Bota ka ndryshuar ndërsa Amerika ishte e çorientuar nën drejtimin e Trump. Pesë fjali. Kjo është gjithçka që Joe Biden i kushtoi politikës së jashtme në fjalimin përurues prej 21 minutash të kësaj jave. Për më tepër, njëra prej çështjeve ishte e huazuar nga Barak Obama dhe duke i rikthyer Thomas Jefferson:
“Ne nuk do të udhëheqim thjesht nga shembulli i fuqisë sonë por nga fuqia e shembullit tonë”, që do të thotë rregullimi i gjërave si fillim brenda vendit.
Biden është president i ri i SH.B.A.-së i cili ka udhëtuar nëpër botë, kryesoi komitetin e marrëdhënieve të jashtme të Senatit dhe është në një emër i njohur që ka krijuar kontakte ndër vite me shumë udhëheqës globalë.
Ai mbajti ekuilibrin e duhur. Fuqia dhe ndikimi i SHBA-së jashtë vendit në fund të fundit do të varet nga aftësia e tij për të bashkuar kombin; për të kryer riparimin e infrastrukturës, sistemeve shëndetësore dhe arsimore të tij; rivendosjen e besimit të publikut në demokraci; dhe mbyllja e ndarjeve racore dhe sociale në vend. Duke pasur parasysh këtë, pyetja është se ku Biden dhe ekipi i tij me përvojë i politikës së jashtme duhet të përqendrojnë kohën dhe vëmendjen e tyre të kufizuar.
Hapi i parë, siç pranoi Biden, është “të riparojmë aleancat tona dhe të angazhohemi me botën edhe një herë”. Ai filloi ta përmbushë këtë premtim me një mori urdhrash ekzekutivë : duke iu bashkuar marrëveshjes së klimës së Parisit dhe Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe duke kërkuar një zgjatje pesë-vjeçare të një traktati të rëndësishëm të kontrollit të armëve SHBA-Rusi.
Biden do të marrë bisedojë gjithashtu me shumë krerë të shteteve dhe qeverive në ditët në vijim, duke pohuar se Amerikës mund t’i besohet edhe një herë si një aleat dhe partner i besueshëm.
Në përgjithësi, megjithatë, SHBA duhet të dëgjojë më shumë sesa të flasë.
Sekretari i caktuar i shtetit Antony Blinken me siguri do të bëjë një turne global sigurie, por ai duhet të veprojë sikur Amerika të jetë një udhëheqës i ri sesa një që rikthehet. Siç vuri në dukje Nicholas Stern mbi politikën e ndryshimit të klimës përsëri në nëntor, “Nuk është thjesht se SH.B.A. është një udhëheqës botëror që mori katër vjet pushim dhe tani rikthehet përsëri. Bota ka ecur përpara dhe ka ecur për një kohë të gjatë.”
Bota e re është ajo që ka në qendër të saj “SHBA-në, Kinë-n, BE-në dhe Indi-në”.
Ekipi i Biden duhet të mendojë mirë se si të udhëheqë në këtë botë dhe të fillojë nga supozimi se SHBA nuk është më një fuqi e domosdoshme. Masa e tyre më e mirë do të ishte t’i drejtoheshin BE-së. Një nga kontributet më të mëdha që Amerika mund të bëjë në paqen dhe prosperitetin global është të ndalojë së menduari për Evropën si 27 kryeqytete të ndara dhe në vend të kësaj të punojë me Brukselin drejt një koalicioni të vërtetë transatlantik që do të përfshinte gati 800 milion njerëz; rreth një e treta e ekonomisë globale; një rrjet i gjerë diplomatik dhe kulturor; dhe një grup vlerash të përbashkëta.
Biden duhet të lëvizë shpejt për të pranuar propozimin e presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen për “një axhendë të re transatlantike”.
Kina sapo ka përfunduar dhe traktatin e investimeve me BE-në; sondazhet e marra nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë tregojnë shumicë të madhe në të 11 vendet Evropiane duke parashikuar që Kina ndoshta “do të jetë një fuqi më e fortë se SH.B.A.” brenda 10 viteve.
Biden duhet të përshpejtojë negociatat për një marrëveshje SHBA-BE që duhet të mbulojë jo vetëm çështjet e tregtisë dhe investimeve, por edhe bashkëpunimin e thellë për të gjeneruar, një angazhim të përbashkët për drejtësinë raciale dhe gjinore dhe një kornizë për qeverisjen e botës dixhitale.
Shumë vende, të udhëhequra nga Kina dhe Rusia, po shpallin sovranitetin e tyre dixhital.
Nëse Sh.B.A dhe BE mund të bien dakord mbi rregullat dhe normat e përbashkëta për një internet të hapur dhe të sigurt që mbron të drejtat dixhitale, ato do të vendosnin bazat për një rend të ri të shekullit 21.
Më në fund, Biden duhet t’i japë përparësi çështjeve globale më shumë sesa konkurrencës së madhe të energjisë. Kongresi dhe disa nga këshilltarët e tij janë të përqendruar natyrshëm në vende dhe rajone. Por theksi i brendshëm i Biden mbi klimën dhe shëndetin, çështjet ku ai kërkon zgjidhje që mund të fuqizojnë gjithashtu një ekonomi të fortë dhe të qëndrueshme, duhet të drejtojnë politikën e tij të jashtme gjithashtu.
Hapat e ardhshëm për kthimin e SH.B.A.-së në marrëveshjen e klimës së Parisit, zhvendosja e blerjes së bonove të BQE-së, parashikimi i tregut global të artit.
Biden nuk ka nevojë të bindet për situatën e ndryshimit të klimës. Grupi i tij i parë i emërimeve përfshinte John Kerry si të dërguar të çështjes së klimës për sigurinë kombëtare.
Përveç ribashkimit të marrëveshjes së Parisit, ai tashmë ka anuluar lejet për tubacionin e naftës Keystone XL, i projektuar për të transportuar naftë të papërpunuar kanadeze në rafineritë e SHBA në Gjirin e Meksikës.
Diplomacia globale shëndetësore është po aq e rëndësishme për të luftuar pandeminë. Ndërsa virusi që shkakton Covid-19 ndryshon, vetëm strategjitë kombëtare të vaksinave nuk do të funksionojnë.
Nëse vendet në zhvillim qëndrojnë të mbyllura ose në kolaps ekonomik, ekonomia globale nuk mund të rimëkëmbet.
Pavarësisht nga përparësitë që vendos Biden do të ndeshë në pengesa. Koreja e Veriut mund të lëshojë një raketë; Vladimir Putin mund të krijojë një krizë për të shpërqendruar rusët nga lëvizja anti-korrupsion e Alexei Navalny; Kina mund dhe do të forcojë sjelljen autoritare në Hong Kong.
Lindja e Mesme është ende plot surpriza dhe Venezuela po bëhet një shtet i dështuar. Kur të vijë kriza, Biden do të përgjigjet me forcë dhe kompetencë.
Sidoqoftë, gjatë presidencës së tij ai do duhet të zgjedhë midis çështjeve që do iu japë më tepër piroritet dhe të tjerave.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
