Administrata e Biden do të jetë prapa kuintave shpirtërisht nëse jo gjithmonë fizikisht. Zyrtarët amerikanë do të jenë në Vjenë, megjithëse nuk do të takohen drejtpërdrejt me homologët e tyre iranianë.
Pothuajse çdo anëtar i sigurisë kombëtare të Presidentit Joe Biden është i zhytur në tentativën për bërjen e marrëveshjes së Iranit 2015. Edhe drejtori i CIA-s Bill Burns mund të ketë fituar punën e tij për shkak se sa shumë dinte për negociatat në Iran. Nga të gjitha sfidat e politikës së jashtme me të cilat përballen SHBA tani, pas ndërprerjes së administratës Trump nga normaliteti, është kriza me zgjidhjen më të lehtë që vendet kanë në dorë.
Të moderuarit e Teheranët e moderuar në anën tjetër të tryezës? Edhe ky është shansi i tyre i fundit i vërtetë për të bërë propozimin e tyre të gjerë për një angazhim më të mirë me punën e botës perëndimore. Është e vërtetë që Irani ka filluar të kalojë sanksione, ose të paktën të gjejë një mënyrë për të bashkëjetuar keq me to. Është pohuar se Kina ka provuar se është e lumtur të blejë naftën pjesa tjetër e botës nuk do ta blejë, duke marrë deri në një milion fuçi në ditë në mars, sipas disa vlerësimeve që matin “cisternat fantazmë” që fshehin dërgesat.
Kina kohët e fundit nënshkroi një marrëveshje të rëndësishme tregtare me Iranin dhe ka qenë prej kohësh kritike ndaj politikës së që SHBA ka ndjekur ndaj saj. Por pak mund të pretendojnë se dëmi që po bëhet nga ndrydhja ekonomike e udhëhequr nga SH.B.A. s’do të ishte mirë të hiqej.
Të moderuarit janë gjithashtu në kohë, duke u përballur me një parlament më të ashpër dhe një zgjedhje presidenciale në muaj që mund të imponojë një qasje më të ashpër kundër Perëndimit në të gjithë qeverinë. Premtimi i JCPOA siç dihet teknikisht marrëveshja bërthamore – duhet të shfaqet përsëri dhe shpejt, për të rritur pjesëmarrjen elektorale në favor të tyre.
Të dy palët gjithashtu kanë bërë atë që munden për të përgatitur – ose vendosur pengesa – në terren për Vjenën. Administrata e Biden ka qenë e qetë dhe relativisht e padëmtuar nga afatet e Iranit dhe deklaratat e aktivitetit të mëtejshëm bërthamor. Biden ndërmori një veprim të vetëm dhe të shpejtë ushtarak kur jetët ushtarake amerikane humbën dhe u kërcënuan në Irak, duke bombarduar milicinë e mbështetur nga Irani.
Por më pas filloi me shpejtësi t’i quante ata “milici të mbështetur nga Shia”. SH.B.A.-të kanë deklaruar gjithashtu dëshirën për të sjellë një pjesë të sulmeve Trump të trupave që mbrojnë vendin e Arabisë Saudite. Kjo duhet të qetësojë disa në Teheran.
Iranianët kanë shkelur me shkathtësi një vijë midis veprimeve të pasurimit që mund të tmerrojnë nëse vendosni t’i lini, ose interpretohen si simbolikë dhe të kthyeshëm nëse preferoni të qëndroni të qetë. Pasurimi i uraniumit në pastërtinë 20% siç kanë bërë ata bie këmbanat e alarmit, sepse është një hap më afër 90% të nevojshëm për një bombë. Por disa vlerësime sugjerojnë që edhe nëse grumbulli i tyre 20% do të pasurohej deri në 90% brenda natës, do të kishte mjaft për më pak se një grusht bomba.
Prodhimi i Iranit i metaleve të uraniumit është një hap i domosdoshëm drejt prodhimit të bombave, kanë thënë kritikët. Por ata e kanë bërë atë metal nga uraniumi i gradës së ulët, kështu që hapi është kryesisht një shfaqje e një aftësie teknike që shumë ekspertë tashmë menduan se kishin. Me pak fjalë, iranianët kanë krijuar shumë gjëra që ata mund të ofrojnë për të bërë së pari, në këmbim të zbutjes së parë të sanksioneve amerikane.
Këta janë, nga të dy palët, njerëz seriozë dhe kështu shkojnë negociatat. Llogaritja qendrore nga të dy palët është siç ishte gjashtë vjet më parë: që Irani do të preferonte lehtësimin e sanksioneve sesa mbajtjen e bombës. Dhe që SHBA do të preferonte një Iran më të pasur se një Iran bërthamor. Dhe që të dy palët do të preferonin të mos kishin një luftë.
Ju gjithmonë mund të entuziazmoheni për ndezjen e zjarrit në Lindjen e Mesme, sikur të jetë gjithmonë vetëm një e shtënë larg. Megjithatë luftërat janë të komplikuara, të shtrenjta, të paparashikueshme dhe kanë tendencë që të kërkojnë që të dy palët të përfshihen që dëshirojnë ose kanë nevojë për to.
Të dy Irani dhe SH.B.A. nuk duan një luftë tani, në mënyrë të dukshme, përndryshe ata do të kishin përdorur një nga shumë mundësitë gjatë muajve ose viteve të fundit për të filluar një të tillë. Kështu që bisedimet janë rruga e mundshme përpara.
Çfarëdo që të vijë nga takimi i Vjenës, ai u krijua shpejt pas disa muajsh zhurma të forta, dhe kështu ka të ngjarë të ketë bazat për të në vend. Një burim perëndimor pranë bisedimeve më tha se kishte, me mend, një shans “8 nga 10” që të çonin në negociata të mëtejshme.
Takimi i Vjenës mund të mos çojë në një JCPOA të rinovuar këtë javë. Kjo kurrë nuk mund të çojë në një marrëveshje më të gjerë “JCPOA Plus” që Biden dëshiron, për të frenuar programin raketor të Iranit dhe ndikimin rajonal. Mund të mos shpëtojë ekonominë e Iranit para zgjedhjeve presidenciale.
Por është e vetmja rrugë e vërtetë përpara, siç e dinin të dy palët gjatë gjithë kohës, dhe më në fund është duke u zhvilluar.
Përkthyer dhe përshtatur nga CNN/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
