Gaza ka qenë prej kohësh një nga ato problemet gjeopolitike që të gjithë dëshirojnë ta zhdukin. Izraeli, sigurisht, do të preferonte të mbyllte enklavën Palestineze si nga territori i tij ashtu edhe nga mendja e tij kolektive. Dhe pavarësisht nga shprehjet e herëpashershme për të kundërtën, Egjipti tenton të ndihet në të njëjtën mënyrë. Kurdoherë që flitet përsëri për ndjekjen e paqes në rajon, Gaza është pothuajse gjithmonë çështja që mbetet në harresë.
Agjencitë e vërteta, humanitare dhe të ndihmave rregullisht lëshojnë raporte të hollësishme rreth kushteve të vështira me të cilat përballen dy milion banorët e Gazës; ata janë bllokuar në një nga vendet më të populluara, me më pak burime në Tokë. Akoma, audienca për këtë llogari të privimit dhe dëshpërimit priret të pakësohet sa herë që shfaqet ndonjë krizë e re humanitare diku tjetër dhe komandon vëmendjen e botës. Një zgjidhje e qëndrueshme për mjerimin e Gazës mbetet kështu përgjithmonë larg syve.
Shpërthimi i tanishëm i dhunës po ndjek një model të njohur: Hamasi dhe aleatët e tij po gjuajnë breshëri raketash në Izrael, i cili po përgjigjet me valë të sulmeve ajrore. Pas çdo konflikti të tillë i fundit i madh ishte në 2014, situata kthehet në status quo të prishur. Komuniteti ndërkombëtar shpejt kthehet në biznes si zakonisht, situata humanitare në Gaza përkeqësohet gjithnjë e më shumë dhe cikli përfundimisht përsëritet.
Kur vizitova Gaza në fillim të vitit 2009, një nga këto spazma të dhunës sapo kishte mbaruar. Ekstremistët militante dhe civilët e pafajshëm ishin vrarë në Gaza, dhe civilët e pafajshëm ishin nën sulm në Izrael. Ndërsa isha atje, unë pashë shkatërrimin në pjesët më të goditura të Rripit verior të Gazës dhe fola me udhëheqësit e biznesit palestinez të cilët ishin përpjekur t’u ofronin Gazanëve shpresë duke ndërtuar ura me partnerët e tyre në Izrael. Kotësia e këtyre konflikteve ciklike ishte aq e qartë atëherë si tani.
Shpresa ime këtë herë është që pasi të kenë pushuar raketat dhe sulmet ajrore, do të ketë paqebërës të guximshëm që nuk largohen nga ndërmarrja e hapave të nevojshëm për të thyer modelin e pashpresës. Kjo do të kërkojë shumë më tepër sesa një armëpushim tjetër. Duhet të ketë një proces për të punuar drejt paqes dhe një zgjidhje politike të zbatueshme.
Izraeli ka vendosur një bllokadë të ngushtë tokësore, ajrore dhe detare në Gaza që nga viti 2007, me qëllimin për t’i dhënë fund sundimit të Hamasit atje. Objektivi është i lavdërueshëm, por metodat kanë qenë kundërproduktive dhe politika në përgjithësi ka dështuar. Hamas ende sundon, dhe ende ka arritur të sigurojë mijëra raketa. Gaza tani është një terren ushqyes për terroristët, shumë prej të cilëve mund të mos shohin asnjë mundësi tjetër.
Përgatitja e një zgjidhjeje praktike nuk do të jetë e lehtë, natyrisht; por besoj se është e mundur me një proces afatgjatë të bazuar në katër parime. Qëllimi duhet të jetë një marrëveshje që të dy të ndalojnë raketimin, bombardimin, tunelimin dhe vrasjen dhe të vendosin një themel për një marrëveshje paqësore më të plotë në të ardhmen.
Për këtë qëllim, parimi i parë është që bllokada duhet të marrë fund. Kjo politikë ka shkatërruar ekonominë e Gazës. Me tregti të jashtme, të gjitha, por të pamundura, territori është bërë i varur nga kontrabanda, dhe ato operacione kontrollohen natyrshëm nga Hamas. Kontrabanda ka mbushur arkat e Hamasit dhe e lejoi atë të marrë shumicën e sendeve që Izraeli është përpjekur të bllokojë jo më pak raketa dhe përbërës për ndërtimin e vet.
Së dyti, shqetësimet legjitime të sigurisë së Izraelit duhet të adresohen. Mbi të gjitha, asnjë vend nuk mund të tolerojë t’i nënshtrohet sulmeve pa dallim të raketave. Por Izraeli gjithashtu duhet të pranojë që politika e tij e mbrojtjes së paepur ka dështuar.
Do të duhet të bëhet më i hapur ndaj përpjekjeve të bashkësisë ndërkombëtare përkatësisht, Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara për të krijuar një rregullim më të mirë për adresimin e interesave të tij legjitime të sigurisë.
Së treti, Gaza duhet të bëhet pjesë e administratës palestineze të njohur ndërkombëtarisht. Çdo paketë e ndihmës dhe fondeve të rindërtimit pas përfundimit të luftimeve duhet të kushtëzohet me zgjedhje të lira dhe të ndershme në Gaza dhe Bregun Perëndimor.
Së fundmi, qëndrueshmëria e një zgjidhjeje afatgjatë kërkon afirmimin e përdorimit të Gazës nga Shteti i ardhshëm i Palestinës për hyrjen në Mesdhe, e cila do të jetë porta kryesore e saj në botë. Prandaj, Gaza do të ketë nevojë për portin dhe aeroportin e saj, si dhe një lidhje me Bregun Perëndimor (rregulluar në mënyrë të tillë që të mos kërcënojë sigurinë e Izraelit).
Pjesa më e madhe e debatit tani përqendrohet në caktimin e fajit për valën e fundit të dhunës dhe vuajtjeve. Një qasje më konstruktive, megjithëse e vështirë, do të ishte të pranosh që të dy palët kanë të drejtë në aspekte të rëndësishme. Kjo do t’i lejojë të gjithë të fillojnë të përqendrohen në qëllimin e një marrëveshjeje afatgjatë bazuar në parimet e përshkruara më sipër.
Me këtë, lufta e fundit e panevojshme e Gazës më në fund mund të çojë në një paqe të domosdoshme. Shpresa ime është që unë do të kthehem në Gaza një ditë dhe do të shoh sipërmarrës që ndërtojnë biznese dhe ura në ekonominë botërore, dhe duke u dhënë punë të rinjve që përndryshe nuk shohin asnjë alternativë ndaj ekstremizmit. Palestinezët dhe izraelitët nuk meritojnë më pak.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
