Deri rreth një javë më parë, dukej se Benjamin Netanyahu kishte një shans të mirë për të përgënjeshtruar fjalën e urtë se “të gjitha karrierat politike përfundojnë me dështim”. Kontrolli i tij i pushtetit në Izrael po dobësohej. Por edhe nëse ai do të humbiste detyrën, Netanyahu do të linte politikën si kryeministri më jetë gjatë i Izraelit ndonjëherë.
Vitin e kaluar, Netanyahu siguroi një përparim historik në marrëdhëniet e shtetit hebraik me botën arabe. Marrëveshjet normalizuan marrëdhëniet midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Bahreinit. Izraeli nën Netanyahun ishte në paqe, i prosperuar dhe duke shpërthyer nga izolimi i tij ndërkombëtar. Lufta e gjatë dhe shpesh e përgjakshme me palestinezët ishte jashtë titujve kryesorë. Një program vaksinimi Covid-19 që mundi botën. Kishte vetëm një çështje të vogël të shmangies së dënimit në një gjyq korrupsioni dhe një dënimi të mundshëm me burg dhe trashëgimia e tij do të ishte e sigurt.
Por gjatë javës së kaluar, plani i Netanyahut për të siguruar të ardhmen e Izraelit është shembur. Shpresa e kryeministrit izraelit se çështja palestineze u mënjanua në mënyrë të sigurt ka provuar të jetë një mashtrim. Një mosmarrëveshje e cila filloi me përplasjet midis policisë izraelite dhe protestuesve myslimanë në Jeruzalem është përshkallëzuar me raketa që qëlluan në qytetet izraelite, Izraeli bombardoi Gazën dhe përplasje të dhunshme midis arabëve dhe hebrenjve që shpërthyen në të gjithë Izraelin.
Me inkurajimin e administratës Trump, qeveria Netanyahu kishte ndjekur atë që disa e quajtën strategjinë” jashtë-brenda”. Kjo ishte ideja që Izraeli duhet të ndiqte marrëveshje me botën e jashtme, mbi të gjitha botën Arabe, për të ndihmuar në zgjidhjen e konfliktit të tij të brendshëm me palestinezët.
Kjo ishte një përmbysje e qasjes më tradicionale “brenda-jashtë” të konfliktit, i cili vendosi që Izraeli së pari duhej të siguronte një zgjidhje me palestinezët; dhe vetëm atëherë mund të presim të arrijmë një paqe të qëndrueshme dhe pranim ndërkombëtar.
Nënshkrimi i marrëveshjes Abrahami ishte dëshmi se jashtë-në strategjinë ishte duke punuar. Izraeli shpresonte që Arabia Saudite, vendi më i fuqishëm në botën arabe, do të ishte i ardhshëm për të vendosur marrëdhënie diplomatike.
Sa për palestinezët, shpresa në rrethin e Netanyahut ishte që, të privuar nga mbështetja arabe dhe ndërkombëtare, ata do të humbnin vullnetin për të rezistuar. Aktivistët e të drejtave të njeriut mund të vazhdojnë të mbështesin kauzën e tyre, por bota më e gjerë do të lëvizte tutje, duke lejuar Izraelin të imponojë kushtet e tij mbi një popullsi të dobësuar dhe të shpërndarë Palestineze. Disa izraelitë spekuluan se palestinezët mund të përfundojnë si tibetianët, një popull aspiratat kombëtare të të cilit duken gjithnjë e më të harruara.
Raketat që bien në qytetet e Izraelit nga Gaza kanë shkaktuar dëme të mëdha jo vetëm në pronë dhe qytetarë, por edhe në atë strategji. Shpresa se politikat e Netanyahut e kishin bërë të parëndësishme çështjen Palestineze tani duket marrëzi. Dënimi ndërkombëtar i veprimeve izraelite është ringjallur, nxitur nga vdekjet e civilëve në Gaza, duke përfshirë shumë fëmijë. Përparimet e mëtejshme diplomatike izraelite duken të pamundura.
Më serioze nga të gjitha, përplasjet brutale midis hebrenjve dhe arabo-izraelitëve, të cilët përbëjnë 20 përqind të popullsisë së vendit, e kanë sjellë konfliktin brenda kufijve të vetë Izraelit, duke çuar në biseda për luftë civile.
Në vitet e fundit, shumë politikanë izraelitë kishin shpresuar dhe besuar se arabët që jetonin brenda vendit nuk po identifikoheshin më aq fort me çështjen palestineze. Por kriza aktuale ka sjellë një ndjenjë të ripërtërirë të unitetit midis palestinezëve në Gaza, Bregut Perëndimor dhe vetë Izraelit. Ideja që problemi palestinez mund të muroset në mënyrë të sigurt, larg syve, nuk është më e besueshme. Në vend të kësaj, strategjia e Netanyahut mund të ketë rritur kërcënimin për vendin e tij duke hapur pa dashje një front të ri, brenda vetë Izraelit. Ky kërcënim do të mbetet, edhe pasi të pushojë lufta e Gazës.
E meta kryesore në strategjinë e jashtme ishte supozimi i saj se dëshpërimi palestinez do të çonte në qetësi.
Në realitet, guximi në rritje i së djathtës ekstreme izraelite e cila është e vendosur të shtyjë përpara me aneksime të mëtejshme të pronës dhe tokës Palestineze përfundimisht siguroi shkëndijën që ndezi flakën e fundit. E djathta ekstreme ishte gjykuar dhe legjitimuar nga Netanyahu, ndërsa ai kërkonte aleatë në përpjekjet e tij për të qëndruar në pushtet.
Për vetë Netanyahun, kriza aktuale ka një përfitim të rëndësishëm.
Pas zgjedhjeve të katërta pa përfundim me radhë, kundërshtarët e tij ishin në prag të formimit të një qeverie koalicioni që më në fund do ta largonte atë nga pushteti. Këto negociata tani kanë ngecur dhe kështu Netanyahu duket se ka të ngjarë të vazhdojë rolin si kryeministër.
Një përpjekje e suksesshme për t’u kapur pas pushtetit dhe për të shmangur çështjet e korrupsionit kundër tij do të tregonte se Netanyahu mbetet një teknik kryesor politik. Por rritja e dhunës këtë javë ka dëmtuar rëndë pretendimin e tij për të qenë një burrë shteti.
Mbështetësit e tij u mburrën se strategjia e tij diplomatike kishte siguruar një rrugëdalje nga konflikti izraelito-palestinez një që nuk kërkonte as lëshime të dhimbshme për tokën dhe të drejtat palestineze. Por rruga e Netanjahut për të dalë nga konflikti tani duket si një rrugë pa rrezik.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
