Megjithëse Donald Trump së shpejti do të largohet nga Shtëpia e Bardhë, trashëgimia e tij toksike e nacionalizmit dhe izolimit në Amerikë do të vazhdojë të mbizotërojë në Partinë Republikane. Gjëja më e keqe që liderët evropianë mund të bënin tani është të rrinë duarkryq ose të rimarrin rolin e tyre të mëparshëm si vartës brenda marrëdhënies transatlantike. Pavarësisht gjithë ankesave dhe tentativave të tij, presidenca e Donald Trump do të përfundojë më 20 Janar 2021.
Por, fatkeqësisht, trashëgimia e tij politike do të vazhdojë. Me gati 75 milion amerikanë që votuan për të (dhe 82 milion për Joe Biden), Trump mobilizoi një mbështetje të jashtëzakonshme dhe të papritur midis një baze që do të vazhdojë ta drejtojë Partinë Republikane drejt tendencës së tij të izolimit nacionalist. Si një hakmarrje, Trumpizmi do të ndjekë politikën e SH.B.A.-së për një kohë të gjatë dhe një version i tij do të jetë përsëri në votimin e 2024 – kjo është tashmë e qartë. Për të mposhtur Trumpizmin, Demokratët kishin nevojë të grumbullonin një “valë blu” të fitoreve elektorale por nuk e bënë këtë gjë.
Ideja që vetë Trump të kandidojë përsëri nuk ka gjasa, duke pasur parasysh moshën e tij. Por trashëgimtarët e rinj populistë tashmë po nguten për të pretenduar fronin. Nga perspektiva evropiane dhe transatlantike – secila prej të cilave ka një interes ekzistencial që Amerika të mbetet e përkushtuar në bashkëpunimin shumëpalësh – Zgjedhja e Biden përfaqëson fitoren e një beteje vendimtare, por jo të luftës.
Në Evropë nuk duhet të harrojmë se, pas katër vitesh paaftësie drejtimi nga Trump, me më shumë se 300,000 amerikanë të vdekur nga COVID-19 – pothuajse gjysma e votuesve amerikanë vendosën që dëshironin edhe katër vjet në drejtim të vendit këtë burrë. Ky fakt shqetësues ka pasoja të mëdha për të ardhmen e politikëbërjes evropiane.
Evropianët nuk mund të bënin ndonjë gabim më të madh sesa të rrinin rehat dhe të largonin përgjegjësinë për marrëdhëniet transatlantike me administratën e Biden. Biden dhe këshilltarët e tij mund të jenë pafundësisht më të aftë se Trump, por e ardhmja e transatlantizmit do të varet jo pak nga ajo që Evropa – dhe veçanërisht Gjermania – bën në vitet e ardhshme.
Ndërsa vitet e Trump detyruan udhëheqësit evropianë në një përulje, zgjedhja e Biden kërkon të kundërtën: një nxitje proaktive për rinovimin transatlantik. Rivendosja e marrëdhënies kërkon që Evropa të veprojë si një “e rritur” dhe e barabartë ndaj Shteteve të Bashkuara, duke lëvizur përtej nënshtrimit të epokës së Luftës së Ftohtë që vazhdon ende 30 vjet më vonë.
Për shembull, pjesa disproporcionalisht e vogël e barrës së shpenzimeve ushtarake brenda NATO-s të vendeve evropiane është thjesht e pashpjegueshme për shumicën e amerikanëve (dhe jo vetëm për mbështetësit e Trump). Kjo pikë e diskutimit duhet të zgjidhet sa më shpejt që të jetë e mundur, sepse do të ishte në interesin e Evropës që të forconte mbrojtjen e saj.
Por evropianët duhet t’i bëjnë të qartë administratës së Biden që në fillim se çfarë mund dhe çfarë nuk mund të bëjë Evropa. Amerika është një fuqi globale me interesa globale dhe aftësi të pakrahasueshme ushtarake. Evropa, përkundrazi, përbëhet nga shumë vende të vogla dhe të mesme, secila prej të cilave ka vetëm aftësi të kufizuar për të projektuar fuqi dhe ndikim (ndoshta me përjashtim të dy fuqive bërthamore, Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar, dhe MB që duan të gjejnë drejtimin, jashtë Bashkimit Evropian).
