Ne kemi ndaluar së ndjekuri formulën tonë për sukses. Ndonjëherë një humorist shkurton çështjet e politikës së jashtme më mirë se çdo diplomat. Bill Maher e bëri këtë gjë javën e kaluar me një fjalim epik mbi marrëdhëniet SHBA-Kinë, duke theksuar kontrastin më shqetësues midis dy vendeve: Kina mund të bëjë ende gjëra të mëdha. Amerika, jo dhe aq shumë.
Për shumë nga udhëheqësit tanë politikë, qeverisja është bërë sport, argëtim ose thjesht një luftë pa mend. Nuk është çudi që udhëheqësit e Kinës na shohin si një komb në rënie perandorake, duke jetuar nga tymnajat e mbetura të “jashtëzakonshmërisë” amerikane. Do të doja të thosha që të gjithë gabuan.
“Rregulli i Ri: Ju nuk do të fitoni betejën në shekullin 21 nëse jeni një ‘popull budalla’. Dhe amerikanët janë një popull budalla”, tha Maher. “Kjo është fraza klasike nga ‘Laurence of Arabia’ – kur Laurence u thotë aleatëve të tij Beduinë se për sa kohë që ata qëndrojnë një bandë fisesh, ata do të mbeten ‘një popull budalla’. …
“Ne të gjithë e dimë që Kina bën gjëra të këqija. Ata thyejnë premtimet për autonominë e Hong Kongut; ata vendosin ujgurët në kampe dhe ndëshkojnë mospranimin. Dhe ne nuk duam të jemi ashtu.
Por duhet të jetë diçka midis qeverisë autoritare që i tregon të gjithëve çfarë të bëjNë dhe një qeverie përfaqësuese që nuk mund të bëjë asgjë fare.”
Maher shtoi: “Në një nivel kombëtar, ne kemi kaluar Javën e Infrastrukturës çdo javë që nga viti 2009, por kurrë nuk bëjmë asgjë. Gjysma e vendit po zhvillon një konkurs ‘të zgjuar’ të pafund. Kina sheh një problem dhe ata e rregullojnë atë. Ata ndërtojnë një digë. Ne debatojmë se si ta riemërtojmë atë.”
Po, Kina ka probleme të mëdha. Drejtuesit e saj nuk janë shtat lartë por janë të përqendruar në metrikë të vërtetë të suksesit. “Udhëheqësit e Kinës janë të ashpër, por të brishtë”, argumenton James McGregor, kryetari i këshillimit APCO Worldwide, Greater China. “Pikërisht sepse nuk u zgjodhën, ata zgjohen çdo ditë të frikësuar nga njerëzit e tyre, dhe kjo i bën ata shumë të përqendruar në performancë” – veçanërisht rreth vendeve të punës, strehimit dhe ajrit të pastër.
Në të kundërt, shumë politikanë amerikanë këto ditë zgjidhen nga rrethe të sigurta, dhe kërkojnë të qëndrojnë në pushtet vetëm duke “interpretuar” teatër për përkrahësit e tyre.
Sa herë që e vë në dukje këtë, kritikët në ekstremin e djathtë ose ekstremin e majtë përgjigjen: “Oh, kështu i bie që ti e do Kinën.” Në të vërtetë, unë nuk jam i interesuar për Kinën. Më intereson Amerika. Qëllimi im është të trembemi nga vetëkënaqësia duke bërë që më shumë amerikanë të kuptojnë se Kina mund të jetë vërtet e keqe dhe me të vërtetë e përqendruar në edukimin e njerëzve të saj dhe ndërtimin e infrastrukturës së saj dhe miratimin e praktikave më të mira në biznes dhe shkencë dhe promovimin e burokratëve qeveritarë si merita, të gjitha në në të njëjtën kohë.
Në takimin e javës së kaluar në Alaskë midis diplomatëve më të lartë të Amerikës dhe Kinës, zyrtarët kinezë e bënë të qartë se ata nuk kanë frikë nga kritikat tona, sepse ata nuk na respektojnë ashtu si dikur ose siç tha Yang Jiechi, politikëbërësi më i lartë i punëve të jashtme të Kinës, u tha me lehtësi homologëve të tij amerikanë: “Shtetet e Bashkuara nuk kanë kualifikimin për të folur me Kinën nga një pozicion më i fortë”.
Të befasuar? Çfarë mendonit, që kinezët nuk e vunë re që presidenti ynë i fundit frymëzoi ndjekësit e tij për të plaçkitur Kapitolin tonë, që një shumicë e partisë së tij nuk i njohu rezultatet e zgjedhjeve tona demokratike, që anarkistët e krahut të majtë u lejuan të merrnin një pjesë të qendrës së qytetit Portland, duke krijuar rrëmujë për muaj, që gjatë pandemisë SH.B.A.-të mblodhën para për të ndihmuar konsumatorët e tyre të vazhdonin të shpenzonin – shumica e tyre në prodhime kineze mallrave – ndërsa Kina hodhi të holla për të investuar edhe më shumë infrastrukturë, dhe se dhuna me armë në Amerikë është jashtë kontrollit?
Ju mendoni se ata nuk e vunë re?
