Në fillim të dhjetorit Kina njoftoi se kishte çrrënjosur varfërinë ekstreme brenda territorit të saj. Kjo arritje është mbresëlënëse. Sipas vlerësimit të Bankës Botërore, rreth 800 milion njerëz në Kinë kanë shpëtuar nga skamja në katër dekadat e fundit. Është një triumf edhe për epokat, siç kanë vërejtur në mediat shtetërore. Kurrë më parë në historinë e vendit skamja nuk është afruar drejt eleminimit.
Një nga vendet përfundimtare të shpallur pa varfëri është Ziyun, një qark në provincën jug-perëndimore të Guizhou. “Të flasësh sinqerisht, është një gënjeshtër”, thotë Liang Yong, një fshatar i ashpër. Udhëheqësit provinciale u futën në fshatin e tij, dhanë vendimin e tyre se ajo kishte lënë pas varfërinë dhe më pas nxituan të largoheshin. “Është një shfaqje. Në zemrat tona ne të gjithë e dimë të vërtetën,” murmurit ai.
Skeptikët në mënyrë të kuptueshme pyesin nëse Kina përdor numrat e saj në mënyrë që të fitojë atë që ajo e quan “betejën kundër varfërisë”. Sigurisht që ka akoma raste të izoluara të privimit të skajshëm. Kina, megjithatë, i vuri vetes një bar mjaft të lartë. Ai ka ngritur rregullisht vijën zyrtare të varfërisë, e cila, duke llogaritur kostot e jetesës, është rreth 2.30 dollarë në ditë me çmime mbizotëruese në 2011. (Për krahasim, Banka Botërore përcakton si jashtëzakonisht të varfër ata që bëjnë më pak se 1.90 dollarë në ditë, siç bëjnë afërsisht një e dhjeta e qenieve njerëzore. Linjat e varfërisë në vendet e pasura janë shumë më të larta: linja ekuivalente në Amerikë është rreth 72 dollarë në ditë për një familje me katër anëtarë me çmime të vitit 2020.) Në 1978, pak pas vdekjes së Maos, gati 98% e atyre në fshat jetuan në varfëri ekstreme, sipas standardeve aktuale të Kinës. Deri në vitin 2016, kjo ishte në më pak se 5%.
Kontributi më i madh i qeverisë ishte të tërhiqej nga planifikimi qendror dhe t’i linte njerëzit të fitonin para. Ajo dekolektivizoi bujqësinë, duke u dhënë fermerëve një nxitje për të prodhuar më shumë. Kjo i lejoi njerëzit të lëviznin nëpër vend për të gjetur punë. Ai u dha më shumë liri sipërmarrësve. Ndihmoi duke ndërtuar rrugë, duke investuar në arsim dhe duke u afruar me investitorë të huaj. Qëllimi i tij ishte të rriste ekonominë, zbutja e varfërisë ishte një efekt anësor i mirëpritur.
Qasja e qeverisë ndryshoi në 2015 kur Xi Jinping, udhëheqësi i saj, u zotua të zhdukë gjurmët e fundit të varfërisë ekstreme deri në fund të vitit 2020. Zyrtarët u hodhën drejt saj. Ata u përpoqën të inkurajonin iniciativën personale duke shpërblyer njerëzit e varfër që gjetën mënyra për të përmirësuar pjesën e tyre. Ata shpenzuan paratë publike gjerësisht. Në vitin 2015, financimi i qeverisë qendrore i caktuar për zbutjen e varfërisë ishte mesatarisht 500 juanë (77 dollarë) për një person jashtëzakonisht të varfër. Në vitin 2020 alokimi për kokë ishte më shumë se 26,000 juan.
Një nga sfidat më të mëdha ka qenë terreni ku jetojnë të varfërit. 832 qarqet, rreth 30% e totalit të vendit, që u caktuan si të prekur nga varfëria kur Z. Xi filloi fushatën e tij kundër varfërisë ishin të gjitha kryesisht rurale. Shumica ishin malorë ose në tokë jo-mikpritëse. Zyrtarët përdorën dy qasje themelore për të ndihmuar këto qarqe. Të dyja janë të dukshme në Ziyun.
E para ishte prezantimi i industrisë, kryesisht bujqësia moderne. Në Luomai, një fshat në Ziyun, qeveria krijoi një zonë prej 25 hektarësh për rritjen dhe përpunimin e kërpudhave shiitake. Rreth 70 vendas punojnë atje. Në të kaluarën, opsionet e tyre të vetme ishin ose të migronin diku tjetër ose të nxirrnin një ekzistencë të pakët duke mbjellë misër. Por shiitake është një prodhim parash, duke i lënë ata të fitojnë rreth 80 juanë në ditë, një pagë të mirë.
