Tentativat vetëm për parandalimin e armatimit bërthamor të Koresë së Veriut nuk mund të ndalojë ose menaxhojë drejtimin e gabuar të vendit, sepse izolimi i vendit nga pjesa tjetër e botës krijon rreziqe unike. Administrata e Presidentit të SHBA Joe Biden duhet të konsiderojë normalizimin e marrëdhënieve diplomatike me regjimin e Kim Jong-un.
Shfaqjet e fundit të Koresë së Veriut të raketave të reja balistike ndërkontinentale dhe nëndetëseve kanë ngritur shqetësime të reja në lidhje me rreziqet që regjimi në Pyongyang paraqet në territorin e SHBA. Ndërsa administrata e Presidentit Joe Biden rishikon politikën e SHBA ndaj Koresë së Veriut gjatë katër viteve të fundit dhe nxjerr mësimet që mund të marrë nga samiti bërthamor i Donald Trump me udhëheqësin e Koresë së Veriut Kim Jong-un, ajo duhet të konsiderojë një qasje të re të kontrollit të armëve.
Dështimi i përpjekjeve të Trump nuk duhet të habisë askënd. Mbi të gjitha, iniciativat e administratave të mëparshme amerikane për të ndaluar programin e armëve bërthamore të Koresë së Veriut – duke përfshirë “Kornizën e Rënë dakord” të Bill Klintonit, bisedimet me gjashtë palë gjatë administratës së George U. Bush dhe marrëveshjen e “Ditës së Brishtë” të Barack Obamës, rezultuan të kota. Përkundrazi: Koreja e Veriut u tërhoq nga Traktati i Mospërhapjes së armëve Bërthamore në 2003 dhe nuk ka arritur të respektojë një marrëveshje të vitit 1992 me Korenë e Jugut duke u zotuar të mbajë Gadishullin Korean pa armë bërthamore.
E gjithë kjo veprimtari diplomatike që nuk çon askund ngre një pyetje themelore: A ka një të ardhme kontrolli i armëve bërthamore në gadishull?
Po, por jo siç praktikohet aktualisht. Duhet të jetë e qartë deri tani që Kim nuk do të shfuqizojë arsenalin e tij bërthamor, ose të lejojë një ngrirje bërthamore të verifikueshme, siç kanë kërkuar disa. Arsyeja është e thjeshtë: ashtu si me të gjitha vendet e armatosura bërthamore sot, armët bërthamore mbeten batanija e fundit e sigurisë së regjimit. Bomba gjithashtu i siguron Kim leva dominimi mbi Korenë e Jugut. Sfida, pra, është të sigurojmë që Koreja e Veriut të mos përdorë kurrë arsenalin e saj bërthamor.
Realizimi i këtij qëllimi do të kërkojë një kombinim të parandalimit klasik dhe të mendimit të ri diplomatic, specifikisht, një normalizim të lidhjeve SHBA-Kore e Veriut. Amerika aktualisht siguron parandalimin në Gadishullin Korean përmes çadrës së saj bërthamore me bazë ajrore dhe detare mbi Korenë e Jugut, ndërsa gati 30,000 trupa tokësore dhe ajrore të Shteteve të Bashkuara plotësojnë më shumë se tre milion trupa aktive dhe rezervë të Koresë së Jugut.
Por, duke u mbështetur në parandalimin e vetëm kundër Koresë së Veriut nuk mund të parandalojë ose menaxhojë hapat e gabuar, sepse izolimi i vendit nga pjesa tjetër e botës krijon rreziqe unike. Izolimi promovon pasiguri patologjike që mund të ushqejnë keqkuptimin dhe llogaritjen e gabuar. Për t’i komplikuar gjërat më tej, Kim është i prirur për madhështi, qëndrim ushtarak dhe ngacmim.
Lidhjet normale diplomatike të mbështetura nga parandalimi kanë siguruar një rrugë drejt paqes bërthamore në marrëdhëniet e tjera bilaterale, përfshirë mes Kinës dhe Shteteve të Bashkuara. Ndërsa kërcënuese është Koreja e Veriut sot, Kina e epokës së Luftës së Ftohtë nën udhëheqjen e Mao Ce Dunit përbënte një kërcënim shumë më të madh për interesat amerikane. Mao ndërhyri në Luftën Koreane kundër SHBA, nxiti krizat e Ngushticës së Tajvanit më vonë në vitet 1950 dhe inkurajoi luftërat e çlirimit kombëtar kundër fuqive perëndimore. Kur administrata e presidentit John F. Kennedy hyrë zyrë në vitin 1961, ajo konsiderohet Kinën si një bishë të errët me rritje bërthamore të konsiderueshme dhe konsideroi veprime ushtarak kundër tij.
