Është emocionuese të shikosh një zgjim të shoqërisë. Për vite me radhë, regjimi i Vladimir Putinit ka qëndruar në krye përmes një kombinimi të shtypjes së ashpër dhe propagandës së aftë.
Por gjithashtu ka përfituar nga pranimi pasiv i shumicës së popullsisë. Me disa përjashtime të dukshme të tilla si protestat kundër marrjes së shtetit nga rrjeti më i madh televiziv privat i Rusisë në fillimin e viteve 2000, ose demonstratat që pasuan mashtrimin e shfrenuar në zgjedhjet parlamentare 2011, ose tubimet kundër luftës në Ukrainë – rusët qëndruan kryesisht i heshtur ndërsa Putini lëvizi për të shpërbërë liritë e reja dhe institucionet demokratike të trashëguara nga paraardhësi i tij.
Po kështu edhe shumica e udhëheqësve perëndimorë, nuk mbajtën asnjë qëndrim për hir të “bërjes biznes” me Kremlinin.
Por gjërat po ndryshojnë. Ndërsa Putini mbetet i ngulitur dhe sistemi i tij bëhet më shtypës, populli rus nuk hesht më.
Fundjavën e kaluar, në një shfaqje të kundërshtimit të pashembullt në historinë e Rusisë post-Sovjetike, qindra mijëra njerëz, dolën në rrugë në të gjithë vendin për të protestuar arrestimin e Alexei Navalny, kundërshtari më i shquar i Putinit. Navalny i mbijetoi një përpjekje për vrasje vitin e kaluar, duke u burgosur kur u kthye në Rusi në fillim të këtij muaji.
Nga Khabarovsk në Moskë, demonstruesit sfiduan jo vetëm motin (në qytetin siberian të Yakutsk, temperature shkon në minus-58 gradë Fahrenheit ) por edhe arrestimet dhe shkopinjtë e policisë, si dhe kërcënimet publike nga autoritetet, universitetet dhe punëdhënësit.
Më shumë se 4,000 njerëz u arrestuan në një ditë të vetme, një numër rekord.
Asgjë nga këto nuk i ndaloi protestat.
“Jam lodhur duke u frikësuar”, tha një demonstrues në Moskë. “Unë nuk jam paraqitur vetëm për veten time dhe Navalny, por edhe për djalin tim, sepse nuk ka të ardhme në këtë vend nën drejtimin e Putin.”
Shqetësimi për të ardhmen është çelësi i kësaj lëvizjeje në zhvillim. Sipas sondazheve, mosha mesatare e protestuesve ishte 31.
Këta janë njerëzit, jeta e të gjithë të rritur të të cilëve rinia iu ka kaluar nën pushtetin e Putin; të cilët kurrë nuk kanë qenë dëshmitarë të një sistemi politik të lirë; të cilët kanë parë të njëjtat fytyra të miqve të Putinit në televizione për dekada, si të ngrirë në kohë. Ata nuk shohin asnjë perspektivë për veten e tyre, familjet e tyre ose vendin e tyre ndërsa ky regjim mbetet në fuqi.
Sondazhet e fundit tregojnë se mbështetja për Putinin në mesin e votuesve më të rinj të Rusisë ka rënë në vetëm 20 përqind. Në një regjim që nuk lejon një ndryshim të qeverisë përmes kutisë së votimit, kërkesa e popullit për ndryshim merr në mënyrë të pashmangshme forma më dramatike.
Arrestimi i Navalny dhe perspektiva e burgimit të tij të gjatë nuk ishte katalizatori i vetëm për protestat. Pak kohë pasi udhëheqësi i opozitës u burgos, ekipi i tij lëshoi një video duke detajuar atë që ata e përshkruajnë si “ryshfetin më të madh në botë” – një pallat madhështor i stilit italian i ndërtuar për përdorim personal të Putinit në bregdetin e Detit të Zi me fonde të marra nga korporatat shtetërore.
Pasuri e madhe, e cila përfshin një kazino, shesh patinazhi, pishinë, disko, kantinat e verës, fermat e gocave të detit dhe pistat për helikopterët – të gjitha ato ruhen nga shërbimet e sigurimit të shtetit dhe mbrohen nga një zonë e ndaluar fluturimi – dyshohet se ka një çmim total prej 1.4 miliardë dollarësh.
Në një vend ku gati 20 milion njerëz jetojnë nën kufirin e varfërisë dhe ku 23 përqind e popullsisë nuk ka një sistem qendror të ujërave të zeza, një shfaqje e tillë e paturpshme e pasurisë dhe korrupsionit tërheq natyrshëm vëmendjen.
Brenda disa ditësh, video e Navalny u shikua nga 100 milion njerëz, shumica dërrmuese e tyre brenda Rusisë – më shumë sesa audienca e kombinuar e programeve televizive shtetërore. Ekziston një realitet i ri që po shfaqet në vend, dhe është përtej kontrollit të Putinit dhe makinës së tij propagandistike.
Regjimi po përpiqet të rimarrë dorën e sipërme. Në mënyrë të parashikueshme, zyrtarët akuzuan shërbimet perëndimore të sigurisë për orkestrimin e protestave, ndërsa Putini i krahasoi demonstratat me sulmin e 6 janarit në Kapitolin e SHBA, duke thënë se të dy ishin kundër ligjit.
Kjo lloj demagogjie kishte qenë prej kohësh një element kryesor i propagandës sovjetike – por duke bërë një paralele midis një sulmi të dhunshëm ndaj një legjislature të zgjedhur dhe protestave paqësore nga qytetarët të cilëve u është mohuar e drejta për zgjedhje të lira mund të jetë një shtrirje edhe sipas standardeve të Putinit.
Protesta të reja janë planifikuar përpara seancës dëgjimore të dënimit të Navalny më 2 shkurt. Nuk ka dyshim se ai do të dërgohet në burg – dhe kjo mund të jetë një nga llogaritjet e gabuara më të mëdha të Kremlinit. Shndërrimi i liderit të opozitës në një simbol martir dhe kombëtar vetëm do të zgjerojë tërheqjen e tij dhe do të rrisë fuqinë e tij morale dhe, e rëndësishmja, do të rritë fushatën e tij taktike të votimit që tashmë ka dërguar shumë kandidatë pro-regjimit në humbje poshtëruese në zgjedhjet lokale.
Tani Navalny dëshiron të përsërisë bëmat në një shkallë kombëtare në votimet parlamentare të shtatorit. Siç tregon historia, shumica e diktaturave nuk bien nën fuqinë e kundërshtarëve të tyre, por nën peshën e gabimeve të tyre.
Duket se Putini nuk do të jetë një përjashtim.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Guximi i jashtëzakonshëm i Alexei Navalny
