Në më pak se tre muaj, eventet që kanë ndodhur kanë shërbyer për të transformuar skenën politike amerikane. Së pari, pandemia e COVID-19 mundi Donald Trump dhe kjo për shkak të mënyrës si ai reagoi ndaj pandemisë po edhe sepse ajo u mundësoi më shumë njerëzve të drejtën e votës.
Për shkak të një rritje të madhe të votimeve të hershme dhe fletëvotimeve me postë, pjesëmarrja në zgjedhjet e vitit 2020 tejkaloi atë të vitit 2016 me 20 milion vota dhe paraqiti një pjesë më të madhe të elektoratit sesa çdo zgjedhje presidenciale në SHBA që nga viti 1900.
Së dyti, falë dhjetë viteve të organizimit lokal nga aktivistët e të drejtave të votimit të udhëhequr nga Stacey Abrams, Georgia zëvendësoi të dy senatorët e saj Republikanë me Demokratë në zgjedhjet e balotazhit të 5 janarit, duke i dhënë kështu kontrollin e ngushtë të Senatit Amerikan Partisë Demokratike të Presidentit, Joe Biden.
Në fund, Trump dhe disa nga republikanët e tjerë nxitën një sulm për të plaçkitur Kapitolin e SHBA. Kjo llogaritje e gabuar politike rezultoi në vdekjen e pesë personave (përfshirë një oficer policie), fajësimin e dytë të Trump dhe mbuloi me turpin e përhershëm pasardhësit më agresivë të presidentit të mundur, senatorët Josh Hauley nga Misuri dhe Ted Cruz i Teksasit.
Momenti ishte i duhuri që Biden t’i tregonte vendit për planet e tij ekonomike. Dhe kur ai foli, ishte me fokus të qartë, saktësi dhe një vizion të qartë të shkallës dhe gamës së veprimit që kërkon situata.
Biden ka propozuar një plan shpëtimi që do të çojë përpara një numër objektivash urgjentë menjëherë.
Prioriteti i tij i parë është shëndeti publik, një çështje e neglizhuar prej kohësh që mund të përmbushet pjesërisht duke krijuar qendra komunitare të vaksinimit dhe klinika mjekësore dhe duke trajnuar dhe punësuar të paktën 100,000 punonjës të rinj të shëndetit publik në bazat e kontrollit të epidemisë.
Një synim i dytë i planit të Biden është mbështetja për të ardhurat, e cila do të marrë formën e parave shtesë për familjet, sigurimin e ndihmës për paketën e papunësisë, lejet e paguara emergjente, grantet për qiramarrësit dhe bizneset e vogla dhe kreditë tatimore për kostot e kujdesit për fëmijët.
Së treti, plani i Biden synon të stabilizojë federalizmin me rreth 350 miliard dollarë në mbështetje për shtetet dhe qeveritë locale. Një financim i tillë është i nevojshëm urgjentisht për të mbajtur në punë mësuesit, zjarrfikësit, policinë dhe nëpunësit e tjerë publikë siç janë 20 miliardë dollarë shtesë që do të shkonin për të mbajtur tranzitin publik.
Më në fund, plani i Biden ka një element të lojës së ndershme, duke propozuar një rritje të vonuar të pagës minimale federale në 15 dollarë në orë, e cila do të rriste pagat për rreth 30% të të gjithë punëtorëve amerikanë.
Biden e ka planifikuar saktë “Planin për shpëtimin e Amerikës”, në vend të një programi “rimëkëmbje” ose “stimulues”. Nëse është i suksesshëm, paketa do të ndalojë pandeminë, do të shmangë një shumëllojshmëri fatkeqësish shoqërore dhe do të parandalojë kolapsin e shërbimeve shtetërore dhe të qeverisë lokale.
