Zyrtarë dhe biznesmenë të pasur kinezë dhe arabë kanë blerë një numër të madh të pasaportave qipriote në përpjekje për t’i shpëtuar regjimeve kufizuese në vendet e tyre, tregojnë informacione të reja të mbledhura nga ekipi i kërkimit i Al Jazeera-s.
Të ashtuquajturat “Gazeta të Qipros”, të cilat zbuluan informacione konfidenciale nga qeveria qipriote mbi shitjen e “pasaportave të arta” të vendit për investitorët në ekonominë e ishullit mesdhetar dhe të marra nga Al Jazeera, përmbajnë gjithashtu emrat e më shumë se 500 kinezëve dhe 350 arabëve, të cilët kanë marrë shtetësinë e një anëtari të Bashkimit Evropian në këmbim të investimit të paktën 2.5 milion dollarë në Qipro.
Për njerëzit nga Kina dhe Lindja e Mesme, të kesh një pasaportë nga një shtet anëtar i Bashkimit Evropian është një ide shumë tërheqëse, sepse u lejon atyre të udhëtojnë pa pengesa, si dhe të punojnë dhe të hyjnë në bankat në të gjithë Evropën, të cilat janë avantazhe që ata nuk i kanë.
Kinezët, sipas të dhënave të marra nga Al Jazeera, janë të dytët në numrin e personave që morën pasaporta qipriote në periudhën nga fundi i 2017 deri në fund të 2019, menjëherë pas rusëve.
Represioni i elitës kineze
Kinezët e pasur filluan të kërkojnë strehim jashtë vendit të tyre pasi Presidenti kinez Xi Jinping filloi një veprim në 2012 që fillimisht ishte anti-korrupsion, por më vonë u shndërrua në shtypje të elitës së biznesit të Kinës. U hetua se si ata fituan para dhe ku i mbajnë ato.
Në mesintyre kineze janë Yang Huiyan dhe burri i saj. Ajo shpesh quhet gruaja më e pasur në Azi, me vlerë 27 miliard dollarë, dhe i fitoi paratë përmes kompanisë së saj të pasurive të patundshme Country Garden Holdings, e cila merret me pasuri luksoze.
Një tjetër kinez që mori një pasaportë qipriote është një i afërm i një biznesmeni të pasur, identitetin e të cilit Al Jazeera nuk e bëri të ditur për sigurinë e të përfshirëve.
Biznesmeni nuk është parë që kur u kap nga agjentët sekretë kinezë në Hong Kong në fillim të këtij viti.
“Unë mendoj se pothuajse të gjithë kinezët shumë të pasur kanë pasaporta të tjera, në përpjekje për t’u siguruar atyre një lloj sigurie,” tha profesori Steve Tsang, drejtori i Institutit për Kinën në Shkollën Universitare të Studimeve Orientale dhe Afrikane në Londër, për Al Jazeera.
Deri kohët e fundit, Shtetet e Bashkuara, Kanada, Australia dhe Mbretëria e Bashkuar ishin opsionet e preferuara të kinezëve, por mundësitë për të marrë një pasaportë qipriote dhe, kështu, mundësinë e hyrjes në Bashkimin Evropian, e kthyen ishullin në zgjedhjen e tyre të parë.
Çmimi prej 2.5 milion dollarë për një pasaportë është i ulët nëse merren parasysh përfitimet që ajo sjell, dhe ato janë siguria, udhëtimi pa viza dhe mundësia e transferimit të lehtë të parave.
“As pasaporta nuk duhet të jetë garanci”
“Përafërsisht të folurit, është gjithçka e paligjshme,” tha Tsang.
“Ligji në Kinë kontrollon kapitalin e më shumë se 50,000 dollarëve. Pra, nëse përpiqeni të tërheqni para mbi atë shumë, pa kaluar një procedurë zyrtare dhe të merrni një leje, atëherë po shkelni ligjin “, shtoi ai.
“Ata shpesh përdorin Hong Kongun për të nxjerrë para nga Kina, dhe ka shumë mënyra të tjera më krijuese. Ndonjëherë ato janë kazinotë në Makau,” thotë ai.
Në vitet e fundit, Kina ka bërë presion në vendet e tjera që të luftojnë për ekstradimin e zyrtarëve të lartë dhe kundërshtarëve politikë të regjimit nga Pekini, por deri më tani nuk ka synuar ata që i përkasin super të pasurve.
