Takimi pesë-ditor i Këshillit Evropian, për buxhetin 2021-2027 dhe paketën e rimëkëmbjes COVID-19, natyrisht, përfundoi me një kompromis të pakënaqshëm.
Konkretisht, liderët evropianë ranë dakord të akordojnë vetëm 390 miliardë euro (457 miliardë dollarë) paketën e urgjencës 750 miliardë euro në formën e granteve, dhe pjesën e mbetur 360 miliardë euro si kredi, sepse “katër kursimtarët” (Austri, Danimarkë, Hollandë , dhe Suedia) insistuan kështu.
A është kjo marrëveshje më e mirë sesa kompromisi i fundit i pakënaqshëm në marshimin e ngadaltë të Evropës drejt integrimit më të thellë?
Për 70 vjet, Evropa është “rritur” duke iu përgigjur krizave. Kohët e fundit, shumë shpresuan që rregullat reja të imigracionit, ndryshimi i klimës, revansioni rus, zgjedhja e presidentit amerikan Donald Trump dhe Brexit do të gjeneronin një vrull për një projekt evropian, që po merr fund tani.
Me sa duket, u desh një krizë ekonomike e nxitur nga pandemia për ta bërë atë. Por, në përgjithësi, krizat ekonomike nuk kanë qenë të mira për integrimin evropian.
Midis viteve 2010 dhe 2012, kur tensionet u shtuan mes veriut dhe jugut, dhe pastaj midis lindjes dhe perëndimit, euro pothuajse mori fund, duke kërcënuar se do të rrëzonte tërë Bashkimin Evropian.
Për dallim nga ajo krizë, pandemia nuk është shkaktuar qartë nga ndonjë gabim i veçantë politik (të paktën jo nga ana e evropianëve).
Prandaj, një formë e re e bashkimit të borxhit është në qendër të marrëveshjes së re. Për herë të parë ndonjëherë, vetë BE-ja do të jape një borxh, i cili do të mbështetet nga qeveritë e shteteve anëtare dhe do të shërbehet përmes një mekanizmi të përbashkët fiskal nën kujdesin e Komisionit Evropian.
Marrëveshja krijon kështu një precedent, dhe ka të ngjarë të bëjë që asetet e euros më tërheqëse për investitorët që kërkojnë një strehë të sigurt përveç dollarit amerikan.
Evropa duket se ka arritur diçka si një “moment Hamiltonian”. Në 1790, sekretari i parë i thesarit amerikan, Alexander Hamilton, argumentoi me sukses se qeveria federale e SHBA duhet të shlyente borxhet e shteteve gjatë Luftës së Pavarësisë.
Sidoqoftë, marrëveshja e kompromisit e BE la shumë për të dëshiruar për ata që kishin kërkuar grante dhe hua të BE-së.
Kështu, qeveritë kombëtare dukeshin të paafta dhe të guximshme, dhe pala e tretë, qoftë Gjermania apo “Evropa” , u bënë mishërimi i mizorisë dhe hakmarrjes.
Por propozimet këtë herë nuk kishin të bënin me ekonominë sesa politikën. Ideja ishte që atyre që marrin fonde të BE-së duhet t’u kërkohet të mbështesin sundimin e ligjit, pavarësinë e gjyqësorit, lirinë e shtypit dhe lirinë akademike.
Siç theksoi Presidenti i atëhershëm i Këshillit Evropian, Donald Tusk vitin e kaluar, “Nuk ka Evropë pa sundimin e ligjit”.
Historikisht, zbatimi i shtetit të së drejtës brenda strukturave të mëdha federale ka qenë githmonë shumë e vështirë.
Merrni shembullin e Shteteve të Bashkuara, ku lëvizja e guximshme financiare e Hamilton ishte vetëm fillimi. Gjatë epokës së Rindërtimit pas Luftës Civile, Ushtria e Bashkimit nën Presidentin Ulysses S. Grant zbatoi të drejtat e votimit dhe të drejtat e tjera civile të ish skllevërve në ish-Konfederatën. Në vitin 1957, Garda Kombëtare zbatoi shpërndarjen e shkollave në Arkansas. Dhe në vitin 1963, Presidenti John F. Kennedy dërgoi Gardën Kombëtare në Universitetin e Alabama.
Më shumë diskutueshme, administrata Trump tani po vendos agjentë të armatosur federal kundër protestuesve në kundërshtim të dëshirave të shtetit dhe qeverive lokale. Ushtarë me uniforma jeshile të pa shënjuara janë shfaqur në rrugët e Portland dhe Seattle.
Trazirat aktuale të Amerikës janë pikërisht ajo që Evropianët duan të shmangin.
Në çdo rast, skenari i Gardës Kombëtare është i paimagjinueshëm në Evropën moderne. Nuk do të ketë trupa evropiane që lëvizin për të mbrojtur lirinë akademike ose të drejtat LGBT në asnjë shtet anëtar.
E megjithatë, mënyra e vetme për të bërë një Evropë të civilizuar është të zbatohet kushtëzimi politik.
Mbrojtja e vlerave evropiane kërkon që shkeljet e vazhdueshme të ndëshkohen, duke pezulluar të drejtat e votimit të mashtruesve në vendimmarrjen e BE-së, ashtu edhe duke ndaluar pagesat e BE-së.
Evropa tani do të ndërtohet përmes transferimeve fiskale dhe detyrimeve që ata krijojnë.
Por, në fund të fundit, Tusk ka të drejtë: nuk mund të ketë Bashkim Evropian përveçse nëse të gjithë anëtarët e tij respektojnë të njëjtat standarde.
Harold James është Profesor i Historisë dhe Çështjeve Ndërkombëtare në Universitetin Princeton dhe një bashkëpunëtor në Qendrën për Inovacionin e Qeverisjes Ndërkombëtare. Ai është gjithashtu autor i disa librave.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
BE-në e forcoi koronavirusi. Sa keq për SHBA-në!
BE sot, si Amerika në vitin 1970!
