Njerëzit në të gjithë botën po përdorin demonstratat masive për të shprehur ankesat. Ndërsa, në një farë mënyre, protestat popullore janë një triumf i parimeve demokratike dhe aktivizmit qytetar, ato gjithashtu mbartin rreziqe serioze, përfshirë dhunën.
Përhapja e tyre sot tregon për një dështim të qeverive, demokratike dhe autoritare, për të dëgjuar, dhe për të plotësuar nevojat e popullit të tyre.
Çështjet në fjalë janë të ndryshme. Në Katalonja, demonstruesit po kërkojnë lirimin e nëntë liderëve separatistë që përballen me dënime burgu për rolet e tyre në përpjekjen e dështuar të qeverisë rajonale në 2017 për t’u shkëputur nga Spanja. Në Kili, pabarazia ekonomike po nxit demonstrata gjithnjë e më të dhunshme.
Në Liban, ajo që filloi si protesta kundër korrupsionit dhe administrimit të dobët ekonomik tani synon heqjen e kleptokracisë sektare të dekadave të vjetra të vendit.
Dhe në Hong-Kong, protestuesit po i rezistojnë dhunës në rritje të territorit të Kinës ndaj lirive civile dhe sundimit të ligjit në qytet, dhe tashmë kanë detyruar qeverinë e tyre të heqin ligjin e ekstradimit.
Njerëzit mund të përdorin “retorikën e trupit” të protestave në rrugë kur mendojnë se nuk mund të ndikojnë në ndryshimin përmes kutisë së votimit.
Në Moskë, protestat shpërthyen këtë verë pasi kandidatët e opozitës u ndaluan të garonin në zgjedhjet e shtatorit për parlamentin e qytetit. Lëvizja protestuese në Liban nxitet nga një mungesë e ngjashme e opsioneve të mirëfillta demokratike.
Protestat mund të jenë një mjet i fuqishëm për të komunikuar angazhimin ndaj një kauze, jo vetëm për drejtuesit, por edhe për bashkëqytetarët, të cilët mund të frymëzohen për t’u bashkuar me këtë luftë. Dhe ato mund të shërbejnë për të tërhequr vëmendjen e botës së jashtme.
Por demonstrimet masive shpesh kërkojnë sakrificë të konsiderueshme. Aktet e “mosbindjes civile” mund të jenë një mënyrë e fuqishme për të tërhequr vëmendjen ndaj një kauze, por ata gjithashtu i vendosin pjesëmarrësit e tyre në rrezik.
Edhe kur protestat paqësore janë teknikisht të ligjshme, pjesëmarrësit mund të thyejnë ligje, qoftë duke fajësuar ose dështuar të paraqesin dokumentet e duhura, ose për krime si “prishja e paqes”.
Hong Kongu, ku shumica e protestuesve janë jo të dhunshëm – është një rast në pikëpyetje.
Nëse një lëvizje proteste ka sukses ose dështon, varet kryesisht nga media. “Policia shtyp protestat e dhunshme” është padyshim një titull shumë i ndryshëm nga “Policia shtyp dhunshëm protestat” dhe as nuk dërgon të njëjtin mesazh si “Protestuesit dhe përplasja e policisë”.
Mungesa e opsioneve të protestuesve për t’u përballur me politikat qeveritare të dëmshme ose të padrejta u jep legjitimitet veprimeve të tyre.
Me pabarazinë, populizmin dhe autoritarizmin ende në rritje, duket se ka mundësi që demonstratat masive të mbeten një pjesë e politikës globale për të ardhmen e parashikueshme.
Padyshim që qeveritë do të përpiqen t’i shkatërrojnë ato. Por, në mungesë të një reagimi më të madh institucional ndaj ankesave dhe kërkesave popullore, njerëzit nuk ka gjasa të qëndrojnë në shtëpi.
Aryeh Neier, Presidenti Emeritus i Fondacioneve të Shoqërisë së Hapur dhe themelues i Human Rights Watch, është autor i Lëvizjes Ndërkombëtare për të Drejtat e Njeriut: Një histori.
