Pneumonia është një infeksion që bën që qeset e ajrit në mushkëri të mbushen me lëng ose qelb, gjë që e bën më të vështirë frymëmarrjen. Simptomat më të zakonshme janë kolla që mund të jetë e thatë ose të prodhojë gëlbazë, ethe, të dridhura dhe lodhje. Simptoma të tjera mund të përfshijnë të përziera, të vjella, diarre dhe dhimbje në gjoks. dhe gulçim. Shenjat që tregojnë një infeksion më të rëndë janë gulçimi, konfuzioni, ulja e urinimit ndhe marrja mendsh.
Me pandeminë COVID-19 që vazhdon të prekë njerëzit në të gjithë botën, pneumonia është bërë një shqetësim edhe më i madh shëndetësor. Disa njerëz të infektuar me COVID-19 nuk kanë simptoma, ndërsa të tjerët mund të përjetojnë ethe, dhimbje trupi, kollë të thatë, lodhje, të dridhura, dhimbje koke, dhimbje fyti, humbje të oreksit dhe humbje të nuhatjes.
Simptomat më të rënda të COV-19, siç janë ethet e larta, kolla e rëndë dhe gulçimi, zakonisht nënkuptojnë përfshirje të konsiderueshme të mushkërive. Mushkëritë mund të dëmtohen nga infeksioni viral COVID-19, inflamacioni i rëndë dhe / ose një pneumoni bakteriale dytësore. COVID-19 mund të çojë në dëmtime afatgjata të mushkërive.
Këtu janë fakte të tjera të rëndësishme që duhet të dini rreth pneumonisë :,
Pneumonia mund të jetë një infeksion bakterial, viral ose mykotik. Ndonjë prej këtyre organizmave në vetvete shkakton pneumoni. Pneumonia bakteriale gjithashtu mund të komplikojë një sëmundje virale si gripi. Shumë viruse mund të shkaktojnë pneumoni. Shumica e rasteve të pneumonisë virale janë relativisht të lehta, por disa mund të shkaktojnë simptoma të rënda, të tilla si sistemi i rëndë akut i frymëmarrjes (SARS) koronavirus dhe SARS-CoV-2 më i fundit (COVID-19). Shkaku më i zakonshëm i pneumonisë bakteriale është pneumonia Strep (shpesh e quajtur pneumoni pneumokoksike).
Si të rinjtë ashtu edhe të moshuarit janë në rrezik. Fëmijët e vegjël dhe të rriturit e moshuar (mbi moshën 65 vjeç) janë në rrezikun më të lartë të prekjes nga pneumonia dhe të kenë komplikime prej saj.
Vaksinat janë të disponueshme për të ndihmuar në parandalimin e pneumonisë pneumokoksike. Vaksina PCV13 për fëmijët më të vegjël se dy vjec dhe ata mbi moshën dy vjeç që kanë kushte shëndetësore paraekzistuese ndihmon në mbrojtjen kundër 13 llojeve të baktereve pneumokoksike, ndërsa vaksina PPSV23 për të rriturit mbron nga 23 lloje. Megjithatë, rreth një e treta e të rriturve të moshës 65 vjeç e lart nuk janë vaksinuar.
Pneumonia mund të përhapet nga personi në person, por gjithashtu mund të shkaktohet nga faktorë të tjerë. Ashtu si sëmundjet e tjera ngjitëse të frymëmarrjes, viruset dhe bakteret që shkaktojnë pneumoni mund të përhapen kur një person i infektuar kollitet ose teshtin, duke lëshuar pikat e mbushura me mikrobe në ajër. Sëmundja që rezulton mund të shkojë nga e lehtë në të rëndë.
Mjekët ndajnë pneumoninë në dy lloje kryesore. Mjekët përdorin pneumoni termike të lidhur me kujdesin shëndetësor (HCAP) nëse personi që zhvillon infeksionin e mushkërive ka qenë i shtruar në spital, ka qëndruar
në një institucion të kujdesit afatgjatë si një shtëpi pleqsh ose ka qenë në dializë brenda tre muajve të fundit. Përndryshe, emërtimi zakonisht është pneumoni e fituar nga komuniteti (CAP).
Trajtimi fillestar i pneumonisë varet nga fakti nëse është HCAP ose CAP dhe nëse personi ka një sistem imun normal ose të kompromentuar.
Është e rëndësishme të filloni trajtimin për pneumoni sapo të vendoset diagnoza. Për shkak se shkaku specifik nuk mund të përcaktohet menjëherë, mjekët pothuajse gjithmonë përshkruajnë fillimisht antibiotikë për të mbuluar infeksionet bakteriale.
Për CAP që nuk kërkon shtrim në spital, mjekët zakonisht përshkruajnë një të vetme ose një kombinim të dy antibiotikëve oralë t ndryshëm, të tilla si amoksicilina me ose pa azitromicinë ose doksiciklinë
Pacientët me CAP që kërkojnë shtrim në spital pothuajse gjithmonë marrin dy antibiotikë të ndryshëm. Shumica e njerëzve me pneumoni HCAP ose sisteme të dëmtuara të imunitetit zakonisht kanë nevojë për trajtim në spital me antibiotikë intravenozë (IV).
Ilaçet pa recetë mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave. Për të lehtësuar dhimbjen ose për të zvogëluar ethet e larta, zgjedhjet e mira janë ose acetaminofeni (Tylenol) ose ibuprofeni (Motrin, Advil).
Nëse kolla është shumë shqetësuese ose ju zgjon gjatë natës, kërkoni produkte që përmbajnë ose dekstrometorfan (DM) për të lehtësuar kollën ose guaifenesin për të liruar sekrecionet. Shumë produkte të ftohjes dhe gripit përmbajnë të dyja. Sigurohuni që të shikoni përbërësit e të gjitha ilaçeve për tu siguruar që nuk merrni më shumë sesa sasia e rekomanduar.
Pneumonia e COVID-19 mund të shkaktojë dëmtime të vazhdueshme të mushkërive. Ndërsa shumica e njerëzve që shërohen nga pneumonia kanë tendencë të mos vuajnë nga ndonjë dëmtim serioz afatgjatë të mushkërive, pneumonia e shkaktuar nga koronavirusi është shpesh më e rëndë dhe mund të rezultojë në simptoma afatgjata ose një formë të dështimit të mushkërive të quajtur sindromi i distresit akut të frymëmarrjes (ARDS ) Pacientët që vuajnë nga ARDS mund të vendosen në një ventilator ndërsa janë në spital për të ndihmuar oksigjenin të qarkullojë në të gjithë trupin. ARDS mund të shkaktojë mbresë pulmonare dhe mund të jetë fatale.
