Irani po kërkon një pjesë të tregut të LNG-së në rritje të Azisë duke e kthyer fushën e tij të gazit Pars Veriore në një aset kryesor prodhues.
Me çmimet aziatike të gazit natyror të lëngshëm (LNG) që janë rritur në nivele të papara në Janar dhe parashikimi që mbetet jashtëzakonisht i fortë Irani beson se tani është koha për të ecur përpara me strategjinë e tij afatgjatë për t’u bërë një nga furnizuesit kryesorë global të LNG. Një fokus kryesor për këtë do të jetë fusha e gazit natyror jo-shoqërues e Pars Veriore që ishte rezervuari më i madh i gazit në Iran para zbulimit të fushës super gjigante të Pars Jugut në 1990. Në mënyrë të favorshme për shpejtësinë e zhvillimit të Pars së Veriut, jo vetëm që çmimet e GNL-së do të mbeten në nivelin më të lartë historik, por gjithashtu Irani ka përfunduar praktikisht të gjitha fazat e zhvillimit të tij në Pars Jugore.
Ndodhet rreth 120 kilometra në juglindje të Provincës jugore Bushehr, fusha e gazit Pars Veriore ka rreth 59 trilionë metra kub (rreth 1.67 trilionë metra kub) gaz në vend, me një vëllim të rikuperueshëm të konservuar të gazit prej rreth 47 trilionë metra kub. Gazi në vetvete është i dobët dhe i thartë me një raport gazi kondensate prej 4 fuçi (0.64 metra kub) për 1000 metra kub dhe përmban rreth 6,000 pjesë për milion sulfur hidrogjeni dhe pesë përqind të dioksidit të karbonit, një figurë e vjetër e naftës dhe gazit që punon ngushtë me Ministrinë e Naftës së Iranit i tha ekskluzivisht OilPrice.com javën e kaluar. Projekti i parë për të vepruar në këtë fushë u miratua në 1977 por, pas shpimit të 17 puseve dhe instalimit të 26 platformave në det, zhvillimi aktiv i Pars së Veriut u pezullua për shkak të Revolucionit Islamik në 1979 dhe luftës pasuese me Irakun nga 1980-1988.
Një studim i fundit i brendshëm i shtetit të Parsit të Veriut nga Irani përcaktoi se fusha është ende në një gjendje shumë të mirë funksionale për një shtytje të shpejtë në prodhimin e konsiderueshëm të gazit, specifikisht, të paktën 100 milion metra kub në ditë (mcm / d) brenda më pak se 12 muaj të zhvillimit të duhur, me të gjithë gazin e rikuperuar për tu kanalizuar në prodhimin e LNG prej të paktën 20 milion tonë metrikë në vit (MTA). Kjo është shifra e LNG-së nga faza e parë 12 mujore e zhvillimit të Pars Veriore por edhe kjo krahasohet në mënyrë të favorshme me prodhimin e përgjithshëm vjetor të termocentralit global LNG dhe fqinji i Iranit, Katar, me 77 mtpa për shumë vite. Megjithëse Katari është vendosur të rrisë këtë prodhim në rreth 110 mtpa, Irani ka vendosur që jo vetëm të sjellë në faza të mëtejshme të zhvillimit të Pars Veriut por edhe zhvillimin me qëllim që të tregut të LNG të një numri të fushave të tjera të mëdha të gazit, duke përfshirë shumicën e menjëherë Golshan, Ferdowsi, Farzad A dhe Farzad B dhe Kish. Nuk duhet harruar që fusha kryesore nga e cila Katari merr gazin për të mbajtur statusin e tij si eksportues numër një i LNG-së në botë është saktësisht i njëjti rezervuar prej 9,700 kilometrash katrorë nga i cili Irani tërheq pjesën më të madhe të gazit të vet: anën e Katarit prej 6,000 kilometra katrorë në fushë është Kupola e Veriut, ndërsa anën e Iranit prej 3,700 kilometra katrorë është Parsi i Jugut (Parsi i Veriut është trajtuar si një vend shtesë).
