal, nji observues i jashtëm shquente pa ndonji vështirësi atributet e përbashkëta etnike.
