Presidenti i ri i SHBA përballet me një seri problemesh të politikës së jashtme të pakthyeshme që nuk do të zgjidhen me nënshkrimin e urdhrave ekzekutivë.
Nëse e kujtojmë Joe Biden si një senator i cili preferoi kompromisin ndaj konfrontimit, ditët e tij të para të vrullshme si president mund të kenë shkaktuar jo pak befasi.
Biden u u tregua i ashpër ndaj udhëheqësve të Kinës dhe Rusisë, duke ndaluar marrëdhëniet komode të epokës së Trump, dhe u përqëndrua në çështjen ndërkombëtare të klimës. Kjo do të thotë luftë.
Vështirësia me prapambetjen e urdhërave ekzekutivë të Biden është se ato janë qëndrime, jo politika, të destinuara kryesisht për të përmbysur ose ngrirë aspektet më të dëmshme të trashëgimisë së Donald Trump.
Nuk ka ende asnjë shenjë të përgjigjeve afatgjata për pyetjet komplekse globale që identifikon Biden. Kjo është më pak Doktrina Truman, më shumë qëndrim i mirë.
“SHBA është kthyer” por idetë e reja janë më të vështira.
Rreziku është që duke kërkuar të rikonfirmojë ndikimin amerikan dhe të rivendosë pozicionet e braktisura nga paraardhësi i tij, Biden mund të përkeqësojë problemet ekzistuese.
Shkëmbimi i javës së kaluar me kryeministrin e Japonisë, Yoshihide Suga, ishte udhëzues. Biden theksoi “angazhimin për mbrojtjen e Japonisë… që përfshin ishujt Senkaku”. Ishujt në Detin e Kinës Lindore pretendohen nga Pekini, i cili i quan ata Diaoyu.
Trump la trashëgimi çështje të shumta në raport me Kinën, mbi tregtinë, pandeminë, Tajvanin dhe akuzën se Pekini po kryen gjenocid ndaj Ujgurëve në Xinjiang. Megjithatë Biden dramatizoi me dashje një tjetër. Fjalët e tij mund të lexohen nga Kina si provokim i qëllimshëm, veçanërisht kur vendosen së bashku me thirrjen e njëkohshme të sekretarit të shtetit Antony Blinken të detyrimeve të “mbrojtjes së ndërsjellë” të SH.B.A. -së në Detin e Kinës së Jugut të kontestuar.
Në bisedën e Vladimir Putin me Biden, Presidenti i Rusisë u sfidua për persekutimin e tij ndaj aktivistit të opozitës Alexei Navalny, kolapsi i SolarUinds, ndërhyrja ruse në zgjedhjet e SHBA në 2020, vendosja e shpërblimeve të parave për ushtarët amerikanë në Afganistan dhe sovraniteti i shkelur i Ukrainës.
Biden mbajti një premtim të fushatës për të zgjatur traktatin e armëve bërthamore Neu Start me Rusinë dhe u angazhua për të ndjekur bisedimet e kontrollit të armëve.
Por ai e paralajmëroi Putinin, që tani e tutje, SH.B.A. “do të veprojë në mënyrë të vendosur në mbrojtje të interesave të saj kombëtarë në përgjigje të veprimeve nga Rusia që dëmtojnë SHBA-në ose aleatët tanë”.
Me fjalë të tjera, nuk do të ketë më përsëritje të marrëdhënieve naïve me Rusinë dhe as më shumë bashkëpunim në Shtëpinë e Bardhë.
Leximi i dobët i Kremlinit për bisedën e tyre injoroi shumicën e çështjeve të ngritura nga Biden, gjë që ngre pyetjen se si ai planifikon të vazhdojë.
A do të detyrojë ai Gjermaninë për të anuluar tubacionin Nord Stream 2 nëse Navalny nuk lirohet, siç kanë kërkuar shumë?
A do të vendosë ai sanksione shtesë? Dhe nëse e bën, a është ai i gatshëm për hakmarrje të fshehtë, asimetrike nga Putini?
Vendimi i shpejtë i Biden për të pezulluar shitjet e armëve në Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe ishte zhvendosja e tij më dramatike larg nga Trumpuorld. Biden kritikoi ashpër Mohammed bin Salman, princin e kurorës Saudite, për vrasjen e gazetarit 2018 Jamal Khashoggi, abuzimet e të drejtave të njeriut dhe luftën katastrofike në Jemen. Ai u zotua t’i bënte Sauditët “të paguajnë çmimin dhe t’i bëjnë ata, në fakt, parinë që janë”.