Tsang paralajmëron se nëse praktika e Pekinit ndryshon, kinezët e pasur, edhe me një pasaportë qipriote, mund të mos kenë mbrojtje të mjaftueshme.
“Unë nuk mendoj se Qipro do të kundërshtonte Kinën…”, tha ai.
Një grup tjetër i blerësve të pasaportave janë ata nga Lindja e Mesme.
Sauditët kanë frikë për të ardhmen
Më shumë se 350 pasaporta hynë në duart e arabëve që jetojnë nën një re të paqëndrueshmërisë politike, kryesisht nga Libani, Egjipti, Siria, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite.
Disa prej tyre janë në pozita me ndikim, gjë që i bën ata “persona të ekspozuar politikisht” (PEP), që do të thotë se ata i përkasin një grupi që është më shumë në rrezik të korrupsionit.
Midis tyre janë Apurv Bagri, një qytetar indian dhe një anëtar i bordit të shërbimit financiar të Dubai, Hussain Al Nowais, anëtar i bordit të ndërmarrjeve shtetërore Emirates Steel dhe National Petroleum Construction Co.
Lista gjithashtu përfshin disa njerëz nga Arabia Saudite që janë nën PEP, përkatësisht Khaled Juffali, anëtar i bordit të shërbimit monetar shtetëror, Mohamed Jameel, anëtar i autoritetit saudit të investimeve.
Arabia Saudite, si Kina, ka qenë duke luftuar korrupsionin kohët e fundit, pasi Princi i Kurorës Mohammed bin Salman erdhi në pushtet, duke bërë që shumë sauditë të frikësohen për të ardhmen dhe pasurinë e tyre.
Gjatë kësaj lufte, disa nga kundërshtarët e Bin Salman përfunduan të arrestuar në Hotel Ritz Carlton në Riad në 2017.
Ata raportohet se paguan një total prej 100 miliardë dollarë për lirimin e tyre.
I ndaluar në një hotel
Lufta kundër korrupsionit, të cilën shumë kritikë e quajnë si sulm të Mohammed bin Salman ndaj kundërshtarëve politikë, ka nxitur shumë sauditë të pasur të konsiderojnë Bashkimin Evropian si një strehë të mundshme të sigurt.
“Gazetat e Qipros” zbulojnë se familjarët e njërit prej të arrestuarve në hotel, një industrialist i pasur që kaloi një vit në burg pa aktakuzë, janë në listën e atyre që blenë pasaporta qipriote.
Një person tjetër i përmendur është një anëtar i familjes dikur të pasur Bin Bin Laden. Bin Salman konfiskoi pjesën më të madhe të perandorisë së tij të biznesit.
Ky person i cili ka një pasaportë qipriote, nuk ka lidhje me ish-udhëheqësin e al-Kaedës, Osama bin Laden.
Më në fund, ekziston një ndërmjetësi i cili ka ofruar kontrata multimilionë dollarëshe për projektet e infrastrukturës saudite të dhëna kompanive të huaja.
Personi ka akoma lidhje të ngushta me familjen mbretërore saudite, por ka frikë për sigurinë e tij dhe është i lidhur me një hetim ndërkombëtar të korrupsionit që synon projektin saudit.
“Sulmi i orkestruar ndaj Qipros”
Të mërkurën, ministri i Brendshëm i Qipros, Nicos Nouris iu përgjigj gjetjeve të Al Jazeera-s gjatë një konference për shtyp, duke thënë se raportimi ishte “propagandë”.
“Ne kemi qenë dëshmitarë të sulmeve të orkestruara të rrjetit Al Jazeera, i cili arriti të marrë dokumente sekrete të Republikës së Qipros,” tha ai.
Duke iu përgjigjur pyetjeve të Al Jazeera-s në lidhje me programin e investimeve në Qipro, ai tha se vendi “funksionon absolutisht transparent”.
“Asnjë shtetësi nuk ishte shkelje e ligjit,” tha Nouris.
“Gazetat e Qipros” përmbajnë gati 2.500 emra që janë regjistruar në mesin e qytetarëve të qipros në dy vjet.
Al Jazeera ka identifikuar kriminelë të dënuar, të arratisur nga ligji dhe ata që konsiderohen potencialisht të korruptuar mes tyre.