Ka një ironi në këtë. Në vitet 1980 Kina shkatërroi fermat komunale, duke i lënë njerëzit të dilnin vetë. Tani qeveria dëshiron që ata të bashkojnë burimet e tyre përsëri. Zyrtarët shpesh e përshkruajnë atë si kthim të fermerëve në “aksionarë”. Banorët marrin aksione në ndërmarrjet e reja rurale, të cilat, të gjitha duke shkuar mirë, do të paguajnë dividentë. Kompanitë e mëdha të jashtme shpesh vendosen në krye të projekteve. Fermë Luomai shiitake drejtohet nga China Southern Power Grid, një firmë shtetërore. Por ekziston rreziku që ndërsa fushata kundër varfërisë zbehet, disa projekte do të shkumëzohen.
Qasja e dytë për të ndihmuar fshatrat e ngurta ishte më radikale: lëvizja e banorëve në zona të lidhura më mirë. Midis 2016 dhe 2020 zyrtarët zhvendosën rreth 10 milion njerëz. Kina ka lëvizur prej kohësh njerëzit përreth në një shkallë të madhe për të lejuar zhvillimin – për shembull pastrimin e shtëpive për të ndërtuar diga. Por në këtë rast zhvendosja ishte vetë projekti i zhvillimit. Qeveria arriti në përfundimin se ishte shumë e kushtueshme për të ofruar shërbimet e nevojshme, nga rrugët te kujdesi shëndetësor, në fshatrat më të largëta. Ai llogariti që lëvizja e banorëve më afër qyteteve do të funksiononte më mirë.
Një koleksion i blloqeve të rregullta të apartamenteve të verdha ndodhet në qendër të qarkut Ziyun. Është një vendbanim për ish-banorët e një fshati të varfër. Një problem i shpeshtë pas zhvendosjes së njerëzve në një banesë të tillë është gjetja e punës për ta. Në këtë rast, qeveria u bëri thirrje zyrtarëve lokalë të rregullojnë punë për të paktën një anëtar të secilës familje. Në portën e kompleksit të ri në Ziyun, gratë qepnin me makinat qepëse në punëtoritë e vogla.
Një sfidë më e madhe është privimi relativ, një problem mjaft i dukshëm për këdo që ka udhëtuar midis qyteteve të shkëlqyera bregdetare dhe qyteteve rrënuese të zonës së brendshme. Njerëzit mund të kenë të ardhura shumë më të larta se kufiri zyrtar i varfërisë, por përsëri mund të ndihen të varfër. Një studim i fundit nga ekonomistët kinezë arriti në përfundimin se “linja subjektive e varfërisë” në zonat rurale ishte rreth 23 juanë në ditë, gati dyfishi i sasisë nën të cilën një person do të klasifikohej zyrtarisht si i varfër. Kjo përputhet me një standard të përdorur nga shumë ekonomistë, përkatësisht vendosjen e kufirit relativ të varfërisë në gjysmën e nivelit mesatar të të ardhurave. Kjo sugjeron që rreth një e treta e kinezëve rurale ende e shohin veten si të varfër.
Nëse varfëria llogaritet në këtë mënyrë, bëhet gati e pamundur të eliminohet, pasi linja e varfërisë rritet vazhdimisht ndërsa vendi bëhet më i pasur. Por një virtyt i përdorimit të një përkufizimi relativ është se përputhet më mirë me mënyrën se si ndihen njerëzit. Kina nuk llogarit asnjë varfëri në qytetet e saj sepse masat mbrojtëse të ndihmës ‘i ndihmojnë’ ata pa para. Por punëtorëve që janë zhvendosur nga fshatrat u mungon dokumentacioni i duhur për qasje të gatshme në mirëqenien urbane. Dhe për çdo banor të qytetit, mbështetja është e pakët. Në terma relativë, rreth një e pesta e banorëve urbanë të Kinës mund të klasifikohen si të varfër, sipas një dokumenti të fundit për Byronë Kombëtare të Kërkimeve Ekonomike nga Chen Shaohua dhe Martin Ravallion.
Për të ulur varfërinë relative, Kina ka nevojë për taktika të ndryshme nga ato të përdorura në fushatën e saj kundër varfërisë ekstreme. Do të duhet të rishpërndajë të ardhurat, për shembull duke imponuar taksa më të rënda për të pasurit dhe duke ua bërë më të lehtë migrantëve për të marrë shërbime publike në qytete, politika për të cilat ka treguar pak dëshirë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ekonomia po ecën mirë! A do të zgjasë dhe shumë!?
CNBC/ Janë këputur zinxhirët e furnizimit
