Italia mund të luajë një rol aktiv në formësimin e politikës evropiane të mbrojtjes nëse shmang shpërqendrimin nga problemet e saj të brendshme politike.
Ndryshimet e qeverisë në Romë ngrenë gjithmonë shqetësime midis aleatëve të saj në lidhje me pozicionimin e Italisë në punët e jashtme dhe çështjet e sigurisë. Krizat e përsëritura politike kanë kufizuar rolin që vendi është në gjendje të luajë në arenën ndërkombëtare. Edhe nëse pro-evropianizmi dhe transatlantizmi janë një element kryesor i politikës së jashtme dhe të mbrojtjes tradicionale të Romës, paqëndrueshmëria e brendshme kronike tenton të minojë besueshmërinë e saj në sytë e aleatëve të NATO-s dhe BE-së.
Një krizë e fundit politike në Itali çoi në krijimin e një qeverie të re, me ish-presidentin e Bankës Qendrore Evropiane Mario Draghi si kryeministër. Si kurrë më parë, kanë lindur pyetje se çfarë do të bëjë Italia më pas. Në ditët pas emërimit të tij, Draghi e bëri të qartë se ai dëshironte një kabinet pro-evropian me një thirrje transatlantike. Ai solli Luigi di Maio dhe Lorenzo Guerini të dy si ministra të punëve të jashtme dhe të mbrojtjes respektivisht, një lëvizje që synonte të përçonte vazhdimësinë dhe sigurinë tek aleatët dhe bashkësia e gjerë ndërkombëtare.
Ky është një moment në të cilin presidenti i ri amerikan dhe Bashkimi Evropian dhe vendet anëtare të tij po konsiderojnë se çfarë forme duhet të marrë sovraniteti evropian, përfshirë rolin që sektori i mbrojtjes duhet të luajë në këtë. Administrata e Biden duket relativisht e hapur për BE-në duke ndërtuar aftësi më të forta evropiane të mbrojtjes, edhe nëse publiku italian e konsideron Shtëpinë e re të Bardhë me disa paqartësi, siç tregon një sondazh i fundit i ECFR. Italia, si fuqia e tretë e BE-së në sektorin e mbrojtjes-industriale, është e kujdesshme në lidhje me partneritetin franko-gjerman të bëhet padrejtësisht dominant.
Së bashku, këto janë rrethana të favorshme që mund ta ndihmojnë Italinë të zhvillojë mendimin e saj strategjik, afatgjatë dhe të identifikojë se cilat qëllime i ruajnë më mirë interesat e saj. Rreziku për të është që përmbysja e saj e fundit politike dhe kërkesat e brendshme për reforma në sektorë të ndryshëm, nënkuptojnë se Roma nuk mund të angazhojë Berlinin dhe Parisin sa duhet për të formuar politikën evropiane të sigurisë dhe mbrojtjes në këtë moment të mbarë. Ekziston gjithashtu një rrezik që Franca dhe Gjermania thjesht të vazhdojnë drejt një marrëveshje dhe ta paraqesin atë para partnerëve evropianë si një arritje e kryer.
Vende të tjera të vogla ose të mesme në Evropë ndajnë këtë shqetësim. Megjithatë sot, Italia ka shumë letra për të luajtur në ndërtimin e një arkitekture evropiane të mbrojtjes: Roma mund të veprojë si një lidhje me Uashingtonin, i cili po kërkon një partner të ri të privilegjuar Evropian pas Brexit; si një qendër e rëndësishme e gravitetit për politikën mesdhetare të BE-së; dhe si një pikë kontakti jo vetëm për Berlinin dhe Parisin, por edhe për ata partnerë të BE-së jashtë partneritetit franko-gjerman që duan të gjejnë partnerë të një mendjeje për çështje thelbësore.
Zyrtarët italianë përsërisin se e ardhmja e mbrojtjes evropiane nuk mund të ndahet nga integrimi i fortë transatlantik. Italia dëshiron të ndërtojë aftësitë e saj mbrojtëse në kontekstin e një projekti më të gjerë bashkëpunimi evropian. Sidoqoftë, Roma mban bindjen e thellë se marrëdhënia transatlantike është thelbësore për t’i garantuar asaj një pozicion gjeopolitik në përputhje me ambiciet dhe bazën e saj teknologjike. Bilanci tradicional i qëndrueshëm i politikës së jashtme dhe të mbrojtjes italiane midis pro-evropianizmit dhe transatlantizmit, çuditërisht ka mbijetuar në të gjitha llojet e paqëndrueshmërisë politike strukturore gjatë dekadave.
