Në një vendim të martën, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut dënoi nënçmimin e plotë të sistemit turk të drejtësisë nën Presidentin Rexhep Tajip Erdogan.
Gjykata dënoi autoritetet turke për trajtimin e tyre të çështjes së Ahmet Altan, një shkrimtar dhe intelektual i moshuar i cili fillimisht u dënua me burgim të përjetshëm (që u zvogëlua në 10 vjet e gjashtë muaj) për gjoja pjesëmarrje në përpjekjen për grusht shteti ushtarak në 2016.
Vendimi i GJEDNJ zbuloi “se nuk kishte asnjë provë që veprimet e kërkuesit kishin qenë pjesë e një plani për të përmbysur qeverinë.”
Gjetja e gjykatës gjithashtu vuri në dukje se prokuroria dështoi t’i japë Altan akses në çështjen e qeverisë kundër tij, përveç shkeljeve të tjera të procesit themelor të rregullt.
E njëjta gjë mund të thuhet për çdo numër të të burgosurve nën regjimin aktual.
Erdogan ka transformuar sistematikisht gjyqësorin turk në një instrument shtrëngues.
Qëllimi është të mbytë çdo mospajtim ose kritikë ndaj tij ose politikave të tij me qëllimin përfundimtar të eliminimit të të gjitha kufizimeve në pushtetin ekzekutiv.
Vetëm në vitin 2019, rreth 36,066 njerëz u hetuan në Turqi për “fyerje” të presidentit.
Nga ato raste, 12,298 rezultuan në ndjekje penale dhe 3,831 në dënime. Një person u dënua me 12 vjet e tre muaj burg për vetëm shtat postime në mediat sociale pesë vjet më parë.
Megjithatë, raste të tilla janë të rralla, duke pasur parasysh që gjyqësori operon me udhëzime të drejtpërdrejta të një presidenti të pasigurt.
Nëse kjo nuk është e mjaftueshme, Erdogan fillon çështjet personale gjyqësore kundër udhëheqësve të opozitës me akuzat e shpifjes.
Ideja është që të përdoren burimet e shtetit për të ngacmuar dhe frikësuar kundërshtarët nën maskën e legalizmit.
Gjenialiteti i sistemit qëndron jo vetëm në arbitraritetin e tij, por edhe në paparashikueshmërinë e tij.
Të jesh kritik do të thotë të jetosh në kohë të huazuar pasi askush nuk mund të parashikojë se kur aparati shtetëror do të mobilizohet për të persekutuar dhe përndjekur dikë ose për çfarë arsye.
Ndonjëherë çuditshmëria e akuzave mund të lë pa frymë.
Ahmet Altan dhe vëllai i tij Mehmet u akuzuan fillimisht për dërgimin e mesazheve nënnxënëse te puçistët në televizion. (Mehmeti është liruar që atëherë, por Ahmet, natyrisht, mbetet në burg.)
Arbitrariteti gjithashtu shtrihet në respektimin e vendimeve të gjykatave.
Muajin e kaluar, prokurorët filluan një çështje penale kundër Partisë Demokratike të Popujve pro-Kurde (HDP), partia e tretë më e madhe në parlament.
Lideri i saj Selahattin Demirtas ka qenë në burg pavarësisht një vendimi të vitit 2020 nga Gjykata Kushtetuese Turke se ndalimi i tij i vazhdueshëm ishte antikushtetues dhe për këtë arsye duhej të lirohej.
Por qeveria e injoroi atë vendim nga gjykata e saj, si dhe një vendim të ngjashëm nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut.
Erdogan gjithashtu ka injoruar vendime të ngjashme në lidhje me Osman Kavala, një udhëheqës i shoqërisë civile dhe filantropist i cili ka qenë viktimë e akuzave të prodhuara për të cilat nuk ka asnjë provë.
Gjykimi përfundimtar i GJEDNJ-së që Kavala duhet të lirohet është vetëm një vendim tjetër i injoruar.
Nuk është çudi që edhe Departamenti i Shtetit i SHBA-së e ka konsideruar të domosdoshme të paralajmërojë qytetarët e SHBA-së që të rishikojnë udhëtimin në Turqi për shkak të rrezikut të “ndalimeve arbitrare” bazuar në “në prova të pakta ose sekrete dhe baza që duket se janë të motivuara politikisht”.
Erdogan banon në një botë të rarifikuar të përcaktuar në njërin skaj nga autokrati italian Benito Mussolini, siç përshkruan Ruth Ben-Ghiat, i cili ishte i fiksuar pas gjërave të veta.
Musolini kaloi orë të tëra duke pastruar shtypin për ndonjë artikull që kishte të bënte me të. Me sa duket Erdogan bën të njëjtën gjë.
E ardhmja nuk duket mirë për Turqinë.
Erozioni i konstitucionalizmit dhe demokracisë përmes përdorimit të strategjive arbitrare do të çojë përfundimisht në shkatërrimin n e institucioneve shtetërore.
Sapo të ndodhë kjo do të jetë pothuajse e pamundur t’i bashkojmë përsëri.
Henri J. Barkey është Profesor Cohen i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Lehigh dhe një bashkëpunëtor i vjetër për studime të Lindjes së Mesme në Këshillin për Marrëdhëniet e Jashtme.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Dhurata e Krishtlindjeve” nga Trump për Erdogan…
‘Le Monde’: Erdogan s’do heqë dorë nga qëllimet e tij!