Pas ndërprerjes së zhvillimit, Shtatori 2006 pa CNOOC të Kinës të nënshkruajë një memorandum mirëkuptimi me Korporatën Kombëtare të Naftës Iraniane (NIOC) për të zhvilluar sitin e Pars së Veriut. Kjo më pas u shtri në Dhjetor 2006 për të përfshirë zhvillimin e një strukture LNG me katër trena me një kapacitet 20 mtpa. Më vonë, kur Kina u tregua e ngadaltë në përparimin me këtë zhvillim dhe të tjerët në Iran, por para se sanksionet e SHBA dhe BE kundër Iranit të rriteshin në 2011/12 duke detyruar pezullimin e tij të projektit, gjigandi gjerman i kimikateve Linde Group kishte 60 për qind të përfunduar 3.3 miliardë dollarë objektet kryesore të eksportit të LNG pranë Portit Tombak. Kjo strukturë kishte vendosur të prodhonte të paktën 10.5 mtpy të LNG, me pritjet se do të duhej më pak se një vit për të përfunduar. Pasi sanksionet u hoqën përsëri në 2016, Irani dha Linde, procesin e lëngëzimit të së cilës dy trenat e parë të objektit kishin për qëllim të përdornin, një kontratë ‘ëmbëlsuese’ kur nënshkroi marrëveshjen e parë të bashkëpunimit petrokimik midis Iranit dhe Gjermanisë; një kontratë Front End Engineering Engineering (FEED) për njësinë olefin të Kian Petrokimike.
Irani gjithashtu kishte ecur përpara me planet për ndërtimin e objekteve lundruese të LNG-së, veçanërisht pranë Evropës, me marrëveshje në parim që ishin bërë me Eni të Italisë dhe Cepsa të Spanjës për të marrë të dyja naftën dhe LNG-në kur u bë e mundur nga Irani. Plane të ngjashme ishin duke u diskutuar midis Iranit dhe furnizuesit shtetëror të gazit të Greqisë, Depa, për të formuar një firmë të re që do të ndërtonte dhe drejtonte një depo lundruese LNG dhe objektit të ri-gazifikimit në Alexandroupolis, në veri të Greqisë, dhe zgjerimin e Terminali i ri-gazifikimit Revythousa pranë Athinës po shikohej si një pikë e mundshme hyrëse për gazin iranian. Të dy objektet do të ishin lidhur me dy sisteme ndërkombëtare tubacioni: tubacioni Trans Adriatik dhe lidhjet e gazit ndërlidhës Greqi-Bullgari. Në të vërtetë, shkalla e planeve origjinale të Iranit LNG mund të vlerësohet nga fakti se para 2011/12 ajo ishte në negociata me një numër të kompanive ndërkombëtare të naftës rreth projekteve të lidhura me LNG, duke përfshirë Total, Petronas, Repsol dhe Royal Dutch Shell, të gjithë kishin marrëveshje me Iranin si pjesë e ‘Planit Kombëtar të Zhvillimit Pesë Vjeçar’ të katërt (2005-2009) që synonte të prodhonte 70 mtpy të LNG nga fushat e gazit të Pars Veriut, Pars Jugut, Ferdowsi dhe Golshan.