Rindërtimi ekonomik është i rëndësishëm; por është një objektiv i veçantë që mund të përparohet në një paketë të dytë. Biden ka deklaruar: Pasi të jetë zbatuar plani i shpëtimit, rindërtimi mund të fillojë, me një theks në politikën e infrastrukturës, energjisë dhe klimës.
Ndër të tjera, kjo fazë e dytë mund të përdoret për të rivendosur në punë sektorët e përparuar të Amerikës në shërbim të qëllimit publik dhe nevojës shoqërore.
Kjo renditje është thelbësore, sepse këta sektorë nuk do të ringjallen thjesht dhe nuk do të kthehen në pozicionet e tyre të mëparshme në ekonomi. Tani që pandemia ka hapur ndërtimin e hapësirës ajrore, komerciale dhe të shitjes me pakicë, sektorin e energjisë dhe shumë më tepër, një sërë aftësish dhe burimesh do të duhet të rialokohen.
Një program ekonomik i fazës së dytë mund të drejtojë rrugën.
Më e rëndësishmja, plani i Biden nuk përmendi situatwn në Uall Street për deficitet buxhetore ose borxhin kombëtar. Ai nuk propozon thjesht masa të përkohshme që do të kthehen më vonë, as nuk u bën thirrje parashikimeve ekonomike për të mbuluar një hendek midis shpenzimeve dhe rezultateve të programit.
Duke pasur parasysh kastin ortodoks të ekipit ekonomik të Biden, kjo është veçanërisht inkurajuese për t’u parë. Pasi të jeni angazhuar në një axhendë ambicioze në fillim, do të jetë disi më e vështirë për njerëzit e tij që të tërhiqen më vonë.
Megjithatë, tre gjëra që mungojnë në paketën e Biden do të duhet të merren parasysh në kohën e duhur. Së pari, as programet e shëndetit publik dhe as infrastruktura, energjia dhe iniciativat e klimës nuk do të sigurojnë punë të mjaftueshme për të kompensuar humbjet në sektorin e gjerë të shërbimeve të Amerikës.
Pas rënies së pashmangshme të punës në zyrë dhe shitjes me pakicë dhe zhdukjes së një game të gjerë të shërbimeve personale që nuk mund t’i mbijetonin pandemisë, amerikanët e klasës së mesme janë tërhequr në shtëpitë e tyre periferike.
Tashmë është e qartë se herët a vonë, një program i garantuar për punë publike ose jofitimprurëse do të duhet të diskutohet.
Së dyti, në mënyrë që të kthehen në qëndrueshmëri, shumë shërbime dhe biznese të vogla do të duhet të kalojnë në marrëveshje të reja të pronësisë dhe ndarjes së kostos, të cilat mund të arrihen më së miri përmes strukturave bashkëpunuese me mbikëqyrje dhe financim të duhur lokal.
Dhe aranzhime të ngjashme do të nevojiten për të mbështetur punën e artistëve, aktorëve, muzikantëve dhe shkrimtarëve.
Ashtu si në Neu Deal, njerëzit kreativë të Amerikës kanë nevojë (dhe meritojnë) mbështetje që ekonomia tregtare nuk do të jetë në gjendje të sigurojë.
Së fundmi, pasi të ketë kaluar kriza e menjëhershme, masat emergjente për të shtyrë qiranë, hipotekat, faturat shëndetësore dhe huatë studentore do të duhet t’i paraqiten një sistemi që mund të shkruajë, anulojë ose shlyejë borxhet e papagueshme në një mënyrë të drejtë dhe të rregullt.
Këto hapa të mëvonshëm presupozojnë hapat e mëparshëm. Por pas një përurimi madhështor, ne tashmë po shohim rrezet e para të një lidershipi koherent, të kualifikuar, të përkushtuar dhe serioz.
Biden është sigurisht i aftë të përmbushë urgjencat në fjalë dhe ai tashmë e ka shfrytëzuar momentin.
Vendi tani duhet të kërkojë që Kongresi të miratojë programin e tij menjëherë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