Ai do të mbetet baza për një politikë efektive, duke pasqyruar interesat kryesore të Romës. Prandaj është thelbësore për vendimmarrësit italianë të mos humbasin në labirintin e kthesave të politikave të brendshme, letër e përbashkët nga ministrat e mbrojtjes të Italisë, Francës, Gjermanisë dhe Spanjës në maj të vitit 2020 duke kërkuar forcimin e bashkëpunimit evropian të mbrojtjes dhe sigurisë.
Për të siguruar që Italia po luan një rol të plotë dhe aktiv në mbrojtjen evropiane, pavarësisht nga shtrëngimet e saj të brendshme politike, qeveria e saj duhet të ndjekë rekomandimet e mëposhtme.
Së pari, angazhohuni në programet e mbrojtjes së BE-së, të tilla si Rishikimi Vjetor i Koordinuar i BE-së për Mbrojtjen, Fondi Evropian i Mbrojtjes dhe Bashkëpunimi i Strukturuar i Përhershëm. Pavarësisht nga kufizimet në zbatimin dhe ambicien e këtyre programeve, teknologjitë dhe aftësitë kryesore mund të merren akoma më lehtë në bashkëpunim me partnerët evropianë dhe me bashkëfinancim nga fondet evropiane sesa ata vetëm.
Zhvillimi i aftësive të përparuara teknologjikisht të mbrojtjes në gjendje të merren me ndryshimin e shpejtë të skenarëve modernë të konfliktit dhe përputhjen e nevojave të forcave të armatosura kërkon një vazhdimësi dhe një nivel adekuat të investimeve në kërkime, teknologji dhe zhvillim. Një vështrim në buxhetin e mbrojtjes të Italisë zbulon se vendi nuk mund ta sigurojë këtë më vete;
Së dyti, të mbajë investimet e qeverisë për të mbështetur një sektor konkurrues të mbrojtjes-industriale. Kjo është veçanërisht në ato segmente të tregut ku Italia ka aftësi të dukshme, ose të jashtëzakonshme. Planet e fundit të shpenzimeve të ministrisë së mbrojtjes tregojnë një rritje në investime, por buxheti është shqetësues i ulët për programet që do të zhvillohen ose prokurohen në bashkëpunim me kombet e tjera.
Së treti, përshpejtimi i dixhitalizimit të plotë të forcave të armatosura. Ushtria është e vetëdijshme për nevojën gjithnjë e më të ngutshme për të kuptuar dhe investuar në teknologjitë në zhvillim, por shpesh është shumë e ngadaltë për t’u përshtatur me dimensionin dixhital.
Së fundmi, siguroni bashkëpunim më të butë dhe koordinim më të shpejtë midis komponentëve civilë dhe ushtarakë si në nivelin kombëtar dhe në atë evropian, ashtu edhe midis aktorëve publikë dhe privatë. Nga menaxhimi i infrastrukturës kritike, te inovacioni dhe zhvillimet në teknologjitë në zhvillim, aktorët e sektorit privat mbikëqyrin fushat kryesore që kontribuojnë në politikat efektive të jashtme, të sigurisë dhe të mbrojtjes. Koordinimi dhe dialogu i vazhdueshëm në formate të vendosura mirë ka një rëndësi themelore dhe do të çojë në veprim më koherent dhe solid dhe reagim më të mirë ndaj krizave.
Italia mund dhe duhet të bëjë më shumë për të siguruar që ka ende forca të armatosura efektive dhe është në gjendje të mbështesë një politikë të jashtme dhe të mbrojtjes që i shërben interesave të Evropës dhe Romës. Politikëbërësit e Italisë duhet të shmangin shpërqendrimin nga krizat aktuale dhe të pashmangshme në të ardhmen. Ata duhet të përqendrohen në përmirësimet afatmesme të nevojshme për mbrojtjen e Italisë dhe në përparësitë që lidhen me strategjinë dhe mjetet. Kjo do ta ndihmonte Romën të luante një rol të rëndësishëm, më sistematik në nivelin evropian dhe që ajo të ishte një partner i besueshëm për aleatët e NATO-s dhe BE-së, duke ndjekur në mënyrë të ligjshme interesat e veta, pa marrë parasysh se kush drejton.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Affairs/ F.H, Konica.al
