Që kur Vladimir Putin erdhi në pushtet në 2000, Rusia ka përjetuar disa valë trazirash popullore.
Në 2005, të moshuarit protestuan kundër një reforme pensioni dhe në 2011-2012, mijëra Moskovitë demonstruan në përgjigje të një zgjedhje të qartë mashtruese në të cilën Putini u kthye në presidencë pas një periudhe të shkurtër si kryeministër.
Pavarësisht të gjithave, Putini ka provuar të jetë politikisht i papërshkueshëm nga plumbat.
Por tani, një valë e re protestash është duke përfshirë vendin dhe ka arsye të mira për të menduar se kjo herë mund të jetë ndryshe.
Putini është bërë gjithnjë e më shtypës dhe jo-përgjegjës ndaj opinionit publik.
Ai është bërë ajo që udhëheqësi i opozitës Alexei Navalny e quan “gjyshi në bunkerin e tij”.
Pavarësisht nga përpjekja e Kremlinit për ta helmuar vitin e kaluar, Navalny kohët e fundit publikoi një dokumentar, duke pretenduar se Putini ka ndërtuar një pallat masiv sekret në Detin e Zi.
Testi tjetër i madh politik i Putinit do të vijë në shtator, kur Rusia zhvillon zgjedhjet e Dumës Shtetërore (legjislative).
Putini nuk do të ketë asgjë domethënëse për t’i ofruar popullit rus. Që kur arriti kulmin në 2.3 trilionë dollarë në 2013, PBB-ja e Rusisë ka rënë me më shumë se një të tretën, në 1.5 trilionë dollarë. Në harkun e vetëm katër viteve (2014-2017), standardi i jetesës së vendit ra me 12.4%.
Dhe pasi qëndroi e sheshtë deri në 2018-2019, ajo ra përsëri në 2020.
Putini ka kohë që është mbështetur tek konsumatori rus si garantuesi i fundit i ambicieve të tij megalomane.
Sidoqoftë, në vitin 2018, pas rënies së theksuar të të ardhurave personale të disponueshme, ai goditi familjet ruse me një reformë pensioni drakoniane. Tani, pas gjashtë vjetësh kursimesh, ekonomistët rusë Vladimir Milov dhe Sergei Guriev thonë se rusëve po ju mbarojnë kursimet.
Ekzistojnë tre arsye kryesore për “ngecjen” ekonomike të Rusisë: kleptokracia autoritare e Putinit, sanksionet financiare perëndimore dhe çmimet e ulëta të naftës, të cilat u imponuan në përgjigje të agresionit ushtarak të Rusisë në Ukrainë që nga viti 2014.
Faktori i parë duket të jetë më i rëndësishmi. Gjatë dy mandateve të tij të para, Putini përfitoi nga reformat liberalizuese të miratuara në vitet 1990 nga paraardhësi i tij, Presidentin Boris Yeltsin dhe Kryeministri i atëhershëm në detyrë Yegor Gaidar.
Por pas konsolidimit të pushtetit gjatë mandatit të tij të parë, Putini përdori qëndrimin e tij në gjykata për të filluar marrjen e ndërmarrjeve private fitimprurëse, të cilat më pas ua dha miqve të tij të Shën Petersburgut.
Zyrtarët rusë i hedhin poshtë sanksionet perëndimore si joefektive, edhe pse ata ankohen vazhdimisht për to.
Por sanksionet janë të lehta për tu matur, prandaj kjo kontradiktë nuk ka pse të ngatërrojë çështjet.
Që nga aplikimi i sanksioneve perëndimore, Rusia është detyruar të heqë dorë prej 259 miliardë dollarësh të kredive të huaja që përndryshe mund të kishin shkuar drejt investimeve dhe kështu të rritjes ekonomike.
I dëshpëruar për të shmangur fajësimin e tij për ekonominë e dobët të Rusisë, Putini ende nuk ka bërë asgjë për të diversifikuar burimet e rritjes së ekonomisë ruse.
Më keq, dy faktorët që Putini do të preferonte të injoronte – kleptokracia dhe një politikë e jashtme provokuese e sanksioneve – kanë trembur gjithnjë e më shumë investitorët e huaj.
Midis 2014 dhe 2019, prurjet vjetore neto të Rusisë të investimeve të huaja direkte mesatarisht ishin më pak se 1.5% të PBB – një shifër e papërfillshme, veçanërisht krahasuar me periudhën paraardhëse pesëvjeçare, kur ishte afërsisht dyfish.
Shikuar në këto terma, Putini është i lehtë për tu kuptuar.
Ai kryesisht merret me mbajtjen e pushtetit, të cilin ai e mban duke pasuruar veten dhe miqtë e tij dhe duke marrë një qëndrim gjeopolitik që do të përmirësojë imazhin e tij.
Këtu, ai ka korrur dividentin e dy sukseseve të kaluara: luftën në Gjeorgji në gusht 2008 dhe aneksimin e Krimesë në mars 2014.
Sipas sondazheve nga Levada Center, popullariteti i Putinit arriti një rekord të lartë 88% menjëherë pas konfliktit në Gjeorgji, dhe u rrit përsëri pas Marsit 2014.
Megjithatë, gjatë tre viteve të fundit ka rënë, dhe besimi i publikut tek ai ka rënë po ashtu.
Rusia është e ndarë. Ndërsa një e treta liberale e kundërshton Putinin, një e treta tjetër e mbështet atë dhe e një e treta e mbetur është agnostike.
Pyetja, pra, është se kur më në fund gardistët do të kthehen kundër regjimit.
Duke supozuar se shumica janë oportunistë të ndjeshëm, ka të ngjarë të ndodhë sa herë që ata e perceptojnë që Putini tashmë ka humbur.
Dhe akoma, pavarësisht pozitës së tij gjithnjë e më të dëshpëruar të brendshme, Putini nuk ka bërë asgjë në thelb për të qetësuar publikun rus.
Megjithëse ai lëshoi një “Urdhër Ekzekutiv mbi Objektivat Kombëtare të Zhvillimit të Rusisë deri në vitin 2030” verën e kaluar, ai dokument doli të ishte shumë më pak përmbajtësor sesa tingëllon.
Duke i bërë gjërat më keq për veten e tij, Putini ka premtuar të sigurojë “rritje të qëndrueshme në të ardhurat e familjeve dhe pensionet jo më të ulëta se shkalla e inflacionit”, duke nënkuptuar se ai nuk parashikon ndonjë rritje të standardit të jetesës për dekadën e ardhshme.
Me sa duket, Putini nuk po përpiqet më as të fshehë faktin se mirëmbajtja e regjimit është shqetësimi i tij i vetëm.
Rusia po bie jo vetëm ekonomikisht dhe teknologjikisht, por edhe në terma demografikë.
Vitin e kaluar, popullsia e tij ra me gati 700,000, për shkak të jo një pjese të vogël të emigrimit të të rinjve.
Kjo është një shenjë e sigurt se Rusia e Putinit është më e tronditur nga sa besojnë shumica.
Anders lslund është një anëtar i vjetër në Këshillin Atlantik në Uashington. Libri i tij i fundit është Russia’s Crony Capitalism: The Path from Market Economy to Kleptocracy.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kupa u mbush!”/ Merkel, e zemëruar me Putinin!
Ata bënë çfarë Putini kërkoi. Heshtën!
A mundet Navalny ta rrëzojë Putinin?
