Afro 14 vite më parë, kur do të mbërrinte në tokën shqiptare, Kosovën e Shqipërinë nuk i njihte përtej pozicioneve akademike e atij të ekspertit të qeverisë britanike për çështjet e Ballkanit.
Sot, me një shqipe të rrjedhshme, ku nuancat më të theksuara i shfaq dialekti i gegërishtes, zëvendësambasadori i OSBE-së, Robert Wilton, mund të thotë se ia njeh mirë plagët e pikat e forta këtij vendi.
Meritë për këtë ka edhe takimi me “Migjenin”, ku ai duket se ka gjetur një këndvështrim më individual të realitetit shqiptar. Në këtë intervistë për Gazeten “Panorama”, Wilton, i zhveshur nga funksionet diplomatike, rrëfen Shqipërinë e Migjenit një shekull më pas si përkthyes i tij, romancier, studiues i historisë e qytetar britanik, që jeton në trojet shqiptare prej 2007-ës.
Si bamirës, që së bashku me bashkëshorten e tij, studiuesen Elizabeth Gowing, kanë zgjedhur t’u qëndrojnë pranë komuniteteve minoritare dhe të margjinalizuara, aq sa mund të thotë se mjerimin, atë për të cilin Migjeni ka shkruar rreth 100 vjet më parë, e ka parë drejt e në sy, në rrugë, spitale apo shkolla. Mjerimin e ka parë edhe këto javë pas tërmetit në vendet e prekura dhe siç thotë, kjo fatkeqësi natyrore ka nxjerrë edhe një herë zbuluar neglizhencën ndaj institucioneve të arsimit e të shëndetit, që sipas tij duhet të kishin prioritete në ndarjen e buxheteve. Z.Wilton është koshient që me këto dy hallka kryesore jofunksionale shteti çalon, drejtësia po ashtu, si dhe menaxhimi i pasurive të një vendi. Duke qenë në Tiranë prej më shumë se 6 vitesh, ai e ka parë dhe jetuar transformimin e vendit në të gjithë sektorët, përfshirë edhe atë arkitektonik. Nuk janë të panjohura debatet e forta për objektet historike si ai i Teatrit Kombëtar dhe shembjen e tyre në një vend si i yni e quan të gabuar.
“Shqipëria nuk ka shumë objekte me vlerë, ndaj këto pasuri duhet të mbrohen e jo të shkatërrohen”, thotë ai. E përshkruan nismën si një padrejtësi, që do t’i kushtojë turizmit, vendit, brezave e që me siguri, kur pendesa të ngrejë krye, s’do të ketë kthim pas. Një vendim i padrejtë, si të tjerë që mund të jenë marrë në mënyrë legjitime apo jo nga politikanët tanë dhe që sipas tij, Reforma në Drejtësi do të bëjë që të përgjigjen. “Ende nuk kemi parë rezultatet e reformës, por unë jam optimist dhe shpresoj që ‘peshqit e mëdhenj’ të kapen, raporton Panorama.
Mendoj se politikanët e korruptuar, falë kësaj reforme do të shkojnë në burg”, thotë ai. Si Migjeni, shpresën më të madhe për ardhmërinë e kombit tonë duket se e mbështet te rinia, ajo e moralshmja që nuk rend pas politikave të vjetra për interesa të ngushta personale, por që bën betejën e përditshme për një shoqëri të drejtë, duke e nisur katharsisin më parë nga vetja.
Zoti Wilton, do dëshiroja të rikthehemi te fillimet tuaja në trojet shqiptare. Duke pasur në ‘background’ një sërë pozicionesh të favorshme në Britaninë e Madhe, vini në Kosovë në 2006-ën për të shërbyer fillimisht si këshilltar i Kryeministrit, në një kohë jo të lehtë për vendin. Si i përjetuat këto ndryshime në punë, por tek e fundit edhe në jetën e përditshme, pasi ka një sërë diferencash mes kombit shqiptar dhe Anglisë?
