Kalimi nga Obama te Trump dhe tani tek Biden, sistemi politik mohon koalicionet e kompromisit. Dhe në MB, secila palë është e mbingarkuar me konflikte. Por në SHBA është shënuar një ngjarje edhe më e egër se një turmë që sulmon Kapitolin dhe ishte spektakli i 43 senatorëve republikanë që mbështesin përpjekjen për grusht shteti dhe nxitësin e tij.
Duke refuzuar të fajësojnë Donald Trump, ata lanë të tronditur të gjitha demokracitë e tjera, duke i kënaqur autokratët kudo që ishin. “Ky kapitull i trishtuar në historinë tonë na ka kujtuar se demokracia është e brishtë ,” tha Joe Biden.
Me të vërtetë e brishtë, kur udhëheqësit e dikurshëm të botës demokratike refuzojnë të mbrojnë parimin e parë të demokracisë, tranzicionin e pushtetit me aprovimin e humbësit. Pse shqetësohemi për të ruajtur dokumentet që tregojnë themelimin e Amerikës në Arkivat Kombëtare, kur ato shkelen nga Kongresi në mes të ditës?
Grusht shteti i vërtetë ndodhi kur partia Republikane u nënshtrua ndaj Trump. Ajo që e shpëtoi atë nga fajësimi ishte paralajmërimi i tij me zë të lartë për republikanët në tubimin e tij për “Ruaje Amerikën”: “Nëse ata nuk luftojnë, ne duhet të heqim dorë nga ata,” tha ai. “Ne do t’ju njoftojmë se kush janë.” Ai i tha turmës së tij: “Ju do të filloni të futeni në Kongres dhe ne duhet të heqim qafe kongresistët e dobët, ata që nuk janë aspak të mirë. Ne duhet t’i heqim qafe ata”.
Senatorët republikanë që guxuan të votojnë për të vijuar dënimin e tij janë sulmuar nga partitë e tyre lokale, dhe 10 Republikanët e Dhomës që qëndruan kundër tij tashmë po përballen me tentativat për t’i hequr.
Frika nga moszgjedhja është një arsye e neveritshme për të mos ndëshkuar një grusht shteti. Disa janë fanatikë të mirëfilltë të Trump por shumë po mbrojnë thjesht punët e tyre.
Por sapo një parti kapet nga ekstremistët, është e vështirë ta kthesh atë përsëri në zgjedhshmëri dhe në vlerat e demokracisë: Trump nuk ka fituar kurrë votën e popullit, ai ishte gati 3 milion vota prapa Hillary Clinton në 2016.
Në një zgjedhje dy partiake sistemi (FPTP), marrja e një partie është mënyra e vetme për të ndryshuar politikën: ligji i hekurt elektoral i FPTP ndalon partitë e reja që dalin për të reaguar ndaj rrethanave të reja. Mbrojtja e konsumuar e FPTP është se krijon “stabilitet”: kështu ka vepruar SHBA, duke hequr dorë nga Barack Obama te Trump deri te Biden, sistemi që mohon koalicionet e kompromisit. Demokracia e vendit është e dështuar nga sistemi i tyre arkaik i votimit.
Në Mbretërinë e Bashkuar, kohë më parë, partia konservatore u kap nga përkrahësit e Brexit, pasi për vite me radhë partitë e vogla lokale të burrave të bardhë kryesisht të vjetër zgjodhën vetëm Eurofobët. Ken Clarke dhe Michael Heseltine u spastruan, së bashku me anti-Brexiters të tjerë të shquar.
Koalicioni i brishtë i secilës parti është i destinuar të kapërcejë një vend të ndarë nëpër linja të shumta faji politik. Politikat e reja të Johnson kërkojnë shpenzime të larta veriore, të kundërshtuara nga taksa të ulëta tradicionale të shteteve të vegjël të shirjeve dhe periferive të tij jugore.
Starmer është duke thirrur një rishikim kushtetues, deri tani i përqendruar në devolucion dhe federalizëm, me shpresën e kotë të goditjes së partisë Kombëtare Skoceze (SNP). Duhet të vendosë reformën zgjedhore në krye.
Pak presin që Laburistët të fitojnë 124 vendet e nevojshme herën tjetër, plus ndryshimet e kufijve do t’u japin konservatorëve 10 më shumë. Një aleancë është rruga e vetme, kështu që krijoni një pakt tani, siç mbrohet nga Compass, me Liberal Demokratët, të Gjelbrit dhe, po, SNP, të vulosur nga një premtim mbi reformën zgjedhore. Në 2019, më shumë njerëz votuan të majtë sesa konservatorët.
Asnjë sistem elektoral i ideuar nga pakujdesitë e njerëzimit nuk i zgjidh të gjitha problemet. Por një e ardhme e koalicioneve do të shihte fuqinë e fraksioneve brenda një qeverie në pushtet të përcaktuar në mënyrë transparente nga votat elektorale.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ F.H, Konica.al
