Patent Foramen Ovale (PFO) është një ndër anomalitë më të shpeshta të lindura të zemrës, e pranishme që në lindje që prek 20-25% të popullsisë së botës dhe shfaqet si një hapje në nivelin e septumit që lidh atriumin e djathtë me atriumin e majtë (DIA), pra, dy dhomat e sipërme të zemrës.
Ky ndryshim, edhe pse është potencialisht i rëndë, normalisht nuk përfshin komplikacione të veçanta, dhe të prekurit bëjnë një jetë normale, dhe shpesh e kupton me vonesë ekzistencën e PFO-së.
Por nga ana tjetër nëse personi i prekur ka patologji të tjera kardiake apo neurologjike pasojat mund të jenë shumë të rënda duke favorizuar embolitë apo iktus të trurit.
ANATOMIA E ZEMRES
Zemra është një pompë e vërtetë që përfaqëson boshtin e qarkullimit të gjakut; funksioni i saj kryesor është pikërisht favorizimi i transportit të gjakut të pasur me oksigjen që vjen nga mushkëritë drejt indeve dhe organeve të trupit tonë dhe mbledhja nga këto të fundit të dioksidit të karbonit, i cili eliminohet përmes shkëmbimit të gazrave në mushkëri. Pra garanton ushqimin dhe vitalitetin e të gjithë organizmit. (Vijon poshte fotos)
Zemrën mund ta ndajmë në dy pjesë:
E djathta e zemrës, e përbër nga atriumi dhe barkushja e djathtë. Nga atriumi i djathtë gjaku jo i oksigjenuar që vjen nga vena kave arrin barkushen e djathtë për tu transportuar përmes arteries polmonare, drejt mushkërive ku do të oksigjenohet.
E majta e zemrës, e përbërë nga atriumi dhe barkushja e majtë. Atriumi i majtë merr gjakun e oksigjenuar që vjen nga mushkëritë, përmes venave polmonare, ndërsa barkushja e majtë, pompon këtë gjak të oksigjenuar drejt indeve dhe organizmit përmes aortës.
ÇFARË ËSHTË PFO-JA?
PFO është një defekt anatomik atrial i zemrës, që shfaqet me praninë e një rruge komunikimi mes atriumit të djathtë e të majtë.
Në të vërtetë, ky komunikim është absolutisht normal para lindjes, pasi lejon, duke pasur parasysh papjekurinë e të fetusit, gjakun e oksigjenuar që vjen nga nëna të arrijë në indet fetale falë placentës dhe vazave të kordonit ombelikal.
Duhet të kalojë nëpër mushkëri ku gjaku rrjedh direkt nga ana e djathtë e zemrës së foshnjes në anën e majtë falë dy hapjeve, kanalit Botallo të vendosur mes arteries polmonare dhe aortës torakale dhe Forameni Oval, i vendosur pikërisht mes dy atriumeve.
Në lindje, ndryshimet e presionit (presioni i zemrës në të majtë bëhet më i madh se ai në të djathtë) që vendosen në me ndërprerjen e qarkullimit nga placenta dhe me nisjen e funksionit respirator bëjnë që Forameni Oval të ngjitet me një membranë të vogël, e quajtur septum primum dhe që mbyll në mënyrë të përhershme mundësinë e komunikimit mes dy aturimeve brenda vitit të parë të jetës.
Forameni oval është përcaktuar si “patentë”, pra i hapur kur kjo ngjitje nuk ndodh, rezuton joperfekte apo mungon tërësisht me rezultatin që septum primum i afrohet foramenit oval po nuk e mbyll përfundimisht.
Ndërsa tek personat e shëndetshëm ky defekt nuk sjell asnjë simptomë, ndryshe ndodh tek ata që njëkohësisht kanë çregullime të tjera kardiake apo neurologjike ku siç e thamë më lartë, mund të nxisë ndryshimin e presionit dhe të favorizojë një kalim të ri të gjakut mes dy atriumeve. (Vijon poshte fotos)
SHKAQET
Shumë studiues identifikojnë një mutacion gjenetik si shkak të kësaj anomale, por megjithatë studimet vijojnë ende dhe kjo hipotezë është ende duke u shqyrtuar nga komunitetit shkencor.