Unë rrjedh nga një familje jo e pasur, me një mënyrë jetese mesatare për vendin. Mirëpo, jam rritur në një ambient shumë të ngrohtë familjar, i rrethuar nga dashuria dhe me lirinë për të vepruar. Brenda këtyre mundësive, synimi im ka qenë të arrija një formim të kënaqshëm, flas gjithmonë në kontekstin britanik. Më duhet të pohoj se nuk kisha udhëtuar shumë jashtë vendit. Madje edhe në Kosovë, para se të vija me detyrën e këshilltarit të qeverisë për çështjet ndërkombëtare, gjatë vizitave të mëhershme nuk kisha qëndruar më shumë se disa ditë. Thënë ndryshe, përveçse në Angli, nuk kisha provuar të jetoja gjetkë. Kështu që, kjo qe një eksperiencë krejtësisht e re për mua. Për sa i përket aspektit profesional, me çështjet e Ballkanit kisha nisur të merresha prej vitit 1999, duke u përqendruar në veçanti te Kosova, çlirimi i saj, kjo justifikon edhe vizitat e mia në rajon, gjatë të cilave kam ndalë edhe dy herë në Shqipëri, përpos Kosovës e vendeve të tjera.
Pra, Kosova më ishte e njohur me problematikat dhe ecurinë e saj, por kjo ishte një qasje akademike, pasi unë e shikoja asokohe këtë vend në pozicionin e ekspertit të qeverisë britanike për çështjet e Ballkanit. Mirëpo, mund të them se me mbërritjen në Kosovë në 2006-ën, nisa ta njihja e zbërtheja më mirë realitetin e këtij vendi falë përvojës në terren, përpos atyre çka lexoja në raporte e libra. Me fillimin e punës nisa të thellohem gradualisht për sa u përket sfidave të vendit, pikave ku duhej bazuar zhvillimi, por mbi të gjitha nga miqtë e mirë që njoha dhe fëmijët e tyre nisa të kuptoj vuajtjet që kishin kaluar. Në atë periudhë kam qenë tërësisht i përqendruar në mundësitë reale të Kosovës për të kaluar atë proces të “Rilindjes”. Angazhimi im për krijimin e një shteti të ri, deri në shpalljen e Pavarësisë ka qenë një proces sa sfidues, aq edhe stimulues. Unë u mundova të jap, por njëherazi mora nga ky vend i ri, që zuri një vend të rëndësishëm në zemrën time. Kosova zgjeroi perceptimin tim për botën, për njerëzit, madje mund të them se ka ndikuar edhe në formimin tim.
Pas 7 vitesh në Kosovë, qëndroni po në të njëjtin komb, por në një shtet tjetër dhe me detyrë të re, si zv. ambasador i OSBE-së. Çfarë gjetët ndryshe në Shqipëri?
Kur do të vija në Shqipëri në 2013-ën, mendova se s’do të kishte ndryshime të mëdha, krahas dialektit në të folur. Mirëpo, shumë shpejt me mbërritjen time këtu, e kuptova se ky ishte një perceptim krejtësisht i gabuar dhe kjo lidhej me historinë e dy vendeve. Qoftë Kosova, ashtu edhe Shqipëria në shekullin XX kanë vuajtur shumë, por vuajtjet e pësuara kanë qenë krejtësisht të ndryshme. Shqiptarët e Kosovës ishin viktima të faktorëve të jashtëm dhe mes popullit ishte krijuar në mënyrë instiktive një solidaritet i ngushtë. Nëse kish ndonjë hall, ndonjë fatkeqësi, ata ishin mësuar që të mos e linin tjetrin ta kapërcente vetëm, por të funksiononin së bashku. Ky solidaritet reflektohej edhe te mysafirët. Përpos kësaj, ata kishin projekte, ide konkrete dhe shumë pozitive për krijimin e një shteti të ri. Ndërsa Shqipëria kishte pësuar një vuajtje krejt tjetër, madje në disa aspekte edhe më të rënda, kjo për faktin se shkaktarët qenë vetë shqiptarët. Madje, mund të them se Shqipëria ende sot nuk është ballafaquar me realitetin, me faktin se vuajtja më e madhe këtij vendi i ka ardhur nga vetë shqiptarët. Ky është një fakt shumë i dhimbshëm që ende kërkon një lloj ndërgjegjësimi dhe ballafaqimi, ku të flitet për këtë krim të rëndë të diktaturës ndaj popullit dhe nga populli. Krahas shumë fakteve të tjera, mund të them se diktatura u ka mësuar shqiptarëve se për të mbijetuar duhet të jesh egoist dhe të mendosh për interesin e ngushtë vetjak. Ky mësim duket se u pasua edhe nga kapitalizmi, që pas rënies së diktaturës qe mjaft i egër. Thënë ndryshe, edhe pse një komb, përpos historisë, sfidat që u paraprijnë dy vendeve janë krejtësisht të ndryshme.