Gjë që më sjell në Lojërat Olimpike Dimërore 2022, të planifikuar për në Kinë.
Një numër në rritje i zërave kanë filluar të sugjerojnë që ne të bojkotojmë Lojërat e Kinës. Unë kam simpati për këtë thirrje, ndërsa shohim Kinën që shkatërron infrastrukturën e demokracisë në Hong Kong dhe përdor kampe internimi për të shtypur brutalisht myslimanët ujgurë në Xinjiang me indiferencë të plotë ndaj opinionit botëror. Si t’i injorojmë të gjitha ato dhe të përqendrohemi në patinazhin në akull?
Por këtu është çështja: Konkurrenca në të cilën duhet të përqendrohemi vërtet në fitore nuk është Olimpiada 2022 por Olimpiada 2025.
Oh, nuk keni dëgjuar për Lojërat Olimpike 2025? Ato nuk janë në kalendarin tuaj? Epo, ato janë në kalendarin e Presidentit Kinez Xi Jinping. Xi shpalli në mënyrë të njëanshme Olimpiadën 2025 në 2015 dhe sugjeroi që do të kishte vetëm dy konkurrues: Kina dhe Amerika. Ishte një iniciativë që qeveria Xi e quajti “Made in China 2025”.
Ishte një plan 10-vjeçar për të modernizuar bazën e prodhimit të Kinës duke investuar masivisht burime qeveritare për të dominuar atë që Xi përcaktoi si 10 industritë kryesore të teknologjisë së lartë të shekullit 21 dhe ai po guxonte në mënyrë këmbëngulëse të vendosej me Amerikën ballë për ballë.
Industritë përfshijnë inteligjencën artificiale; vetura elektrike dhe automjete të tjera të reja energjetike; Telekomunikacioni 5G; robotikë; teknologji të reja bujqësore; inxhinieri hapësinore dhe detare; materiale sintetike; dhe të biomjekësisë.
Dhe vetëm disa javë më parë, kur Kina lëshoi planin e saj të 14-të pesë-vjeçar, për të vazhduar deri në vitin 2025, Xi në thelb dyfishoi në investimet e qeverisë së tij në “zhvillimin e drejtuar nga inovacioni”. Mesazh për Amerikën: Ne do të përpiqemi t’ju mposhtim në lojën tuaj, kështu që kurrë, kurrë nuk do të jemi më të varur nga ju për mallra të teknologjisë së lartë.
Mesazhi im për Kinën është: Bëni kujdes. Disa nga diplomatët tuaj tingëllojnë shumë arrogantë. Amerika ende shkëlqen
në shumë fusha.
Por mesazhi im për kolegët e mi amerikanë është: Tani duhet të kthehemi dhe të dyfishojmë atë që ishte formula jonë për sukses.
Dhe kjo është: edukimi i forcës sonë të punës deri dhe përtej çfarëdo gjëje që kërkon teknologjia; ndërtimi i infrastrukturës më të mirë në botë të porteve, rrugëve dhe telekomunikacionit; tërheqja e emigrantëve më energjikë dhe me shkallë të lartë inteligjence në botë për të pasuruar universitetet tona dhe për të filluar biznese të reja; legjislacioni i rregulloreve më të mira për të stimuluar ndërmarrjen e rrezikut ndërsa frenon pamaturinë; dhe duke rritur vazhdimisht kërkimet e financuara nga qeveria për të larguar kufijtë e shkencës në mënyrë që sipërmarrësit tanë të kthejnë idetë e reja më premtuese në fillestare.
Në këtë front ka një farë shprese, vuri në dukje McGregor: “Kongresi ka filluar të klasifikojë qindra fatura të Kinës të prezantuara në Kongresin e fundit për të falsifikuar legjislacionin dypalësh për të investuar në shkencë dhe teknologji, R&D dhe udhëheqjen e SHBA në të njëjtat teknologji që Kina ka deklaruar si kufijtë e ardhshëm.” Dhe Presidenti Biden po flet për shpenzimin e trilionave!
Asgjë nuk mund të jetë më e rëndësishme. Sepse idetë e mira – respektimi i të drejtave të njeriut, demokracia, një gjyqësor i pavarur, tregjet e lira, mbrojtja e pakicave – jo vetëm që fitojnë në botë sepse ato janë ide të mira. Ata shpërndahen dhe përqafohen sepse të tjerët i shohin ato duke prodhuar drejtësi, fuqi, pasuri, mundësi dhe stabilitet në vendet që i praktikojnë ato.
Idealet amerikane futën çdo institucion global në shekullin e 20-të sepse ne ishim të fuqishëm dhe ishim të fuqishëm sepse i zbatonim idealet tona.
Por, nëse ne si vend vazhdojmë të veprojmë ashtu siç kemi bërë së fundmi indiferentë” – atëherë fuqia jonë do të zvogëlohet dhe bashkë me të edhe fuqia e idealeve tona.
Ne do të kemi më pak ndikim në Kinë dhe në botë në përgjithësi, pa marrë parasysh sa me zë të lartë këndojmë “USA, USA, USA” Pra, le të sigurohemi që të fitojmë ‘Lojërat Olimpike’ që vlejnë.
Opinion nga:
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
