Një asimetri e fuqisë e vë Mbretërinë e Bashkuar në një disavantazh në negociatat për Brexit.
Dhe kështu pengohet përparimi. Zgjatja e bisedimeve tregtare midis BE-së dhe MB-së nuk duhet të jetë befasi. Për të gjithë guximin e Boris Johnson rreth “prosperitetit të fuqishëm”, kryeministri britanik e di se një Brexit “pa marrëveshje” do të ishte katastrofike për vendin. Edhe BE do të vuante, por jo aq shumë. Kështu që ndoshta do të ketë një marrëveshje të arritur para fundit të vitit; nëse jo, më vonë.
Kur të arrihet një marrëveshje, ajo do të jetë kryesisht në përshtatje me kushtet e Evropës. BE padyshim që do të bëjë disa lëshime në lidhje me peshkimin si pjesë e pazareve të minutës së fundit.
Por Britania do të duhet të pajtohet me kërkesën qendrore të BE-së, e cila është se duhet të ketë rregulla “të barabarta” duke siguruar që MB nuk mund të zvogëlojë rregullat e BE mbi konkurrencën sipas dëshirës. Arsyeja që marrëveshja do të bëhet sipas kushteve të BE është e njëjta arsye pse i gjithë procesi i Brexit ka qenë kaq i dhimbshëm për Britaninë – një asimetri themelore në pushtet midis të dy palëve.
Britania dërgon 43 përqind të eksporteve të saj në BE; Gjermania, Franca dhe Italia të gjitha dërgojnë rreth 6 përqind të eksporteve të tyre në Britani. Popullsia e MB-së është gati 67 milion; ajo e BE-së është 447 milion. Edhe pa Britaninë, BE ka një treg të vetëm të krahasueshëm për nga madhësia me atë të SHBA ose Kinës. Johnson këmbëngul se MB dhe BE janë “të barabartë sovran”.
Por, për sa kohë që BE ruan unitetin e saj, ato nuk janë të barabarta për sa i përket fuqisë. Dhe kjo është ajo që ka rëndësi në këto negociata. Kjo është arsyeja pse Britania ka bërë një sërë lëshimesh të dhimbshme gjatë katër viteve të fundit – më e rëndësishmja duke rënë dakord për një status të veçantë për Irlandën e Veriut, e cila do të shohë kontrolle doganore për mallrat që kalojnë Detin Irlandez, duke ndarë në mënyrë efektive Mbretërinë e Bashkuar. Britanikët kanë këmbëngulur gjithmonë se ka një marrëveshje të favorshme që Brukseli dhe Londra duhet të përqafojnë me gëzim. Por ata nuk kanë arritur të kuptojnë se si BE i sheh interesat e veta.
Integriteti dhe atraktiviteti i tregut të vetëm evropian është aseti i vetëm më i rëndësishëm i BE-së. Brukseli është i vendosur të mos e minojë atë forcë, duke lejuar hyrjen në tregun e MB me kushte tepër të favorshme. Evropianët gjithashtu duhet t’u demonstrojnë forcave euroskeptike brenda vendeve të tyre se largimi nga BE është një ide e keqe.
Kështu që ata gjithmonë janë pajtuar shumë më pak në idenë se mund të ketë një rezultat “fitimi” nga Brexit. Sapo evropianët të kishin vendosur që nuk ishte në interesin e tyre t’i jepnin Britanisë hyrjen e lehtë në tregun e vetëm që Johnson u kishte premtuar me lehtësi votuesve në MB, fuqia relative u bë vendimtare. Fatkeqësisht, Britanikët kanë mbivlerësuar vazhdimisht fuqinë e Britanisë – duke besuar se BE ishte gati të bënte lëshime që nuk u materializuan kurrë.
Pse Britania e bëri këtë gabim? Pjesërisht sepse kanë besuar shumë në faktin se BE gëzon një suficit të madh tregtar me MB. Ata kanë harruar që, në një shkallë globale, Britania është vetëm një treg midis shumë të tjerëve. Ata janë akoma duke pritur. Hyrja e reduktuar në tregun britanik do të ishte e dhimbshme për prodhuesit gjermanë të makinave – por jo aq e dhimbshme sa ia vlen të minohet integriteti i tregut të vetëm të BE-së.
Më gjerësisht, politiikanët e Britanisë ishin fajtorë për gëlltitje të propagandës së tyre. Për dekada, besimi se BE (dhe / ose euro) është në pikën e kolapsit ka qenë një element kryesor i ligjërimit euro-skeptik britanik. Një brez i rritur në përrallat e fitoreve ushtarake britanike mbi Gjermaninë dhe Francën e ka të vështirë të parashikojë që “nëse bëhet fjalë për të”, Britania në fund të fundit nuk do të mbizotërojë mbi ata Evropianë të leshtë. Ky lloj qëndrimi u mishërua nga vërejtja e fundit nga Gavin Uilliamson, sekretari arsimor i Britanisë, se ne jemi “një vend shumë më i mirë se secili prej shteteve anëtare të BE-së”.
Ndërsa iluzionet e tyre janë larguar Brexiters janë drejtuar të ankohen se BE po e trajton Britaninë në mënyrë të padrejtë. Por studentët e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe negociatave tregtare mund t’u kishin theksuar atyre se mbështetja te mirësia e vendeve të tjera nuk është një strategji e shëndoshë. Kombet, përfshirë Britaninë, shikojnë më parë interesat e tyre. Tmerri nga dobësia e pozicionit të Britanisë ka çuar në një shpërthim të ksenofobisë. Një gazetë britanike këtë fundjavë, duke cituar një ministër të qeverisë pa emër, bërtiti – “Merkel dëshiron që Britania të zvarritet nëpër xhamat e thyer”.
Përgjigja e dukshme ndaj kësaj është – dhe pastaj çfarë? Përballja e peshkatarëve francezë me forcë ushtarake fton hakmarrje jo-ushtarake nga e gjithë BE – e cila e sjell Britaninë përsëri në atë asimetri të vështirë në pushtet. Në dy luftërat botërore – të cilat kanë bërë aq shumë për të përshtatur mendimin e Brexiter – Mbretëria e Bashkuar mbizotëroi me ndihmën e Amerikës. Por administrata e Biden nuk do të shkojë për të shpëtuar Britaninë në një konfrontim me BE. Një Brexit pa marrëveshje do të rezultojë në izolim jo shumë të shkëlqyeshëm. Kjo është arsyeja pse një marrëveshje, kryesisht në kushtet e BE-së, është larg të qënit rezultati më i mirë.
Përkthyer dhe përshtatur nga financial times/ F.H, konica.al