Për të kuptuar më mirë kombin shqiptar ndaleni edhe tek ajo çka iu ofron letërsia edhe historia. Jua lehtëson punën edhe formimi si historian e shkrimtar. Mes shumë emrave, përse keni zgjedhur të përktheni në gjuhën tuaj Migjenin, rreth një shekull pasi ai e shkroi veprën?
Nuk qe një zgjedhje e paramenduar. Gjatë përpjekjeve të mia për të zbuluar sa më shumë nga ky komb ku jam mysafir, kam hulumtuar mjaft historinë e letërsinë shqiptare. Ka qenë një proces që më ka njohur me mjaft shkrimtarë frymëzues, por le të themi se Migjeni më ngjalli një reagim më të fortë. Ai ka shkruar në një periudhë shumë kritike për vendin, madje mund të them se jeta e tij e shkurtër ngjason me fazën e parë të historisë së vendit, në vitet e para të shekullit XX.
Gjatë rrugëtimit tim në letërsinë shqiptare, pasi nuk pretendoj të jem ekspert, por thjesht një turist siç jam në këtë vend, gjeta te Migjeni një trajtim të jashtëzakonshëm, jo vetëm për sa i përket gjuhës, por më tepër në lidhje me mentalitetin. Kanë qenë të shumtë shkrimtarët që janë marrë me çështjet publike, ato kombëtare, ndërsa ky poet, prozator është përqendruar më shumë te një realitet më personal. Dhe kështu, i mbingopur me shkrime që flisnin për shqiptarët në një këndvështrim të përgjithshëm, si “popull”, si “grup”, “stereotip”, gjeta te Migjeni një këndvështrim më individual.
Siç ju e përmendët, Migjeni nuk lë jashtë krahas vuajtjeve personale as çështjet politike, apo ato të padrejtësive që vijnë edhe nga lart. Një shekull pas veprës së tij, ju jeni duke e jetuar vetë Shqipërinë e Migjenit, në një kohë që iu është nënshtruar edhe të ashtuquajturave reforma në drejtësi, media, zgjedhje etj. Sa optimist apo pesimist jeni në përmbushjen e tyre?
Përgjithësisht, unë kam qenë pro këtyre reformave. Edhe vetë shqiptarët e kuptojnë se këto reforma janë të vonuara, ndaj kërkojnë shumë energji dhe vullnet për t’i shpënë gjer në fund, në sektorët që ju përmendët, por edhe në shumë të tjerë. Disa reforma ende nuk janë përfunduar, ende nuk kanë arritur synimin, por jemi në shtegun e duhur. Gjatë këtyre 6 viteve unë kam parë disa ndryshime pozitive, mirëpo mendoj se është thelbësore që krahas këtyre hapave, të ndryshohet mentaliteti i shqiptarëve. Reforma në Drejtësi do të jetë një reformë në letër, për sa kohë qytetarët shkojnë në një sallë gjyqësore, me bindjen se nuk do të gjejnë drejtësi.
