Pas Rusisë, Iranit dhe Katarit, SHBA ka rezervat më të mëdha në botë të gazit natyror. Por ndryshe nga ato vende të tjera, ajo ka probleme për ndërtimin e tubacioneve, duke kërcënuar aftësinë e tij për të furnizuar tregje vendase dhe ndërkombëtare.
Amerikanët priren të shohin çështje në të zezë dhe të bardhë: është industri kundrejt mjedisit, me pak interes të përbashkët midis të dyve. Eshtë ‘ose ju jeni për ne ose kundër nesh’. Dhe ky tension po luan vetë në politikën e SHBA. Por gjykatat janë arbitrat e fundit të mosmarrëveshjeve të zgjedhura.
Ndërsa gjykatësit konservatorë konsiderohen se janë pro-zhvillimit ekonomik dhe juristët liberarë konsiderohen si mbrojtës të mjedisit, realiteti është që vendimet e tyre përfundimtare po përpiqen të përfshijnë të gjitha shqetësimet. Të paktën në gjykatën më të lartë të vendit, Gjykatën Supreme, gjyqtarët po gabojnë në anën e zhvillimit të biznesit, megjithëse u kërkojnë kompanive që të mbrojnë speciet e rrezikuara dhe zonat me ndjeshmëri ndaj mjedisit.
“Eshtë një veçori e sistemit tonë juridik amerikan që kemi shumë hapje dhe pika ndërhyrje,”- thotë Noah Sachs, nga Universiteti i Richmond School of Law. “Për grupet mjedisore, kjo është pjesë e procesit – potencialisht për të bllokuar të gjithë infrastrukturën e re të karburanteve fosile. Dhe nëse procesi mund të vonohet, gjithçka mund të ndryshojë: tani, për shembull, ka shumë gaz natyror në treg dhe zhvilluesit mund të rivlerësojnë projektet e tyre të tubacionit duke pasur parasysh çmimin e lirë të gazit natyror.”
Për të ilustruar ato pika, Gjykata Supreme e SHBA ose thjesht ka vendosur ose është gati të merret me tre raste që kanë implikime kombëtare. E para është Shoqata e Ruajtjes së Lumit Cowpasture përkundrejt Shërbimit Pyjor të SH.B.A.-së, në të cilën Gjykata e Lartë sapo vendosi të lejojë tubacionin e Bregut Atlantik ‘të varroset’ nën Gjurmën Appalachian në Virginia.
E dyta është PennEast kundrejt New Jersey. Në atë rast, një gjykatë më e ulët federale ndaloi ndërtuesin e tubacionit të marrë pronat në pronësi të shtetit. Gjykata Supreme ka diskutuar çështjen këtë javë dhe së shpejti do të vendosë nëse do ta dëgjojë çështjen.
E fundit përfshin tubacionin Keystone XL, i cili është bërë ‘rreshti në rërë’ për lëvizjen mjedisore për të luftuar ndryshimin e klimës. Në atë rast, një gjykatë federale në Montana tha që një agjenci federale autorizoi gabimisht tubacionin. Tani, qeveria amerikane po i kërkon Gjykatës së Lartë që të ndërhyjë.
“Këto raste marrin vëmendjen e tyre sepse Gjykata Supreme është e çiltër ndaj zyrës së avokatit të përgjithshëm,” thotë Jonathan Adler, një profesor në Universitetin Case Western Reserve në Cleveland. “Kjo zyrë paraqitet dhjetëra herë në vit përpara Gjykatës Supreme dhe nuk po i kërkon Gjykatës së Lartë të rishikojë çdo vendim të gjykatës më të ulët që humbet.” Avokati i përgjithshëm është pak më poshtë se Prokurori i Përgjithshëm i SHBA dhe ai që argumenton qëndrimin e qeverisë federale përpara Gjykatës Supreme.
Por procesi i lejimit të tubacionit, së bashku me kornizën ligjore për të vendosur këto çështje, duket si një labirint i pafund. Shqyrtoni çështjen Cowpasture: ndërsa Gjykata e Lartë ka vendosur të lejojë zhvilluesin të marrë linjën 600 metra poshtë Trail Appalachian të ndjeshëm ndaj mjedisit, ka ende shtatë padi të tjera në pritje që do të vendosen nga një gjykatë federale në Richmond, Virginia. Në ato raste, gjyqtarët mund t’u thoshin zhvilluesve që të kthehen dhe të ribëjnë punën e tyre për të siguruar mbrojtjen e mjedisit. Dhe pastaj më shumë padi janë të sigurta se do të pasojnë.
