Kina synon të krijojë një botë që nuk është e sigurt për Evropën strategjikisht, ekonomikisht ose ideologjikisht. Evropa mund të mos dëshirojë të zgjedhë raportet midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës. Por, anëtarët e saj do duhet të bëjnë një zgjedhje dhe do të jetë: Qëndrimi pranë SH.B.A.-së, ose të jenë një palë e dytë ndërkombëtare dhe të mos kenë asnjë rol në këto raporte mes superfuqive.
Kjo nuk është ajo që europianët duan të dëgjojnë. Disa udhëheqës politikë dhe të biznesit vazhdojnë të insistojnë se qasja konfrontuese e Uashingtonit është përgjigjja e gabuar ndaj rritjes së Kinës dhe preferojnë të qëndrojnë mbi të distancuar duke lejuar kështu edhe acarimin e konflikteve midis vendeve.
“Një mundësi për t’u bashkuar të gjithë së bashku kundër Kinës, ky është një skenar i konfliktualitetit më të lartë të mundshëm”, tha Presidenti francez Emmanuel Macron në shkurt, duke shtuar se ai besonte se do të ishte “kundërproduktiv” dhe se një vendim i tillë nuk do të jepte rezultate pozitive.
Për të qenë të sigurt, evropianët kanë arsye të mira për të ndikuar në zbutjen e raporteve midis SHBA-së dhe Kinës. Ata nxjerrin përfitime të paçmueshme nga marrëdhëniet miqësore me të dy fuqitë kryesore: Marrëveshjet e sigurisë për një kohë të gjatë me SHBA sigurojnë stabilitet dhe mbrojtje ndaj kërcënimeve të vazhdueshme, të tilla si Rusia e Vladimir Putin, ndërsa zgjerimi ekonomik i Kinës u ofron kompanive evropiane një thesar mundësish për rritje që nuk mund të arrihen brenda vendit.
Evropa mund të jetë në gjendje të mbajë këtë akt ekuilibrues për një kohë. Por ka të ngjarë të bëhet gjithnjë e më e paqëndrueshme. Edhe me ish-presidentin Donald Trump që preferonte luftën dhe konfliktet pozicionet në të dy anët e Paqësorit duket se po forcohen.
Administrata e Presidentit të SHBA Joe Biden sinjalizoi në ditët e saj të para se ajo synon plotësisht të mbajë presionin mbi Pekinin, duke deklaruar se trajtimi i tmerrshëm i qeverisë kineze ndaj Ujgurëve në Xinjiang arrin në “gjenocid” dhe se SH.B.A. duhet të “jenë të përgatitura të veprojnë, si si dhe të imponojë kosto” ndaj Kinës për shtypjen e saj ndaj lëvizjes pro-demokratike të Hong Kongut dhe kërcënimit të shtuar të Tajvanit gjithashtu.
Ndërkohë, në një fjalim luftarak në fillim të shkurtit, Yang Jiechi, një anëtar i Byrosë së Plotfuqishme të Partisë Komuniste Kineze (CCP), tha se “gjykimi i gabuar strategjik” në Uashington ka shkaktuar tensione midis dy kombeve dhe kërcënoi se çështjet kryesore, përfshirë Tajvanin, Hong Kongun dhe politika ndaj Ujgurëve, “përbëjnë një vijë të kuqe që nuk duhet të kalohet”.
Kina, ashtu edhe SH.B.A. janë të gatshme të kërkojnë një Evropë gjithnjë e më agresive.
Biden ka deklaruar hapur se ai synon të rinovojë aleancat tradicionale të Uashingtonit për të dalë kundër Kinës. Presidenti kinez Xi Jinping mund të dalë kundër kësaj qasjeje “ne-kundër-tyre”, duke e quajtur atë një “mentalitet të Luftës së Ftohtë”, por ai është po aq fajtor për këtë: Vendimi i qeverisë së tij në dhjetor për të finalizuar një pakt investimesh me Bashkimin Evropian ishte i qartë përpjekje për t’i afruar evropianët vetëm disa ditë para inaugurimit të Biden.
Përballë kësaj, zgjedhja e SH.B.A.-së ose Kinës duket një vendim i pamundur: midis angazhimit historik të Evropianëve ndaj SH.B.A.-së dhe vlerave demokratike që e kanë karakterizuar atë, dhe joshjes së pasurive të reja nga një central elektrik në rritje, megjithëse autoritar, që mund të sigurojnë të ardhmen e tyre ekonomike. Me fjalë të tjera, është një zgjedhje midis parimeve dhe fitimeve.
Por ky është një dallim i rremë. Zgjedhja është mes interesave afatgjata dhe afatshkurtra.
Realiteti është se Kina synon të krijojë një botë që nuk është e sigurt për Evropën, strategjikisht, ekonomikisht ose ideologjikisht.