Do jetë thjesht një reformë në letër, për sa kohë që qytetarët shqiptarë do vazhdojnë të besojnë se drejtësia shitet, derisa besojnë se sistemi është i korruptuar dhe nuk vepron njëlloj për të gjithë. Reformat në ligj do të jenë të kota nëse ndryshimet nuk nisin nga mentaliteti, sjelljet njerëzore. Këto ndryshime nuk duhet të jenë veç mes figurave të njohura politike, por edhe te njerëzit e thjeshtë: shoferi të respektojë shoferin, apo këmbësorin; burri të respektojë gruan; të vjetrit të rinjtë etj. Pra, zhvillimi i kësaj shoqërie është i penguar derisa nuk ka respekt ndaj njëri-tjetrit.
Nga ana tjetër, qëndron edhe fakti se qytetarët vëzhgojnë politikanët e tyre dhe për sa kohë që vërejnë se këta të fundit janë përqendruar tek interesat e ngushta personale, ata do të thonë: “Pse unë të ndjek reformën, kur shikoj se politikanët e mi janë të interesuar vetëm te paratë? Pse unë, si qytetar i një shtrese të mesme apo të dobët, të ndjek reformën kur politikanët e shfrytëzojnë pushtetin për para? Atëherë, pse duhet të jem unë heroi kundër korrupsionit?”
S’do të ishte e drejtë që për korrupsionin të fajësonim vetëm figurat politike, pasi pa dyshim që është edhe në hallkat e tjera. Korrupsioni nuk vjen nga qielli, është një krim që u bëhet shqiptarëve nga shqiptarët. Cilido shqiptar që ka paguar ryshfet është fajtor për këtë problem dhe fatkeqësisht, shumica e ka bërë diçka të tillë, qoftë për t’u arsimuar, për t’u kuruar në spital, në zyra etj. Pra, duhet ndryshuar mentaliteti, se kjo është rruga e vetme që mund të ndiqet.
Edhe pse në hallkat e larta të politikës flitet për shifra gjigante, mendoj se ndryshimi duhet të nisë nga çdo individ. Unë nuk kam një formulë të gatshme kundër korrupsionit, por mendoj se diçka duhet të ndryshojë nga kjo mendësi. Nëse të rinjtë shkojnë në shtëpi, i shohin prindërit në sy edhe u thonë se, “derisa ju paguani qoftë edhe një lek ryshfet, më tradhtoni, o babë, o mamë! Derisa ju paguani ryshfet, shkatërroni mundësitë e mia për të pasur sukses në këtë botë”, diçka do të ndryshojë.
Sikundër në veprën e Migjenit, perceptimi i shqiptarëve se ende një shekull pas përkon me atë që ju cekët, se korrupsioni me shifra gjigante vjen nga ata që kanë më shumë pushtet, nuk ka ndryshuar. Mirëpo, ndryshe nga ç’ndodhi në Rumani, në vendin tonë deri më sot, nuk kemi parë që reforma të vërë para përgjegjësisë figura të njohura të etiketuara si të korruptuara. Sipas jush, a do të ndodhë në vijim arrestimi i të korruptuarve me pushtet?
Jemi ende në fazën e parë të reformës, po flasim për një proces ende të papërmbushur plotësisht e që kërkon kohë. Nëse ky proces nuk është penguar nga disa individë jashtë procesit, do të funksionojë si duhet. Unë e theksoj, ende nuk kemi parë rezultatet, por jam optimist dhe shpresoj që “peshqit e mëdhenj” të kapen. Nga ana tjetër, është e vërtetë që emra të veçantë perceptohen nga populli si të korruptuar, mirëpo në një sistem korrekt të drejtësisë, dënimi nuk bëhet sipas opinionit të popullit, nuk po flasim për “Big Brother”.