Megjithatë, është e paqartë se sa larg ai është i gatshëm të shkojë në rrezikimin e përçarjeve me aleatët kryesorë të Lindjes së Mesme.
Shitja e propozuar prej 23 miliardë dollarësh e luftëtarëve të fshehtë F-35 në Emiratet e Bashkuara Arabe, për shembull, ishte shpërblimi i Trump për hapjen e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin.
Stimulime u ofruan gjithashtu Bahrejnit, Sudanit dhe Marokut në këmbim të anashkalimit të angazhimeve të gjata të Lidhjes Arabe ndaj Palestinezëve.
Këto “Marrëveshje Abrahami” të pabazuara tani janë potencialisht në rrezik, të cilat mund ta fusin Biden kundër kryeministrit të Izraelit, Benjamin Netanyahu dhe disa mendimeve hebreje dhe kongresit të SHBA.
Ngrirja e armëve do të alarmojë ata në Izrael shqetësimi kryesor i të cilëve është Irani.
Ata e kishin mirëpritur perspektivën e aleatëve arabë të pajisur mirë, të gatshëm dhe të aftë për të ndihmuar në kontrollimin e Teheranit.
Biden do të përballet me një shtytje të konsiderueshme nga ky aks i ri Izrael-Gji.
Ajo që do të ndodhë më tej varet në një farë mase nëse ai mund ta tërheqë Iranin nga gremina në të cilën ishte shtyrë nga sanksionet e “presionit maksimal” të Trump.
Biden, i cili ka emëruar Robert Malley si të dërguar në Iran, shpreson të rikthejë marrëveshjen bërthamore të vitit 2015. Por ai së pari dëshiron që Teherani të kthehet në përputhje të plotë.
Irani do që sanksionet të hiqen më parë. Në të dy vendet, dhe në Izrael dhe në Gji, ka kundërshtim të fortë ndaj çdo afrimi, me çdo kusht.
Siç tregoi Blinken javën e kaluar, është një rrugë e gjatë dhe e ngadaltë përpara.
Trump më në fund është larguar nga skena botërore. Largim i mirë…
Shpresat palestineze për një fillim të ri me SHBA, duke përfshirë bisedimet për një zgjidhje me dy shtete, gjithashtu qëndrojnë në progresin me Iranin.
Biden thotë se ai dëshiron të ringjallë procesin e paqes, por për këtë, ai ka nevojë për një partner izraelit të gatshëm, ndërsa Izraelit i duhet t’i japë fund presionit ushtarak iranian përmes Sirisë, Libanit dhe Gazës.
Rivendosja e tij e ndihmës amerikane dhe njohja diplomatike e Autoritetit Palestinez është një qortim për Netanyahu, por kryesisht simbolik. Kërkohet një plan. Tani për tani, ai nuk ka një të tillë.
E njëjta gjë mund të thuhet për urdhrat ekzekutivë të Biden-it në lidhje me krizën e klimës.
Ai ka bërë një fillim premtues. Por masat e javës së kaluar kishin të bënin po aq me ruajtjen e vendeve të punës në Amerikë sa edhe mposhtjen e asaj që John Kerry, i dërguari i tij për klimën, me të drejtë e konsideron një “kërcënim ekzistencial”.
Tani përqendrohet shumë në rivendosjen e udhëheqjes amerikane të klimës në samitin e Ditës së Tokës në Prill dhe jo aq sa duhet në bashkëpunimin praktik ndërkombëtar.
Është ende herët… Pyetja pa përgjigje e përbashkët për të gjitha këto sfida të politikës së jashtme është, sa do të japë Biden?
Përballë problemeve të tilla të pazgjidhshme dhe nën presion të fortë Covid në shtëpi, ai mund të kthehet në zakonet e vjetra të kongresit të kompromisit dhe vonesës.
Biden ka ndryshuar qëndrimin e SHBA-së por a mund të ndryshojë ai përmbajtjen e çështjeve më të rëndësishme brenda vendit dhe jashtë tij?
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ F.H, Konica.al