SIMPTOMAT DHE KOMPLIKACIONET
Duke qenë se kjo anomali strukturore e zemrës zakonisht është asimptomatike, shfaqja e shenjave apo simptomave patologjike ndodhin në përgjithësi në prani të sëmundjeve të tjera kardiake apo jo kardiake.
Në të shumtën e rasteve gjetja është rastësore, për shembull pas një ekokardiograme, apo një episodi të papritur të gjendjes së të fiktit apo humbjes së vetëdijes.
PFO mund të shoqërohet me:
Migrenë me aura (dhimbje koke kryesisht të njëanshme, pulsuese, e shoqëruar ne nauzea dhe të vjella, fillimi i së cilës i paraprihet shqetësimeve psikike, vizive dhe motore)
Neoplazi (ku njëkohësisht me praninë e PFO-së do të favorizonte formimin e mpiksjeve të gjakut të afta të nxisin një episod iktusi)
Trombozë venose e thellë (trombi, i formuar në një vazë të gjymtyrëve të poshtëm, mund të arrijë atriumin e djathtë, dhe për shkak të një presioni jonromal, kalon përmes foramenit oval në pjesën e majtë të zemrës duke shkaktuar një pengesë të rëndë arteriale, e quajtur dhe emboli paradoks)
Valvulopati apo hipertension polmonar (në prani të PFO-së, oksigjenimi zvogëlohet në mënyrë domethënëse me fillimin e hipoksisë).
DIAGNOSTIKIMI
Metoda diagnostikuese aktuale është ekokardiograma, një ekzaminim ekografik joinvaziv që vlerëson anatominë e zemrës, duke identifikuar dhe difektet e mundshme apo keqformimet.
Ekzaminime të tjera, më pak të përhapura, por që përdoren për të vlerësuar këtë anomali janë:
Ekokardiograma color-Doppler, një ekokardiogramë klasike e lidhur me një vlerësim të fluksit të gjakut në dhomat e zemrës.
Ekokardiograma me kontrast apo “bubble test”, ku para ekzaminimit injektohet një solucion salin i aftë të formojë fluska lëvizjet e të cilave nxjerrin në pah ndonjë anomali të mundshme të septumit atrial.
Ekokardiograma trans-ezofageo, apo sonda ekografike që vendoset në ezofag përmes gojës, për të dhënë pamje më të qartë të atyre të marra në ekzaminimiet e mëparshme.
TRAJTIMI DHE NDËRHYRJA
Tek personat asimptomatikë dhe në gjendje të mirë shëndetësore nuk kërkohet asnjë lloj trajtimi, ndërsa tek personat me PFO që janë të predispozuar në formimin e mpiksjeve të gjakut, i nënshtrohen trajtimit me antikoagulant (warfarin, rivaroxaban, dabigatran) dhe anti trombocite (aspirine, clopidogrel), me qëllim zvogëlimin e mundësisë për një iktus.
Ata që kanë këtë anomali u këshillohet të marrin masa paraprake në rastet e udhëtimeve të gjata me avion për të parandaluar stazën venoze; të pijnë ujë të lëvizin këmbët dhe legenin dhe të shmangin jetën sedentare.
Ndërhyrja kirurgjikale këshillohet tek fëmijët apo të rriturit që kanë edhe difekte kardiake më të rënda apo që shfaqin hipoksi të rëndë apo iktuse të shpeshta të pashpjegueshme me shkaqe të tjra; mund të bëhet një mbyllje perkutane përmes kateterizmit kardiak. Kështu, vendoset një mbulesë e vogël që mbyll komunkimin mes atriumeve, apo më pak e shpeshtë mbyllja e komunikimit mes atriumeve përmes riparimit kirurgjikal, pra hapjes së toraksit.
Zgjedhja e trajtimit është rezultat i bashkëpunimit të një grupi specialishtës, mes të cilëve kryesisht neurologu dhe kardiologu që do kryejë ndërhyrjen të cilit është mirë ti referoheni./