Megjithatë, unë mendoj se politikanët e korruptuar, falë kësaj reforme do të shkojnë në burg. Kjo nuk bëhet me opinione, as për hir të interesave të veçanta, por falë një procesi të drejtë dhe transparent juridik. E përsëris, unë sot dëgjoj se shumë prej politikanëve janë të korruptuar dhe nëse për ndonjë prej tyre ligjërisht vërtetohet ky fakt, është 100% e sigurt se ata do të shkojnë në burg sa më shpejt. Do të shkojnë në burg ata që kanë tradhtuar popullin e tyre, që kanë vjedhur miliarda lekë nga fëmijët, nga shkollat, spitalet etj. Unë s’mund t’i vë sot gishtin atij personi që duhet të shkojë në burg, fjala për këtë i takon vetëm një sistemi të pastër ligjor. Ky diskurs na kthen përsëri te kredibiliteti dhe natyrisht, rezultatet e reformës shihen kur edhe populli do të nisë të besojë në të.
Zoti Wliton, ne po e cekim aktualitetin përmes veprës së Migjenit një shekull më pas. Autori është përqendruar më tepër te shtresat më të varfra, në veçanti fëmijët. “Poema e mjerimit”, fatkeqësisht gjen ende sot vend në rrugët e Tiranës, në jetimore, në sistemin arsimor pa mbështetje të kualifikuar psikologjike. Ju vetë keni pasur mundësi ta shikoni këtë realitet në sy, edhe për shkak të angazhimit me bashkëshorten në një shoqatë bamirësie. Por sa me vend e gjeni vargun se “mjerimi s’don mëshirë, por don vetëm të drejtë”?
Unë dhe bashkëshortja ime nuk pretendojmë se jemi duke bërë diçka të jashtëzakonshme. Secili nga ne është ballafaquar në jetë me një vuajtje apo një tjetër dhe e ndien së brendshmi se në njëfarë mënyre duhet të kontribuojmë. Por sikundër ju për mendni, mbrojtja e fëmijëve, sidomos e shtresës më të dobët, më të margjinalizuar, e individëve me nevoja të veçanta është punë e strukturave shtetërore. Një shtet vërtet i civilizuar, dhe këtu s’po flas vetëm për Shqipërinë, duhet t’u kushtojë vëmendje shtresave më të brishta, kjo është një nga detyrat thelbësore të tij.
Lufta me injorancën, me mungesën e arsimit, është një nga problematikat që mbetet një shekull më pas në Shqipërinë e përshkruar nga Migjeni. Si vëzhgues i këtyre çështjeve, si e shikoni ecurinë e Shqipërisë në këtë aspekt gjatë këtyre viteve?
Sipas meje, një shtet në ndarjen e buxheteve duhet t’u japë prioritet arsimit dhe shëndetit. Nga ajo që unë kam vërejtur, këto dy hallka janë lënë në radhët e fundit. Unë në Tiranë shikoj një qasje shumë moderne me objektet e reja, ngritjen e bizneseve, teknologjitë më të fundit, mirëpo shkollat mbeten ato të shekullit XIX. Dy javë më parë isha në Durrës për të parë nga afër se si ishte gjendja dhe si mund të përkrahnim ne në këto rrethana.
Natyrisht që situata pas tërmetit paraqitej mjaft tragjike, por ajo që unë vëreja veçanërisht te shkollat e mbyllura, ishte se standardet që kishin pasur para tërmetit dhe ndërtesat, bankat etj., linin fort për të dëshiruar. Përpos aspektit material, më është dhënë mundësia që të ndjek konferenca akademike si historian dhe ajo që kam konstatuar përpos të tjerave, është stili i vjetruar i ligjëratave të akademikëve. Kam vërejtur një vetëbesim te pedagogët e vjetër se “janë ata që dinë më shumë dhe të rinjtë s’duhet të bëjnë tjetër veçse t’i dëgjojnë këta të fundit”, por metodika e mësimdhënies duhet të jetë e tillë që t’u lërë të rinjve shteg argumenti edhe jashtë librave apo bindjeve të pedagogëve.