Por Amerika nuk bombardoi, dhe hapja pasuese e Richard Nixon në Kinë dhe normalizimi i marrëdhënieve gjatë presidencës së Jimmy Carter neutralizuan shqetësimet e SHBA. Pavarësisht nga mungesa e një traktati dypalësh të kufizimit të armëve bërthamore, arsenali i Kinës mbetet kryesisht një çështje e nivelit të ulët mes tensioneve aktuale kineze-amerikane.
Në mënyrë të ngjashme, lidhjet diplomatike të SHBA me Bashkimin Sovjetik që datojnë që nga vitet 1930 provuan vlerën e tyre në krizën raketore Kubane të vitit 1962. Ndërsa SHBA rriti gatishmërinë e saj ushtarake për të detyruar Bashkimin Sovjetik të tërhiqte raketat e saj bërthamore, ndërveprimi midis diplomatëve sovjetikë me bazë në Uashington dhe zyrtarëve të SH.B.A. u tregua i rëndësishëm në përfundimin e bllokimit. Po kështu, ndikimi diplomatik i SHBA mbi Pakistanin, dhe lidhjet e tij me Indinë, ndihmuan në ngadalësimin e vrullit drejt luftës bërthamore gjatë konfliktit të Kargil 1999 dhe pas sulmit terrorist të Jaish-e-Mohammed 2001 në parlamentin Indian.
Për të qenë të sigurt, qendërzimi i ndërmarrjes bërthamore të Koresë së Veriut për mbijetesën e regjimit të Kim do të komplikonte çdo përpjekje për të normalizuar marrëdhëniet diplomatike. Pastaj ka pyetje se si të ndërtojmë një marrëdhënie diplomatike. A mund apo duhet procesi të fillojë me hapjen e ambasadave, me shpresën se kjo do të sjellë besim dhe do t’u mundësojë të dy vendeve të adresojnë çështje thelbësore? Apo negociatorët mund të merren me detaje menjëherë?
Sido që të jetë, dy përparësi dallohen. Koreja e Veriut ka nevojë për lehtësim nga sanksionet ekonomike ndërkombëtare dhe SH.B.A.-të duhet të eliminojnë aftësinë e Koresë së Veriut për ta goditur atë me raketa balistike ndërkontinentale (ICBM).
Sanksionet, keqmenaxhimi i brendshëm, katastrofat natyrore dhe COVID-19 e kanë lënë ekonominë e Koresë së Veriut – në nevojë të dëshpëruar për ringritje. Për Amerikën, e cila aktualisht nuk ka mbrojtje të efektshme të raketave balistike, perspektiva për të qenë në kufijtë bërthamorë të Koresë së Veriut është e papranueshme. A mund të tregojë kjo një shkëmbim të mundshëm, përkatësisht heqja e sanksioneve në këmbim të eleminimit të raketave?
Një marrëveshje e tillë do ta linte të paprekur forcën bërthamore të Koresë së Veriut dhe do të ndihmonte në rregullimin e ekonomisë së vendit duke ulur rrezikun e një sulmi paraprak amerikan. Ai gjithashtu do të imunizojë SHBA kundër një sulmi të mundshëm të Koresë së Veriut ICBM, duke e lënë atë në një vend më të mirë për të përmbushur nevojat e sigurisë së Koresë së Jugut dhe Japonisë.
Dhe me përfaqësimin diplomatik në vendet e njëri-tjetrit, të dy palët do të kishin kanale të besueshme për të adresuar mosmarrëveshjet dhe për të menaxhuar marrëdhëniet në përgjithësi.
Për të përcaktuar nëse regjimi i Kim do të ishte i hapur për negociata serioze, administrata e Biden mund të mbështesë fillimisht diplomacinë e ashtuquajtur Track II ish-bashkëbiseduesit e qeverisë amerikane dhe jo-qeveritare që takohen jozyrtarisht me zyrtarë të Koresë së Veriut në vendet e palëve të treta.
Nëse shtrirja e vëmendjes ngjall interes në Pyongyang, dera për bisedime zyrtare do të hapet. Opsioni i paracaktuar i Amerikës është kthimi në përpjekjet e provuara dhe të dështuara për të bindur Korenë e Veriut që të çarmatoset. Sfida do të jetë për të bindur udhëheqësit nga të dy palët se normalizimi diplomatik që çon në një shkëmbim sanksionesh nga ICBM është rruga më e mirë përpara.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ F.H, konica.al
