Negociatorët britanikë dhe të Bashkimit Evropian nënshkruan një marrëveshje tregtare Brexit të Enjten, vetëm një javë para se Mbretëria e Bashkuar të linte përfundimisht orbitën e bllokut 27-vendesh, partneri i saj më i madh tregtar.
Por në mënyrë të pazakontë midis marrëveshjeve tregtare, bizneset do të përballen me më shumë pengesa burokratike sesa kur Britania e Madhe ishte anëtare e BE. Dhe shumë çështje thelbësore, të tilla si ato kufizime që do të hasë industria e madhe e shërbimeve financiare të MB në shitjen e produkteve në Evropë pasi MB të largohet nga marrëveshjet tregtare të BE-së nga 1 janari, mbeten të paqarta.
Pra, çfarë përfshin marrëveshja e re?
Marrëveshja e njoftuar të Enjten do të thotë se kjo tregti e mallrave, afërsisht gjysma e 900 miliardë dollarëve të tregtisë vjetore BE-MB, do të mbetet pa tarifa dhe kuota. Sidoqoftë, mallrat që lëvizin midis MB dhe BE do t’i nënshtrohen kontrolleve doganore dhe të tjera dhe dokumentet shtesë pritet të shkaktojnë ndërprerje të gjera.
Marrëveshja u negociua në krye të një Marrëveshjeje Tërheqëse zyrtare të arritur vitin e kaluar, e cila siguroi që kontrollet e gjera nuk do të viheshin përsëri në kufirin e ndjeshëm midis Irlandës anëtare të BE dhe provincës Britanike të Irlandës Veriore.
Elementi i tretë kryesor i marrëveshjes është ndarja e kuotave të peshkimit midis Britanisë dhe BE.
Cilat zona të tjera preken?
Marrëveshja nuk parashikon bashkëpunim në të njëjtin nivel si para Brexit në shumë fusha. Shërbimet financiare dhe të biznesit, shtylla kurrizore e eksporteve në MB, janë përfshirë vetëm në një masë të vogël.
Për shembull, nuk ka asnjë vendim për të ashtuquajturën ekuivalencë që do të lejojë firmat të shesin shërbimet e tyre në tregun e vetëm nga Qyteti i Londrës. Marrëveshja përmban vetëm dispozita standarde për shërbimet financiare, që do të thotë se nuk përfshin angazhime për hyrjen në treg. E njëjta gjë është e vërtetë për bashkëpunimin në politikën e jashtme, sigurinë dhe mbrojtjen, ndërsa dispozitat për transportin, energjinë dhe bashkëpunimin bërthamor civil do të jenë nën nivelet aktuale.
Cilat lidhje të tjera do të ulen?
Roaming në celular, njohja reciproke e kualifikimeve profesionale, qasja në shërbimet ligjore, tregtia dixhitale dhe prokurimi publik janë fusha të tjera ku bashkëpunimi do të ulet. Ndërsa BE dhe Britania e Madhe ranë dakord të mos kërkojnë viza për udhëtime, lëvizja e lirë e njerëzve do të marrë fund.
Kjo do të thotë që qytetarët e BE-së që shkojnë në MB dhe anasjelltas, do t’i nënshtrohen kontrollit kufitar dhe nuk do të jenë më në gjendje të përdorin pasaporta biometrike për të kaluar shpejt nëpër portat elektronike.
Si do të ndikohen shërbimet profesionale?
Marrëveshja do të thotë që nuk do të ketë më njohje automatike të ndërsjellë të kualifikimeve profesionale, sipas leximit të traktatit nga BE.
“Mjekët, infermierët, dentistët, farmacistët, veterinerët, inxhinierët ose arkitektët duhet të njohin kualifikimet e tyre në secilin shtet anëtar në të cilin dëshirojnë të praktikojnë”, tha BE.
Kjo është një humbje për Mbretërinë e Bashkuar, e cila kishte dashur “mbulim gjithëpërfshirës” për të siguruar që nuk kishte pengesa “të panevojshme” për shërbimet e rregulluara. Sidoqoftë, marrëveshja ende ofron një “kornizë” për njohjen e kualifikimeve, sipas përmbledhjes së marrëveshjes së MB.
Marrëveshja përfshin gjithashtu angazhime për ruajtjen e një fushe të barabartë loje ’. Për çfarë bëhet fjalë?
Marrëveshja angazhon të dy palët për të mbështetur standardet e tyre mjedisore, sociale, të punës dhe taksave të transparencës për t’u siguruar që ato nuk i nënshtrohen njëra-tjetrës. Secila palë do të jetë në gjendje të vendosë me tarifa nëse ato ndryshojnë shumë, subjekt i arbitrazhit.
Kompanitë evropiane të pakënaqura për çdo subvencion të qeverisë britanike për rivalët mund të kërkojnë nga gjykatat e MB që të shqyrtojnë nëse janë të padrejta, thanë zyrtarët e BE. Përmbledhja e MB thotë që të dy palët duhet të jenë transparente në lidhje me subvencionet; si BE ashtu edhe MB do të kenë nevojë për një autoritet të pavarur për të kontrolluar subvencionet shtetërore. Gjykatat duhet të jenë në gjendje të urdhërojnë ripagimin e çdo subvencioni të paligjshëm. Përfshihet një mekanizëm i ribalancimit.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Al Jazeera
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë përfshin marrëveshja tregtare Brexit?