Xi po përpiqet në mënyrë aktive të minojë shtatin e demokracive në rendin global. Në fjalimin e tij të janarit në Forumin Ekonomik Botëror, ai deklaroi se e keqja e vërtetë në shoqërinë e sotme globale ishte promovimi i të drejtave themelore të njeriut, jo shtypja brutale e tyre. Nëse udhëheqësit evropianë mendojnë se mund të vazhdojnë të predikojnë vlera demokratike dhe të kryejnë biznes normal me Kinën, ata nuk janë duke lexuar gazetat dhe informacionet që qarkullojnë.
Sa më shumë fuqi të mbledhë Kina, aq më pak tolerante do të bëhet me çdo qeveri që nuk do të ndjekë vijën e saj.
Kina gjithashtu përfaqëson një kërcënim ekonomik afatgjatë për Evropën, jo thjesht sepse është një konkurrencë në avancim në një ekonomi globale të tregut, por sepse politikat e Pekinit janë krijuar për të përdorur dhe abuzuar atë ekonomi të hapur botërore për ta mbizotëruar atë përfundimisht.
Udhëheqja e Pekinit nuk e fsheh qëllimin e tij për të nxitur industri të teknologjisë së lartë dhe kampionë kombëtarë për të kapërcyer rivalët e tij të vendosur perëndimorë, të nxitur nga miliarda ndihma shtetërore.
Sipas një vlerësimi, qeveria kineze ka investuar më shumë se 100 miliardë dollarë në sektorin e saj të automjeteve elektrike, në formën e subvencioneve për blerësit, mbështetjen e kërkimit dhe zhvillimit dhe ndihma të tjera. 49 miliardë dollarë të tjerë janë zotuar për të krijuar një konkurrent kinez të Airbus.
Partneritetet me kompanitë evropiane janë jetike për suksesin e agjendës së Kinës. Pekini i sheh ndërmarrjet e përbashkëta dhe bashkëpunimin tjetër të korporatave me kompani të huaja si një mënyrë për të nxjerrë teknologjinë e përparuar dhe njohuritë e kërkuara për Kinën për të arritur dhe për të kapërcyer botën perëndimore.
Një raport i tetorit nga Fondacioni për Mbrojtjen e Demokracive argumenton se Kinezët po synojnë sektorë kryesorë të ekonomisë gjermane duke përfshirë pajisjet industriale dhe elektronikën me qëllim plaçkitjen e tyre. Marrëdhëniet ekonomike të Kinës me Gjermaninë janë “një model për strategjinë e CCP për të dominuar ekonominë e shekullit 21 dhe për të vendosur rregullat për botën moderne”, pretendon raporti.
Me fjalë të tjera, duke vazhduar të angazhohet me Kinën, Gjermania po fiton sot, por nesër po hap rrugën për dënimin e saj.
Ka pak mundësi që politikanët evropianë të flasin me Kinën në një marrëdhënie më të mirë.
Pas shtatë vjet negociatash, marrëveshja e fundit e investimeve e BE me Kinën “arrin kaq pak”, u ankua në një analizë të janarit, think tank me bazë në Bruksel. I mbushur me premtime të paqarta dhe me mungesë të metodave të zbatimit, Bruegel vuri në dukje se edhe në hyrjen në treg, fokusi kryesor i marrëveshjes, “vetëm disa lëshime janë bërë në mënyrë bilaterale dhe të gjitha ato janë të kufizuara”.
Thjesht duke shpresuar se kinezët do të luajnë me ndershmëri është naive. Ndërsa Pekini kërcënon dhe thotë se evropianët duhet t’i mbajnë tregjet e tyre të hapura për pajisjet 5G nga Huauei, kinezët po mënjanojnë firmat evropiane të telekomit në tregun e Kinës.
Në fund të fundit, Kina thjesht nuk është një partner i vërtetë për Evropën. Sa më gjatë që evropianët nuk e kuptojnë këtë, aq më i dobët do të bëhet pozicioni i tyre. Kina do të vazhdojë të shfrytëzojë përçarjet midis demokracive për të çuar përpara interesat e saj. Politikanët evropianë do të tensionojnë marrëdhëniet me SHBA duke korrur në mënyrë cinike përfitime ekonomike nga Kina ndërsa Uashingtoni bën të gjitha luftimet.
Në kohën kur Evropa e kupton se ka nevojë për ndihmën e Amerikës, mund të zbulojë se Uashingtoni ka gjetur miq të tjerë, më të besueshëm.
Në fund të fundit, zgjedhja midis SH.B.A. dhe Kinës duhet të përcaktohet nga ajo që Evropianët duan të jetë roli i tyre në botë.
Ata mund të mbronin rendin liberal që ata ndihmuan në krijimin dhe të vazhdojnë të marrin pjesë në udhëheqjen globale. Ose ata mund të rrinin të qetë dhe të shikonin Kinën autoritare që rrëzonte shtyllat e rendit aktual dhe burimet e ndikimit evropian bashkë me to. A është me të vërtetë zgjedhja kaq e vështirë?
Përkthyer dhe përshtatur nga Politico/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
