Për momentin, të gjitha qeveritë evropiane po përqendrojnë të gjitha forcat e tyre në luftimin e epidemisë së koronavirusit.
Por po zhvillohet një betejë po aq e rëndësishme për të ardhmen e kontinentit, për mënyrat se si shtetet evropiane duhet të menaxhojnë kostot e mëdha ekonomike të pandemisë.
Nuk ka zgjidhje të lehtë, sepse dëmtimi i ekonomive evropiane do të jetë masiv dhe afatgjatë; zgjedhja e vërtetë me të cilën përballet Evropa është nëse duhet të përballohen nga të gjitha vendet së bashku, ose nga secili individualisht.
Sido që të jetë, askush nuk dyshon se çfarë është në diskutim këtu: mbijetesa e euros dhe, mbase, e vetë Bashkimit Evropian (BE).
Vlerësimet e kostove të mundshme të pandemisë për ekonomitë evropiane janë të pamundura të llogariten me çfarëdo shkalle saktësie në këtë fazë. Askush nuk e di se sa do të zgjasë kriza dhe sa javë ose muaj shtetet kryesore evropiane do të duhet të qëndrojnë të izoluar.
As Evropa nuk mund të shpëtojë nga efektet e mëdha të rënies ekonomike në Kinë dhe pjesë të tjera të Azisë, si dhe në Amerikën e Veriut.
Edhe pse secili skenar nënkupton zgjedhje të ndryshme të politikave, disa përfundime po shfaqen qartazi.
E para është se grupi fillestar i statistikave kombëtare nga vendet anëtare të BE-së tregon se ndikimi ekonomik i kësaj krize do të jetë i madh. Gjatë ditëve të kaluara, për shembull, agjensia franceze e statistikave zbuloi se prodhimi ekonomik i Francës tashmë është ulur me 35 përqind.
Për më tepër, qeveritë në të gjithë Evropën tani janë zotuar jo vetëm që të mbulojnë pagat e njerëzve si rezultat i rënies ekonomike, por edhe t’iu japin para ndërmarrjeve kombëtare me qëllim që t’i shpëtojnë nga kolapsi.
Ndërhyrja ose përpjekja e secilit shtet evropian për të shpëtuar ekonominë kombëtare mund të justifikohet si një përgjigje ndaj një emergjence të jashtëzakonshme.
Pra, nëse në krizat e mëparshme financiare të BE-së, Gjermania vepronte si polici që urdhëronte të gjithë kombet e tjera të respektonin detyrimet e tyre, këtë herë gjermanët janë gjithashtu “mëkatarë”. Për më tepër, BE-ja tashmë është ‘gjunjëzuar’, duke ngritur kapitalet e saj buxhetore, për herë të parë ndonjëherë. Por kjo është një masë e përkohshme, e jashtëzakonshme.
Një mundësi mund të jetë përdorimi i Mekanizmit Evropian të Stabilitetit, një fond me vlerë 400 miliardë euro të krijuar pas krizës së fundit financiare, për nevojat aktuale të huazimit të kombeve.
Por hyrja në të gjitha këto fonde vjen me kushte të cilat përfundimisht do t’i detyrojnë vendet huamarrëse të pranojnë llojin e kushteve të tmerrshme ekonomike të shtrëngimit të zorrëve që Greqia pësoi, vetëm për të mbetur akoma një nga vendet më të detyruara të Evropës.
Kjo është arsyeja pse javën e kaluar udhëheqësit e Francës, Italisë, Spanjës, Portugalisë, Irlandës, Luksemburgut, Sllovenisë, Belgjikës dhe Greqisë kërkuan krijimin e një “instrumenti të borxhit të përbashkët”, i cili, me sugjerimin e kryeministrit italian, përfundoi duke u quajtur “koronabonde”.
Ideja është që këto obligacione të garantohen nga të gjitha vendet anëtare të BE-së, të mos kenë kushte politike dhe, siç e thonë udhëheqësit, duhet të jenë të një “madhësie dhe pjekurie të mjaftueshme” për të mos kërcënuar të ardhmen e Evropës dhe rimëkëmbjen ekonomike.
Kontinenti u përball pikërisht me të njëjtën sfidë një dekadë më parë, dhe ie shpëtoi Greqinë nga falimentimi.
Askush nuk duhet të nënvlerësojë vendosmërinë e Gjermanisë për të kursyer euron, ose vendosmërinë e BE për t’u bashkuar në momente krizash.
Ende, aksionet janë të mëdha, dhe rreziqet akoma më të mëdha.
Askush tjetër përveç Zhak Delors, ish-politikani francez dhe njeriu që formoi BE-në e sotme, tani nuk paralajmëron se “klima që duket se mbretëron midis krerëve të shteteve dhe qeverive dhe mungesa e solidaritetit evropian paraqet një rrezik vdekjeprurës për Bashkimi Europian”.
“Mikrobi është kthyer”, shton ai. Dhe ai nuk po i referohet koronavirusit.
Përkthyer dhe përshtatur nga Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
10 vitet e ardhshme të Evropës
Bota ka nevojë për europianët…
Italia ka ende nevojë për BE-në