Mentalitetin se të rinjtë s’duhet të bëjnë tjetër veçse të pajtohen me mendimin e profesorit, unë e quaj skandaloz. Kështu që, në këtë pikë më duhet të them se kemi të bëjmë me një sistem primitiv në secilin nivel të arsimit. Fatkeqësisht, shqiptarët janë të tradhtuar nga sistemi i tyre edhe në këtë pikë. Këtë të rinjtë e kuptojnë menjëherë sapo dalin jashtë vendit dhe shikojnë mundësitë që iu ofrohen. Sapo ata krahasohen me homologët e tyre, binden edhe më se kanë qenë të tradhtuar nga pedagogët e tyre dhe ky është një tjetër problem që kërkon një reformë rigoroze. Nëse përmirësimi i vendit do nisë me hidrocentralet apo me zbukurimin e qyteteve, do të dështojë që në fillim. Ky është një proces që kërkon shumë përkushtim dhe si pikënisje duhet të ketë arsimin.
Ne po flasim për 100 vjet pas veprës së Migjenit, por dëshmitë historike apo arkitektonike që na çojnë pas në kohë, në vendin tonë janë të pakta. Ju vini nga një vend ku mund të krenoheni më ndërtesa mijëravjeçare, ndërsa sot në Shqipëri vihen në diskutim edhe ato që ende s’e kanë mbushur një shekull. A mendoni se edhe shteti ynë, sikundër Anglia, duhet t’i konservojë objekte të tilla?
Si historian, por mbi të gjitha si dikush që beson se kulturat, civilizimet e shëndetshme janë ato që çmojnë vlerat e trashëgimisë së vendit, mendoj se duhet pasur një këndvështrim afatgjatë për vendin, që nuk përjashton historinë, të kaluarën. Në Angli pati një periudhë vërtet të shëmtuar, ku mbizotëroi tendenca për të shkatërruar. Ishin vitet ‘60-’70, kur objekte të lashta u shkatërruan dhe u zëvendësuan me objekte të tjera banale, ku kryesonte betoni. Vetëm 20-30 vite më pas, ne e kuptuam sa kishim humbur dhe se sa i kishim deformuar qytetet tona vizualisht, nga ana historike, por edhe për sa i përket përditshmërisë së qytetarëve, qarkullimit fizik të tyre apo edhe ndjesive shpirtërore.
Do të kisha dashur shumë që Shqipëria t’i shmangë gabimet e Britanisë për dy arsye: Së pari, sepse ka pasuri shumë të bukura natyrore dhe kulturore. Unë udhëtoj shpesh, ndaj mund të konstatoj pa frikë se terreni malor dhe ai bregdetar në Shqipëri janë resurse sa shpirtërore, aq edhe të domosdoshme për turizëm. Mirëpo, për të qenë të sinqertë deri në fund, Shqipëria nuk ka një fuqi të madhe ekonomike për ta zhvilluar turizmin, ndaj potencial kryesor mbeten këto pasuri natyrore e kulturore. Këto pasuri duhet të mbrohen e jo të shkatërrohen. Kjo vlen edhe për objektet historike në qytete. Së dyti, për shkak të historisë që i paraprin me diktaturën dhe potencialin e ulët ekonomik, Shqipëria nuk ka shumë objekte me vlerë.
Nëse në vitin 1970 Britanisë iu hoqën disa objekte, përsëri historia, kultura mbijetonte te të tjerat, në Tiranë objektet e vjetra me vlera të veçanta janë të pakta. Pra, nëse vërtet dëshirojmë të tërheqim turistët, apo thjesht nëse dëshirojmë që fëmijët tanë të rriten në një ambient stimulues, le t’i mbrojmë ato objekte historike që janë të bukura, që flasin për historinë tonë. Le të mendojmë më gjatë për profilin e qytetit. Tirana nuk është Parisi me shumë objekte të bukura, por ka një stil elegant, ku përgjithësisht objektet janë të ulëta. Kjo përkon me stilin e jetesës këtu dhe sipas meje është një profil që duhet të mbrohet.
