Kur ministrat e jashtëm të Bashkimit Evropian mblidhen më 22 shkurt, ata do të duhet të përballen me pasojat politike nga vizita fatkeqe në Moskë nga Josep Borrell, Përfaqësuesi i Lartë i BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë.
Dikush shpreson që kjo të nxisë përparimin shumë të nevojshëm drejt zhvillimit të një politike koherente të Rusisë Evropiane.
Koha e vizitës së Borrell në Moskë – e para nga një zyrtar i BE që nga viti 2017 – ishte e çuditshme,.
Në javët para se të mbërrinte, lideri rus i opozitës Alexei Navalny ishte kthyer në Rusi nga Gjermania, ku ishte shëruar nga një helmim i urdhëruar nga Kremlini. Navalny madje nuk arriti të dilte nga aeroporti para se të arrestohej.
Navalny u dënua me gati tre vjet burg. Kjo nxiti një valë protestash – dhe një valë shtypje nga Kremlini. Policia ka ndaluar mijëra demonstrues, shpesh duke përdorur forcë të tepruar.
Borrell gjithsesi shkoi në Moskë.
Sipas tij, duke “lënë mënjanë retorikën negative”, vizita do të ishte një “pikë e mirë fillestare për dialogun e sinqertë BE-Rusi”.
Logjika nuk është krejt e gabuar. Siç e pranoi Kancelarja gjermane Angela Merkel pas udhëtimit, BE ka një “detyrë diplomatike” të mbajë të hapura kanalet e komunikimit me Rusinë.
Por kërkimi i një rivendosjeje me Kremlinin nga çdo gjë tjetër përveç pozicionit të forcës është një recetë për katastrofë. Borrell e mësoi këtë në mënyrën e vështirë në një konferencë të përbashkët shtypi në Moskë, kur Ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov e quajti BE një “partner jo të besueshëm” dhe akuzoi udhëheqësit e saj se gënjejnë për helmimin e Navalny.
Ndërsa Lavrov dha shfaqjen e tij Borrell i habitur me sa duket qëndroi në heshtje.
Pastaj, Kremlini dëboi tre diplomatë evropianë nga Rusia për gjoja pjesëmarrjen në demonstrata në mbështetje të Navalny, një vendim për të cilin Borrell e mësoi ndërsa ishte në një takim me Lavrov.
Pas kthimit të tij në Bruksel, Borrell u përball me kritika të rënda në Parlamentin Evropian, me mbi 70 eurodeputetë që kërkuan dorëheqjen e tij për ato që ata i quajtën “zhvillime poshtëruese”.
Borrell mbrojti vendimin e tij për të vizituar Moskën, pavarësisht nga “rreziqet e dukshme”, duke argumentuar se ai “donte të provonte nëse autoritetet ruse janë të interesuara në një përpjekje serioze për të ndryshuar përkeqësimin e marrëdhënieve tona”.
Tani që është e qartë se ato nuk janë, shtoi Borrell, ai do të bënte “propozime konkrete” për shtimin e sanksioneve, për t’u diskutuar në takimin e 22 shkurtit.
Por, sido që të jenë ata hapa, ato duhet të shkojnë përtej përballjes me Rusinë për ngjarjet e javës së kaluar.
Mbi të gjitha, fiasko është thjesht një simptomë e një problemi shumë më të thellë: BE-së i mungon një vizion strategjik, veçanërisht ndaj Rusisë.
Për Evropën, Rusia ka qenë prej kohësh si një kukull matryoshka: e njohur dhe befasuese, e thjeshtë dhe e ndërlikuar, dhe e pashpirt.
Ose, siç e tha Winston Churchill me famë në 1939, Rusia është “një enigmë, e mbështjellë me një mister, brenda një enigme”.
Por, në fjalinë e tij të rradhës më pak të mbajtur mend, Churchill identifikoi çelësin për ta deshifruar atë: interesin kombëtar rus.
Askush nuk e di më mirë se Presidenti rus Vladimir Putin, i cili e ka ndërtuar karrierën e tij politike duke bindur rusët se interesat e tyre shërbehen më së miri nga udhëheqja e tij.
Putini ka portretizuar prej kohësh shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik si pjesë e një komploti Perëndimor për të minuar dhe mënjanuar Rusinë.
Qëndrimi në këmbë ndaj Perëndimit dhe rivendosja e statusit të Rusisë si një fuqi e domosdoshme botërore, është e nevojshme për të korrigjuar këtë padrejtësi, dhe vetëm Putini mund ta bëjë punën.
Kjo qasje revanshiste u ilustrua nga aneksimi i Krimesë i Rusisë në vitin 2014, të cilin Putini e portretizoi si një përpjekje për të korrigjuar gabimet historike dhe një përgjigje të arsyeshme ndaj zgjerimit të NATO-s në lindje.
Vlerësimi i tij i miratimit u rrit me 20 pikë përqindjeje.
Për më tepër, Putin është i vetëdijshëm për çrregullimin strategjik të Evropës.
BE ka qenë objekt i karikaturave në mediat e kontrolluara rëndë të Rusisë, siç zbuloi trajtimi i Lavrov ndaj Borrell.
Në fakt, edhe kur liderët evropianë e fyen Borrellin, Gjermania riafirmoi mbështetjen e saj për një nga projektet e Putinit: tubacionin Nord Stream 2, i cili do të furnizojë me gaz direkt nga Rusia.
Për të mos u lodhur, Evropa duhet të veprojë së bashki.
Ndoshta vizita katastrofike e Borrell në Moskë – së bashku me premtimin e Presidentit të SHBA Joe Biden se ditët e “përmbysjes përpara veprimeve agresive të Rusisë” kanë mbaruar – do të sigurojnë shtysën e nevojave të Evropës.
Ana Palacio, një ish ministre e punëve të jashtme të Spanjës dhe ish nënkryetare dhe këshilltare e përgjithshme e Grupit të Bankës Botërore, është lektore në Universitetin Georgetown.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A duhet të japë dorëheqjen edhe Von der Leyen?
Bashkimi Evropian duhet të përballet me Rusinë e vërtetë
