MENU
klinika

Durrësi i 1914-ës

Mbrojtësit e Princ Vidit dhe rebelët e Haxhi Qamilit

11.01.2020 - 18:41

Kryengritja e Shqipërisë së Mesme ose Lëvizja dumbabiste, ose Kryengritja islamike, ose Kryengritja fshatare ishte kryengritje antikombëtare e fshatarëve të Shqipërisë qendrore, kundër Princ Vidit dhe shtetit shqiptar gjatë vitit 1914, dhe ishte një nga arsyjet që princi të tërhiqet nga vendi, duke shënuar rrënien e Principatës së Shqipërisë. Kryengritja u drejtua nga Haxhi Qamili, Arif Hiqmeti, Musa Qazimi dhe Mustafa Ndroqi. Përveç amnistisë totale, rebelët kërkuan kthimin e Shqipërisë në sundimin e sulltanit të Perandorisë Osmane.

Kundështarë të rebelëve ishin princ Vidi, komandanti i xhandarmërisë Lodewijk Thomson i cili ra në detyrë, vullnetarë mirditorë me ne krye Prênk Bibë Dodën, vullnetarë kosovarë me në krye Isa Boletinin, vullnetarë rumune e austro-hungarezë.

Në 5 shtator 1914, kryengritësit arrijnë të marrin Durrësin dhe të ngrenë flamurin osman ndërsa lëvizja përfundoi në qershor 1915, kur trupat serbe arrestuan kryetarët e kryengritjes Haxhi Qamilin dhe Musa Qazimin, duke i nxjerre përballë gjyqtarit Xhelal Bej Zogu i cili urdhëroi ekzekutimin e tyre.

Princi Vidi morri fronin e Principatës së Shqipërisë më 7 mars 1914 dhe u desh të përballte situatës kaotike politike, brenda vendit dhe fqinjëve të saj. Në bazë të Traktatin e Londrës nënshkruar më 30 maj 1913, fuqitë e mëdha zgjidhën më 29 korrik 1913 se ata duhet të themelojnë xhandarmëri ndërkombëtare për t’u kujdesur për rendin dhe sigurinë publike në territorin e Principatës së Re të Shqipërisë.

Në të njëjtën bazë ata krijuan Komisionin Ndërkombëtar të Kontrollit më 15 tetor 1913, për t’u kujdesur për administrimin e Shqipërisë së sapoformuar derisa institucionet e saj politike të ishin në rregull.

Esad pashë Toptani, si ministër i luftës dhe i brendshëm, ishte kundër zgjidhjes paqësore të problemit me Deklaratën e Pavarësisë së Epirit të Veriut të 28 shkurtit 1914. Ai u kundërvu Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit i cili besonte se ky problem mund të zgjidhet me mjete diplomatike. Princi dhe kabineti i tij pranuan propozimet e Essad Pashës për të vendosur për zgjidhje ushtarake.

Për të rritur forcën ushtarake të Principatës së Shqipërisë, mijëra pushkë italiane dhe armë austriake të makinave dhe maleve u blenë dhe u shpërndanë popullatës (kryesisht muslimane) të Shqipërisë qendrore

Çfarë u diskutua gjatë takimit në Tiranë më 1989-ën

Refuzimi që Nexhmije Hoxha i bëri Nënë Terezës për një shtëpi bamirësie!

Në 40-të vjetorin e filmit “Proka”

Mbrëmje kinematografike me regjisorin Isa Qosja

"Kur jeni zënë për herë të fundit me gruan?"

Përgjigjet plot humor që jepte Dritëroi për Sadijen

“Pasuria që s’e blejnë dot paratë”

Libri për suksesin e vërtetë dhe rritjen personale