Pandemia na bëri të jemi të karakterizuar nga përsëritja.
E njëjta shëtitje, i njëjti supermarket, e njëjta karrige e pakëndshme kuzhine për t’u ulur për tetë orë, të njëjtët dy ose tre shoqërues pjestarë të familjes më shumë, e njëjta makinë, nga shtëpia në puna.
Në 12 muajt e fundit, pavarësisht se kemi jetuar një nga momentet më të mëdha historike të gjithë jetës sonë, që padyshim do të zbërthehet dhe analizohet nga ekspertët për dekadat e ardhshme e gjithë gjëja ka qenë, monotone. Dhe devijimi nga kjo monotoni është diçka që na ka frikësuar, një vdekje, humbje e vendit të punës, ose një test pozitiv Covid.
Sipas raporteve javore të Zyrës për Statistikat Kombëtare (ONS) dhe sondazhit të jetesës në Mbretërinë e Bashkuar, mërzia ka qenë një çështja kryesore që ndikon në shëndetin tonë mendor gjatë vitit të fundit. Në disa sondazhe të kryera gjatë izolimit të parë, mbi gjysma e njerëzve që ishin të shqetësuar për ndikimin e pandemisë në mirëqenien e tyre raportuan se ishin të mërzitur.
Por çfarë i bën trurit një vit mërzi kronike? Dhe çfarë ndodh me trupat tanë kur jeta është e shurdhër, monotone dhe pa frymëzim?
Për të zbuluar se çfarë ndodh në tru kur një person përballet me një detyrë të mërzitshme, monotone, eksperti James Danckert, nga Universiteti i Waterloo në Kanada, u tregoi pjesëmarrësve të studimit një video të burrave që varnin rroba ndërkohë që monitoroheshin. Ai shpjegoi se kur njerëzit janë të mërzitur, aktivizohet ajo që njihet si “rrjeti i modalitetit të paracaktuar” të trurit.
“Ju mund të bëni gjëra të tilla si të humbni mendjen me diçka, të ëndërroni për diçka që doni dhe mund të bëheni nostalgjik.Mërzia është zakonisht një përzierje e plogështi dhe agjitacioni dhe shqetësimi”, thotë Danckert.
Një studim tjetër, mbi të cilin punoi Danckert, shqyrtoi pasojat fiziologjike të mërzisë dhe zbuloi se ajo ndërlidhej me një ritëm të lartë të zemrës dhe nivele të rritura të kortizolit të hormonit të stresit (i cili lidhet me presionin e lartë të gjakut dhe çështje të tjera shëndetësore afatgjata).
“Përvojat e zgjatura të mërzisë nuk janë të mira për shëndetin mendor ose fizik”, thotë Danckert.
Por përgjigjet ndaj mërzisë mund të jenë komplekse, Erin Westgate, studiuese kryesor i mërzisë dhe profesore e psikologjisë në Universitetin e Florida, tha se disa eksperimente kanë treguar që njerëzit bëjnë gjëra të parashikueshme, për shëmbull si të hani shumë, por gjithashtu mërzia mund të lidhet me “sjelljen sadiste antisociale”.
Sidoqoftë, Westgate tregon se mërzia mund të jetë gjithashtu një nxitës i krijimtarisë, diçka që ajo thotë se është vërtetuar në studimet laboratorike.
Kjo mund të mos jetë surprizë për ata prej nesh, burimet e të cilave në rrjetet sociale janë plot me njerëz që përdorën kohën e mbërthyer brenda për të mësuar veten të pjekin, qepin, vizatojnë ose më në fund të merren me hobi që e kanë shtyrë për vite me radhë.
Megjithatë, ekziston një ndryshim midis mërzisë kronike dhe ndjenjave të kalimit të mërzisë (i njohur si mërzia e shtetit). Mërzia kronike është e lidhur me të gjitha llojet e rezultateve negative të shëndetit fizik dhe mendor.
“Ne e kemi njohur për një kohë të gjatë parapandemike që njerëzit që janë të prirur për mërzi kanë norma më të larta depresioni dhe ankthi, ata gjithashtu kanë tendencë të kenë nivele më të larta të përdorimit të drogës dhe alkoolit”, thotë Danckert.
Shifrat nga Zyra për Statistikat Kombëtare(ONS) treguan se vendi përjetoi nivele të larta ankthi gjatë izolimit të parë midis marsit dhe qershorit. Në mënyrë të ngjashme, të dhënat e ONS zbuluan se nivelet e depresionit tek të rriturit pothuajse u dyfishuan nga 9.7 për qind para pandemisë në 19.2 për qind në qershor 2020.
Gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2020, vdekjet e shkaktuara nga alkooli arritën nivelin më të lartë të të gjitha kohërave, me 5,460 vdekje që u regjistruan me këtë shkak. Kjo shënoi një rritje prej 16 përqind në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Megjithëse sigurisht që arsyet për të pirë mund të jenë më shumë sesa thjesht mërzitje.Diçka pozitive e këtij viti pandemik është se mërzia tani po njihet si një çështje e mundshme e shëndetit publik gjë që nuk ka qenë kurrë më parë.
Sa i përket faktit se nëse kjo shtrirje e zgjatur e mërzisë dhe përvoja e të jetuarit përmes pandemisë Covid-19 do të ketë efekte njohëse afatgjata mbi popullatën, Westgate thotë se kjo është ende e paqartë.
“Ne kemi shumë të dhëna në lidhje me stresuesit afatshkurtër, por nuk kemi një ton të dhënash mbi stresin afatgjatë”, thotë ajo.
Ashtu si shumë aspekte të kësaj periudhe, të kuptuarit e trashëgimisë së mërzisë së njerëzve është diçka që do të vijë vetëm në vëmendje me hapësirën dhe kohën.(The Independent, gazeta “Si”)
