Së pari, lajmi i mirë. Megjithë partinë qeverisëse nacionaliste-konservatore të Ligjit dhe Drejtësisë (PiS) duke bërë gjithçka për të monopolizuar fushatën e zgjedhjeve presidenciale të Polonisë, mbi 68 përqind hodhën votat e tyre në raundin e dytë dhe të fundit të votave në 12 korrik 2020. Një rezultat gati-rekord.
Së dyti, kandidati aktual, i kandidatit të PiS, Presidenti Andrzej Duda, mezi rrëmbeu fitoren, duke fituar 51.03 përqind të votave.
Së treti, lajmi i keq. Vendi, ekonomia e gjashtë më e madhe e BE-së, është shumë e polarizuar midis Lindjes dhe Perëndimit, midis brezave të rinj dhe të moshuar, midis qyteteve dhe komuniteteve rurale, dhe mbi rolin e vlerave dhe të kaluarës së vendit.
Është gjithashtu e vështirë të shihet që Duda po ndryshon kursin nga vlerat mashtruese liberale, nga përdorimi i antisemitizmit dhe parullat anti-gjermane për të konsoliduar popullaritetin e tij, nga dëmtimi i pavarësisë së gjyqësorit dhe nga kursi aktual i përplasjes së Polonisë me BE.
Në të vërtetë, tani më shumë se kurrë, BE ka një përgjegjësi të madhe për të ardhmen e demokracisë së Polonisë dhe besueshmërinë e rendit juridik të bllokut.
BE ka në dorë tre kriza: pandeminë koronavirus, një rënie masive ekonomike dhe një sulm ndaj vlerave thelbësore që mbështesin projektin evropian, sundimin e ligjit dhe respektimin e traktateve dhe rregullave të BE-së.
Sfida është që të trajtohen këto kriza në një mënyrë koherente.
Solidariteti dhe transferimet financiare duhet të forcojnë vlerat që lidhin evropianët, dhe jo t’i dëmtojnë ato. Kjo nuk është ajo që po ndodh në këtë moment.
Polonia ka përfituar jashtëzakonisht shumë nga mbështetja bujare e BE-së vitet e fundit. Është për të përfituar më shumë në të ardhmen e afërt.
Në maj, Komisioni Evropian propozoi një fond rimëkëmbjeje në vlerë prej 750 miliardë euro për të shpëtuar ekonomitë e BE-së më të prekura nga koronavirusi.
Nga kjo, 63.8 miliardë euro do t’i jepen Polonisë, më shumë se gjysma në formën e granteve të pakthyeshme.
Në të njëjtën kohë, komisioni propozon të rritet buxheti i ardhshëm shtatë-vjeçar i BE-së, duke filluar nga 2021 në 2027, duke përfshirë më shumë para për Poloninë përmes fondeve strukturore dhe bujqësore.
Qeveria polake tha se propozimi i bujshëm i financimit, i cili ende nuk duhet të merret vesh nga shtetet anëtare, ishte për shkak të qëndrimit të tij të ashpër gjatë negociatave.
BE duhet të reagojë, por ka pak mjete. Ajo që kërkohet duket qartë: vendet anëtare duhet të insistojnë që solidariteti i ardhshëm financiar të jetë i kushtëzuar me respektimin e shtetit të së drejtës.
Zbatimi i të gjitha vendimeve të CJEU lidhur me shtetin e ligjit duhet të jetë një parakusht jo i diskutueshëm për marrjen e fondeve nga buxheti i BE-së.
Parimi themeltar i BE-së është që njëzet e shtatë demokracitë e saj vendosin vullnetarisht të ndajnë sovranitetin bazuar në besimin se ata të gjithë do të respektojnë disa standarde të përbashkëta.
Të kesh gjykata të pavarura është një nga këto standarde.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Gazsjellësi rus tregon mungesë solidariteti në Europë”
“Periudhë me sfida të mëdha për Evropën”
70-vjetori i NATO-s dhe sfidat e aleancës