Përvoja e kaluar me misionet ushtarake jashtë Evropës ka treguar se perspektiva e një fuqie globale ndryshon thelbësisht nga ajo e një fuqie të vogël ose të mesme. Votuesit evropianë e njohin këtë dhe kjo do të ketë një ndikim të fortë nëse ata pranojnë misione të tilla në të ardhmen.
Në kontekstin e marrëdhënieve transatlantike, roli i Evropës është të mbrojë territorin e NATO-s dhe fqinjësinë e tij të pasigurt. Në Evropën Lindore, kjo ka të bëjë kryesisht me vendet Balltike (të gjithë anëtarët e NATO-s), luftën në Ukrainën lindore dhe “konfliktet e tjera” të ngrira pranë Evropës. Zgjidhja e këtyre – ose të paktën arritja e një lloj stabilizimi – do të kërkojë një përgjigje diplomatike evropiane shumë më të fuqishme sesa kemi parë deri më tani.
Për më tepër, migrimet masive dhe lufta kundër terrorizmit do ta detyrojnë Evropën të thellojë angazhimin e saj në bregun jugor të Mesdheut, në Lindjen e Mesme dhe në Afrikën Perëndimore. Mesdheu lindor po bëhet gjithnjë e më shumë një pikë e nxehtë e re, për shkak të tensioneve midis anëtarëve të BE dhe NATO (Qipro, Greqi dhe Turqi) dhe konflikteve të pazgjidhura në Ballkanin Perëndimor. Evropianët duhet të përqendrohen kryesisht në këto sfida dhe në zhvillimin e aftësive të nevojshme për t’i menaxhuar ato; kjo në vetvete do të forconte sigurinë evropiane, dhe kështu kontributin e Evropës në NATO.
Sa i përket politikës botërore, Evropa duhet t’ia lërë këtë fushë superfuqive globale – një titull që nuk mund ta pretendojë vetë. Kjo është veçanërisht e vërtetë kur bëhet fjalë për Kinën. BE duhet të krijojë një mirëkuptim të ngushtë reciprok me SH.B.A. mbi këtë çështje, veçanërisht kur bëhet fjalë për vlerat e përbashkëta. SHBA dhe BE duhet të ndjekin koordinimin e politikave si të barabartë; por, përsëri, do të duhet të ketë qartësi në lidhje me atë që votuesit evropianë do të pranojnë – dhe kështu çfarë mund të bëjnë qeveritë evropiane. Për shembull, NATO nuk duhet të shndërrohet në një organizatë sigurie për Azinë Lindore, pasi kjo thjesht do ta tejkalonte atë.
Në fushën e politikës tregtare, do të shfaqet një grup i ri interesash të përbashkëta strategjikë, si ndaj Kinës, ashtu edhe në rajonin transatlantik. Ulja ose edhe eliminimi i çekuilibrave të tregtisë do të mbetet një përparësi e lartë.
Ndërkohë, retë e stuhisë po grumbullohen në frontin e politikës dixhitale. Evropa, një treg i rëndësishëm për gjigandët e teknologjisë amerikane, po këmbëngul në sovranitetin e saj dixhital dhe futjen e rregullave gjithëpërfshirës për të mbrojtur të dhënat evropiane dhe privatësinë, dhe për të frenuar fuqinë e platformave më të mëdha dixhitale. Këtu, interesa të ndryshëm brenda sferës transatlantike po kërcënojnë të përplasen. Nëse Evropa dhe Amerika mund të bien dakord mbi rregullat e përbashkëta, ata mund të vendosin standardin global pak a shumë si parazgjedhje. Por me Kinën që bën përpjekjen e saj për udhëheqje mbi standardet e qeverisjes dixhitale, koha po mbaron.
Edhe Biden në Shtëpinë e Bardhë, nuk do të kthehet më tek varësitë e vjetra komode që përcaktonin gjatë marrëdhëniet transatlantike. Pas katër vitesh me Trump, evropianët e dinë se çfarë është në rrezik.
Po kështu, vazhdimi i mbajtjes së çdo iluzioni për Kinën do të ishte naiv dhe i rrezikshëm. Nuk ka asnjë alternativë më të mirë për një transatlantizëm të ripërtërirë.
Duke hedhur poshtë Trump dhe duke zgjedhur Biden, Amerika ka dhënë rezultate. Siç thonë amerikanët, loja tani është në krah të Evropës.
Përkthyer dhe përshtatur nga project syndicate/ konica.al
