Në pranverë, Amerika kaloi masat e shpëtimit ekonomik me vlerë 2.3 miliardë dollarë këtë vit (11% e PBB), injeksionI më i madh se në çdo vend tjetër të pasur. Me një ekonomi të ngadalësuar, pothuajse të gjithë bien dakord se kërkohet më shumë, megjithatë për gjashtë muajt e fundit Kongresi është grindur për një projekt-ligj të ri. Demokratët nxitën për një marrëveshje me vlerë mbi 2 miliardë dollarë në 2021, Republikanët këmbëngulën për shuma shumë më të ulta. Ndërsa The Economist shkoi për shtyp, dukej sikur një marrëveshje mund të kishte sukses. Sa para shtesë duhen?
Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje duhet të vlerësosh dy gjëra, madhësinë e “hendekut të prodhimit” dhe “shumëzuesit fiskal”. Të dyja është sa e vështirë të përcaktohet sasia, aq edhe të përkthehet shqip. Hendeku i prodhimit mat ndryshimin midis nivelit aktual të prodhimit ekonomik dhe sasisë që ekonomia është në gjendje të prodhojë. Të dhënat zyrtare sugjerojnë që hendeku ishte mbi 3% i PBB-së në tremujorin e tretë të vitit, por ai pothuajse me siguri është ngushtuar që nga ajo kohë. Ekonomistë të tjerë vlerësojnë hendekun duke përdorur të dhëna për papunësinë. Një rregull i përgjithshëm është se është dyfishi i ndryshimit midis papunësisë aktuale (6.7%) dhe punësimit të plotë (me një normë të papunë prej ndoshta 3.5%), që tregon një shifër prej rreth 6% të pBB-së.
Një paketë stimuluese duhet të synojë të plotësojë boshllëkun e prodhimit. Por shpenzimet fiskale nuk përkthehen domosdoshmërisht një për një në rritje të PBB-së. Vlerësimi i këtij “shumëzuesi fiskal” është gjithashtu i ndërlikuar. Analiza nga Komiteti për një Buxhet Federal të Përgjegjshëm, një organizatë e politikës publike, sugjeron një shumëzues prej rreth 0.6 gjatë pandemisë, që do të thotë që 1 dollarë i shpenzimeve qeveritare përkthehet në 60 cent të prodhimit. Shumë njerëz kursyen më shumë sesa shpenzuan kontrollet e tyre stimuluese. Ata mund të jenë më pak të kujdesshëm sepse më shumë dyqane dhe restorante janë të hapura tani.
Supozoni se hendeku i prodhimit është në gjysmë të rrugës midis masës së PBB-së dhe masës së papunësisë, 4% apo më shumë dhe që shumëzuesi është rreth një. Nëse është kështu, një paketë prej 900 miliardë dollarë, 1 miliard dollarë në 2021 ndoshta do të bënte hile (masa të mëtejshme do të nevojiten pothuajse me siguri në 2022 e më tej). Por kushdo që kërkon një stimul më të madh ose më të vogël mund të dalë me vlerësimet e veta, gjithashtu të besueshme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë do të përfundojë në faturën e re të ndihmës?