Në këtë rast, një gjykatës federal tha që një rregullator kryesor i SH.B.A.-së rrëmbeu lejen e mjedisit, i cili lejon zhvilluesit të marrë një leje mbarëkombëtare për të kaluar të gjitha rrjedhjet, në vend që të marrë qindra leje nga çdo juridiksion përgjegjës për secilën rrugë ujore. Tani çështja është para një gjykate më të lartë federale. Nëse këto gjyqtarë nuk e kthejnë vendimin ose e detyrojnë zhvilluesin të rivendosë punën e tij, stërvitja e rëndë do të shtojë tre vjet të tjerë në procesin e lejimit të tubacionit, dhe potencialisht do të vrasë projektin e diskutueshëm.
“Cili është autoriteti më i lartë juridik për të ndjekur një mandat ligjor?” pyet Mike Mills, partner me firmën juridike Stoel Rives në praktikën e saj mjedisore. Në çështjen Trail Appalachian, ai thotë se çështjet kushtetuese kanë përparësi mbi çështjet mjedisore – që gjykatat nuk mund të zhbëjnë autorizimin e Kongresit. Dhe ai pretendon se Gjykata Supreme do të përdorë të njëjtën logjikë për çështjen PennEast. Kjo do të thotë, Ndryshimi i 11-të i Kushtetutës së SHBA kufizon aftësinë e kompanive për të ngritur padi kundër shteteve në gjykatat federale.
Tema e zakonshme është që projektet kalojnë tokat federale dhe shtetërore dhe ato mund të kalojnë nëpër lumenj, rrugë dhe parqe. Ligji federal përpiqet të drejtojë detyrat për të shmangur që të apelohen te qindra lojtarë individualë. Në shumicën e këtyre rasteve, gjykatave u kërkohet të sjellin efikasitet dhe të vendosin saktësisht se çfarë entiteti merr për të mbikëqyrur përpjekjet. Shtë e rëndësishme, sepse disa agjenci federale janë më të përqendruara në zhvillimin ekonomik ndërsa të tjerët me zero mbrojtjen e mjedisit.
“Mbrojtja është për agjencitë federale të ushtrojnë diskrecionin e tyre sipas ligjit,” thotë Bret Birdsong, profesor i drejtësisë në Universitetin e Nevada Las Vegas, duke shtuar se çdo administratë presidenciale mund të ketë përparësi të ndryshme.
Sa i përket administratës Trump, ajo është në favor të zhvillimit të burimeve dhe infrastrukturës. Një administratë tjetër mund të ketë objektiva të ndryshëm – duke zgjedhur përkundrazi të përcaktojnë përparësi energjive alternative dhe të përdorin tokën e tillë për rekreacion. “Gjykatat shohin vetëm një pjesë të çështjeve të përfshira,” shton Birdsong. “Vendi i vërtetë për të bërë ndryshimin është në nivelet e politikave dhe rregullatore – linja e parë e gjykimit”.
Ekziston një Battle Royale në SHBA midis industrialistëve dhe ambientalistëve për zhvillimin e karburanteve fosile dhe ndërtimin e tubacioneve që do të transportonin atë naftë dhe gaz natyror.
Nga njëra anë, lufta bën që kompanitë të kontrollojnë në mënyrë metodike çdo kuti përpara se të kërkojnë leje për të ndërtuar. Nga ana tjetër, ajo mund të parandalojë ose pafundësisht vonojë zhvillimin e ardhshëm – dhe në këtë mënyrë të shkaktojë që vendi të humbasë aftësinë e tij për të shërbyer si tregjet vendase ashtu edhe ato ndërkombëtare.
*Nga Ken Silverstein, kolumnisti fitues i çmimeve që ka mbuluar energjinë dhe mjedisin për më shumë se dy dekada.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga RT
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
RT/ Vdekja e naftës amerikane
