Në aktakuzën e ngritur ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit, Gjykata Speciale e Kosovës thotë se të dyshuarit janë përfshirë, ose kanë pasur dijeni për kampe mbajtjeje me forcë, torturimi e deri tek vrasje të kryera në territorin e Republikës së Shqipërisë.
Akuza flet për kampe të ngritura nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës në Kukës, Has dhe Tropojë, ku pretendohet se përgjatë 1998 dhe 1999 janë mbajtur, torturuar e deri edhe ekzekutuar edhe kundërshtarë politikë të të akuzuarve.
Vendosja e këtyre kampeve jashtë territorit të Republikës së Kosovës, ku shtrihet juridiksioni territorial i Gjykatës Speciale ka ngjallur disa dilema në lidhje me punën e këtij organizmi, që sipas parashikimeve të ligjit mbi bazën e të cilit është ngritur qëndron mbi të gjitha gjykatat e tjera të Kosovës dhe në të njëjtën lartësi me Gjykatën Kushtetuese.
Jo vetëm kaq, por këto zhvillime kanë nxitur informacionet dhe dyshimet se Gjykata Speciale e Kosovës mund të urdhërojë arrestime edhe në Shqipëri. Duke mos e cekur debatin a duhet, apo jo, pyetja që ngrihet është nëse e ka apo jo ligjërisht kompetencëm kjo gjykatë speciale e Kosovës që të arrestojë shtetas të Shqipërisë?
Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje, Gazeta “Si” analizoi në bashkëpunim me ekspertë të së drejtës ndërkombëtare dhe të së drejtës penale ligjin mbi bazën e të cilit është ngritur dhe funksionon Gjykata Speciale e Kosovës.
Juridiksioni i kësaj gjykate parashikohet nga nenet 6, 7, 8, 9 dhe 10 të ligjit mbi funksionimin e saj. Në këtë rast, ajo që na intereson më shumë ne është neni 8 dhe neni 9. Në nenin 8 përcaktohet juridiksioni territorial. Çfarë thotë ky nen?
“Në përputhje me juridiksionin territorial të gjykatave të Kosovës, sipas ligjeve penale të zbatueshme që kanë qenë në fuqi mes periudhës 1 janar 1998 dhe 31 dhjetor 2000, Dhomat e specializuara kanë juridiksion mbi veprat penale që bien nën juridiksionin lëndor të tyre të cilat janë filluar, ose janë kryer në Kosovë”, thuhet aty.
Ekspertët shpjegojnë për Gazetën “Si” se kjo do të thotë se duke iu referuar ligjeve penale që kanë qenë në fuqi gjatë viteve të luftës dhe deri në vitin 2000 në Kosovë, juridiksioni territorial i kësaj gjykate nuk mund të shtrihet përtej vetë Kosovës. Pra, kjo gjykatë nuk mund të urdhërojë arrestime të shtetasve shqiptarë nëse më parë nuk ka një marrëveshje ndërshtetërore mes Shqipërisë dhe Kosovës për këtë çështje.
Neni 9 nga ana tjetër përcakton juridiksionin personal, individual. Aty thuhet: “Në përputhje me juridiksionin e personalitetit aktiv dhe pasiv të gjykatave të Kosovës sipas ligjeve penale të zbatueshme që kanë qenë në fuqi në mes të periudhës 1 janar 1998 dhe 31 dhjetor 2000 dhe përveç juridiksionit të tyre territorial të paraparë në nenin 8, Dhomat e specializuara kanë juridiksion mbi personat e nënshtetësisë Kosovare/IRJ apo mbi personat që kanë kryer krime në kuadër të juridiksionit të tyre lëndor kundër personave me nënshtetësi kosovare/IRJ kudo që janë kryer ato krime”.
Kjo do të thotë, sipas ekspertëve, se gjykata speciale e Kosovës mund të kërkojë në çdo kohë arrestimin dhe gjykimin e të gjithë personave që nga 1 janari 1998 deri më 31 dhjetor 2000 kanë mbajtur shtetësinë e Kosovës, ose të Ish-Republikës Jugosllave.
Por, një pjesë e këtyre personave mund të kenë ndryshuar nënshtetësi, duke mos përjashtuar faktin që të kenë marrë shtetësi të Republikës së Shqipërisë. Si veprohet në këto raste? Ekspertët sqarojnë se do të nevojitej një marrëveshje e veçantë mes Kosovës dhe Shqipërisë për ekzekutimin e urdhër-arresteve për persona të shpallur në kërkim në vendet përkatëse, pasi marrëveshja aktuale nuk parashikon akuzat për krime lufte, krime kundër njerëzimit, tortura, apo rrëmbime, që janë kompetencat lëndore të Gjykatës Speciale.
Kjo vlerësohet si e tepruar nga ekspertët dhe më shumë politike, duke u nisur nga fakti që si Shqipëria, ashtu edhe Kosova kanë rënë parimisht dakord dhe kanë firmosur deklaratën e të drejtave themelore të njeriut, mbi bazën e të cilës funksionon Gjykata e Hagës. Ekspertët sqarojnë se përsa kohë persona e akuzuar (Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi) nuk janë marrë të pandehur nga kjo gjykatë ndërkombëtare për akuzën e krimeve të luftës, thirrja e tyre nga një gjykatë që është ngritur dhe funksionon sipas ligjeve të vetë shtetit të Kosovës krijon dyshime se po përdoret politikisht.
Duke u nisur nga kjo, ekspertët sugjerojnë se Shqipëria duhet të refuzojë në të ardhmen pa asnjë mëdyshje dhe gjithmonë nëse kjo ndodh, çdo thirrje të Gjykatës Speciale të Kosovës me bazë në Hagë për të arrestuar shtetas të Shqipërisë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Kosova ka dhe një mundësi për liberalizimin e vizave’
“Aktakuzat e Speciales pengojnë progresin”