Zoti Wilton, në këtë intervistë ne po cekim problematika shqetësuese për vendin, varfërinë, padrejtësitë, arsimim jo të denjë etj., gati të ngrira në kohë një shekull pasi Migjeni i përshkroi në veprën e tij. Në media për këtë Shqipëri nuk flitet shpesh ose së paku, jo aq sa do duhej. Mendoni se paketa antishpifje mund të jetë në këtë aspekt një shtrëngesë më shumë për të folur, duke bërë që si pasojë do të mbizotërojë figura dhe fjala e politikanit?
Fjalët zyrtare të institucionit ne i kemi publikuar dhe i takon legjislaturës shqiptare të bëjë ligjet për këtë vend. Po ajo që unë mund të them është se ka ardhur koha të vendoset një lloj balance. Zyrtarisht, unë kam punuar në vijimësi për mbrojtjen e lirisë së shprehjes dhe shqiptarët mund ta kuptojnë më mirë se shumëkush se ç’ndodh kur kjo e drejtë esenciale e demokracisë cenohet. Por çdo formë lirie ka kufizimet e saj dhe duhet të shfrytëzohet me përgjegjësi, pasi parimet e demokracisë shkelen kur kjo liri keqpërdoret dhe cenohet dikush tjetër.
Unë, ashtu si shumë shqiptarë, kam vënë re se është abuzuar në këtë kontekst. Kemi parë banalitete pafund, shpifje pafund… dhe e gjitha kjo duhet të ndalë, gjithmonë pa u cenuar lira e shprehjes. Nga ana tjetër, për sa i përket qëndrimit të mediave ndaj figurave politike, unë do të preferoja që media të ishte një zë kritik, por kjo kritikë të jetë racionale dhe e argumentuar. Një kritikë e tillë do të ndikonte edhe në mënyrën sesi politikanët veprojnë.
Ju përmendët banalitetet, përplasjet në media, lajme që kryesisht kanë protagonistë politikanët. Mirëpo, pavarësisht se media u referohet atyre, shtrëngesa do jetë për gazetarët, përmes ligjit që u miratua nga parlamentarët. Si e shikoni faktin se politikanë që reflektojnë një nivel të ulët kulturor, sidomos elementë të caktuar në opozitën parlamentare, vendosin për lirinë e shprehjes? Më ndodh gjithmonë të dëgjoj ankesa të shqiptarëve për politikanët, dhe unë në fakt i dëgjoj dhe u drejtoj të njëjtën pyetje: Nëse këto figura politike nuk përmbushin pritshmëritë tuaja, përse i zgjidhni?.
Për sa i përket opozitës së re, unë do të thosha që në raport me të ndoshta duhet treguar më shumë durim. Është e vërtetë që mund të ketë elementë të tillë, po nga ana tjetër, mendoj se aty ka individë të caktuar që mbajnë diskurse me peshë, qëndrime kritike të argumentuara. Pra, ka elementë që ndoshta do t’i kishin hije edhe Parlamentit anglez.
Ju me të drejtë shtroni pyetjen përse i zgjidhni, por në këtë rast, sa për zgjedhje mund të flitet edhe për mungesë zgjedhjesh apo alternativash. Shtuar këtu faktin se listat me deputetë zgjidhen nga kryetarët e partive. Në këtë aspekt, si e shikoni të ardhmen politike të Shqipërisë, a vëreni alternativa shpresëdhënëse?
Sikundër Migjeni, që i lë vend optimizmit, unë mund të them se kam takuar gjatë këtyre kohëve të rinj me potencial intelektual, por edhe me moral të lartë që më bëjnë optimist për fatin e Shqipërisë. Këta të rinj duhet të vlerësojnë potencialet e vlerat që kanë, jo duke u shndërruar në militantë për interesa të ngushta personale, por duke qenë largpamës. Sikundër Migjeni, edhe unë mendoj se “Të birtë e këtij shekulli të ri” do bëjnë që e ardhmja e Shqipërisë të shikojë në drejtimin e duhur…/PANORAMA
