Ekzistojnë mënyra të qarta për të reformuar procesin e faljes që të funksionojë ashtu siç synonin themeluesit. Presidenti Trump nuk e përdor fuqinë e tij të faljes shpesh, por kur e bën, ai abuzon me të për gjithçka.
Në më pak se katër vjet në detyrë, Trump ka bërë një tallje ndaj këtij procesi duke u dhënë falje disa prej njerëzve më të mjerueshëm në vend, një numër alarmant i të cilëve ndodh të jenë miqtë e tij, ndërsa injoron dhjetëra mijëra të tjerë aplikantë që e meritojnë faljen.
Të Mërkurën, Trump u dha përsëri falje disa prej aleatëve të tij më të ngushtë: Paul Manafort, ish-kryetari i tij i fushatës; Roger Stone, i besuari i tij për një kohë të gjatë; dhe Charles Kushner, babai i dhëndrit të tij, Jared Kushner.
Këto grante, së bashku me 26 të tjerë, u shoqëruan me 20 falje që Trump ka lëshuar një ditë më parë, shumë në një listë të keqbërësve të rrezikshëm që nuk duhej të ishin në listën e faljes së askujt. Këta përfshinin katër roje sigurie të Blackwater të dënuar në lidhje me vrasjen e civilëve irakianë, tre ish-anëtarë të korruptuar republikanë të Kongresit dhe dy figura që u deklaruan fajtorë si pjesë e hetimit lidhur me Rusinë.
Sigurisht, Trump u ka hedhur një kockë disa njerëzve të dënuar me ligje të ashpra si Ueldon Angelos, i cili u dënua me 55 vjet burg për shitjen e marihuanës ndërsa mbante një pistoletë. Por këto janë përjashtime. Në përgjithësi, nëse nuk jeni një sherif ksenofob, një troll i krahut të djathtë, një oficer ushtarak vrasës apo një mik i vjetër, shanset tuaja për tu falur nga ky president luhaten rreth zero.
Ajo që e bën Trump kaq pak dashamirës është se Trump është i dobët. Deri më sot, Trump ka lëshuar një total jo shumë por 94 falje dhe zbutje dënimesh më pak se çdo president. Ai mund të shtojë edhe disa të tjera në atë listë, natyrisht, qoftë vetëm duke falur paraprakisht avokatët e tij dhe anëtarët e familjes.
Qasja koprrace, vetëmohuese e Trump ndaj mëshirës është pjesërisht për shkak të pikëpamjes së tij transaksionare të ligjit si diçka për të ndëshkuar armiqtë e tij dhe për të mbrojtur veten, miqtë e tij dhe aleatët e tij.
Por është një fuqi që abuzohet lehtë, sepse është gati e pakufizuar. Ndërsa Trump mund të jetë abuzuesi më flagrant, ai është larg të parit.
Nga falja e Bill Clinton të financuesit të arratisur Marc Rich te falja e Gerald Ford për paraardhësit e tij Richard Nixon, ka shumë shembuj të presidentëve të të dy palëve që shfrytëzojnë faljen për arsye të dyshimta.
Zgjidhja nuk është që presidentët të falin më pak njerëz; është të falësh më shumë, me më shumë konsideratë dhe më shumë qëndrueshmëri.
Ndërsa Presidenti i zgjedhur Joe Biden përgatitet të marrë përsipër pushtetin, ai ka mundësinë të mdryshojë këtë pushtet thellësisht të rëndësishëm, por të abuzuar prej kohësh dhe ta bëjë atë të funksionojë më shumë ashtu siç synonin themeluesit: si një kundërpeshë ndaj ndjekjeve të padrejta dhe dënimeve të tepruara.
“Pa një qasje të lehtë ndaj përjashtimeve në favor të fajit fatkeq, drejtësia do të vishej me një fytyrë tepër të qetë dhe mizore”, shkroi Alexander Hamilton në Federalistin Nr. 74.
Nëse ka pasur ndonjëherë një moment për të reformuar sistemin, ai është tani. Kriza e burgjeve amerikane me dekada ka hedhur miliona njerëz pas hekurave, shumë vuajnë nën dënime jashtëzakonisht joproporcionale. Verën e kaluar, kombi u përfshi nga protesta masive për abuzimet me drejtësinë penale dhe burgjet vazhdojnë të durojnë shumë nga shpërthimet më të këqija të koronavirusit në vend.
Ligjet e fundit federale, përfshirë një të nënshkruar nga Trump, kanë lehtësuar disa nga dënimet më të ashpra, por ato nuk kanë bërë gati sa duhet. Aktualisht ka gati 14,000 kërkesa për falje duke pritur për veprim. Dhe ndryshe nga kaq shumë pjesë të tjera të qeverisë federale, dashamirësia është një fushë në të cilën presidentët mund të bëjnë shumë mirë vetë, dhe shpejt.
E para dhe më e rëndësishmja: Merrni përsëri kontrollin e procesit të faljes. Fuqia për të dhënë falje mund të jetë vetëm e presidentit, por zyra e avokatit të faljes funksionon nga Departamenti i Drejtësisë.
Nën shumicën e administratave, përpara se çdo kërkesë për mëshirë të mund të zbresë në tryezën e presidentit, ajo duhet të mbijetojë nga rishikimi nga një bandë njerëzish puna e të cilëve është të fitojnë bindje, dhe jo t’i zhbëjë ato.
Në disa raste, të njëjtëve prokurorë që dërguan një person në burg u kërkohet të vlerësojnë në dhënien e mëshirës për atë person.
Paragjykimet e integruara të prokurorëve përkeqësohen nga frika e kthimit nga publiku nëse ndonjë dhënie e faljes shkon keq të themi nëse një person kryen një krim pasi i është dhënë ndihma.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ konica.al