Pas shkallëzimit të sanksioneve në 2011/12, kujdesi midis firmave evropiane për t’u angazhuar me Iranin në projekte të tilla u rrit në mënyrë të kuptueshme dhe, megjithëse kjo rezervë u zvogëlua përkohësisht pas zbatimit të Planit të Përbashkët të Përgjithshëm të Veprimit (JCPOA) në Janar 2016, pak përparim u bë prej tyre para se sanksionet të futeshin përsëri nga SHBA pas tërheqjes së saj të njëanshme nga JCPOA në Maj 2018. Ndërkohë, Irani kishte qenë duke punuar në një plan për të bërë përparim në planin e tij LNG duke instaluar një rrjet të ‘mini LNG’ komplekset me ndihmën e Koresë së Jugut. Në fund të vitit 2018, Ministri i Tokës, Infrastrukturës dhe Transportit të Koresë së Jugut, Kim Hyun-mee, ra dakord për pikat më të hollësishme të bashkëpunimit të tij LNG me Ministrin e Naftës të Iranit, Bijan Zangeneh, i cili përfshinte linjën fillestare të Exim Bank me 8 miliardë euro për Iranin dhe 2.3 miliardë euro nga dy kompani të tjera të Koresë së Jugut. Këto komplekse mini-LNG, me kapacitete prodhuese që variojnë nga 2,000 deri në 500,000 ton LNG në vit, krahasuar me kapacitetin tipik të impiantit në shkallë të gjerë prej 2.5 dhe 7.5 milion tonë në vit, do të përfitonin veçanërisht nga të dyja relativisht të shpejtë për të filluar dhe të lokalizueshëm pothuajse kudo, madje edhe në fusha shumë të largëta të gazit. Në mungesë edhe të këtyre pajisjeve autoktone të LNG-së, Irani po shikonte të përdorte rreth 25 përqind të 1.5 milion tonëve të Omanit në vit në kapacitetin e prodhimit të LNG-së në uzinën e Qalhat si pjesë e një plani më të gjerë për të ndërtuar një pjesë të tubacionit prej 36 inçësh përgjatë shtratit të detit Oman në thellësi deri në 1,340 metra nga mali Mobarak në provincën jugore të Iranit Hormuzgan deri në Portin Sohar në Oman për eksportet e gazit.
Me sanksionet amerikane të vendosura në vend në 2018, megjithatë, Omani u tërhoq nga plani, për t’u zëvendësuar nga Rusp Gazprom në planet LNG të Iranit, i cili nënshkroi dy memorandume mirëkuptimi me NIOC në lidhje me hapjen e një strategjie të përbashkët dyfish në lidhje me gazit. Pjesa e parë kishte të bënte me një udhërrëfyes bashkëpunimi për gazin midis dy kompanive dhe pjesa e dytë detajonte ndërtimin e objekteve LNG iraniane në partneritet me Fondin Pensional të Industrisë së Naftës të Iranit. Fillimisht, kjo do të lejonte që Gazprom të merrte efektivisht nga Linde kompleksin ekzistues 60 për qind të plotë të LNG, dhe më vonë të ishte integral në ndërtimin e komplekseve mini-LNG. Gazprom do të merrte pagesa për punën e saj nga shitja e gazit si nga ky kompleks ashtu edhe nga një pjesë e prodhimit nga fushat që ushqejnë gaz në të. Këto plane, megjithatë, u vunë përsëri në pritje për shkak të rritjes së sanksioneve amerikane kundër Iranit dhe Rusisë, një perspektivë relativisht e dobët globale e çmimit të LNG dhe për faktin se Kina ishte përsëri e interesuar të merrte pjesë në projektin LNG si pjesë e saj marrëveshje më e gjerë 25-vjeçare me Iranin.
Në atë kohë ishte parashikuar që zhvillimi i PNN-së së LNG-së së Veriut do të duheshin rreth 16 miliardë dollarë investime, që përbëjnë 5 miliardë dollarë në sektorin e rrjedhës së sipërme dhe 11 miliardë dollarë në sektorin e rrjedhës së poshtme (kryesisht impiantet e LNG-së), për të arritur të paktën prodhimin e LNG-së në fazën e parë të të paktën 100 mcm / d dhe shpimi i 46 puseve që kjo do të sillte. Kjo është ende figura e parkut me të cilin Irani po punon dhe tani po merret parasysh nga Ministria e Naftës dhe NIOC për ta bërë vendin e Pars të Veriut fokusin e një qendre të re energjetike, të përqendruar në prodhimin e LNG. Kjo do të lejojë që ndërmarrjet shtetërore ndërkombëtare të përfshihen në një seri projektesh që bashkojnë operacionet e tyre të Pars Jugut me ato të Pars Veriore, sipas burimit nga Irani.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga RT
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë vendimi do të marr OPEC të enjten?
