Plani i presidentit amerikan Joe Biden për të reformuar taksimin global të korporatave do të bëjë pak për të ndihmuar vendet më në nevojë për më shumë të ardhura nga taksat, thonë ekonomitë në zhvillim të cilat po lobojnë për fuqi më të madhe mbi shumëkombëshet.
Propozimi ambicioz i Uashingtonit do të taksonte 100 nga kompanitë më të mëdha në botë për fitimet e bëra në vendet ku ato kanë pak ose aspak prani fizike, por nxjerrin të ardhura të konsiderueshme dhe do të prezantonte një normë minimale globale të taksave, në një përpjekje për t’i dhënë fund asaj që e quajti një “garë për në fund” ku bizneset kanalizojnë fitimet përmes juridiksioneve me taksa të ulëta.
Por kompanitë do të paguanin shumicën e taksave të tyre në vendin ku kanë selinë, edhe nëse fitimet e tyre dhe në shumë raste puna dhe lëndët e para të përdorura, sigurohen nga vendet në zhvillim, thanë diplomatët e vjetër dhe grupet e lobit për Financial Times.
Ata gjithashtu shqetësohen se shumë vende në zhvillim nuk po marrin pjesë në negociatat mbi propozimin në OECD dhe kanë frikë se marrëveshja përfundimtare nuk ka gjasa të pasqyrojë interesat e tyre.
Mathew Gbonjubola, ambasadori i Nigerisë në OECD, tha: “Ajo që unë kuptoj, me. . . rregullat siç janë duke u zhvilluar aktualisht, është që vendet në zhvillim mund të mos arrijnë asgjë. “
Ai miratoi përpjekjet e SHBA dhe OECD për t’i bërë kompanitë më të mëdha në botë të paguajnë më shumë taksë në nivel global. “Sa më pak stimuj tatimorë që ofrojnë vendet në zhvillim, aq më shumë ata janë në gjendje të mbajnë të ardhurat e nevojshme për zhvillimin e tyre dhe aq më pak mbështeten te huazimi ose ndihma,” tha ai.
Por ai paralajmëroi se “është logjike dhe morale që vendet burimore, të zhvilluara ose në zhvillim, të kenë të drejtën e refuzimit përpara se [të ardhurat nga taksat] të kalojnë në vendet e qëndrimit [të kompanive]”.
Gbonjubola shtoi se SHBA “nuk ka dhënë arsyetimin ekonomik” vetëm për shënjestrimin e 100 kompanive. Ky fokus është një kthim mbrapa i propozimeve të OECD-së, të cilat do të kishin mbuluar mijëra biznese.
“Pika më e rëndësishme e ndryshimit midis ekonomive të përparuara dhe vendeve në zhvillim është pragu që përcakton sa kompani janë përfshirë”, tha Sybel Galván, ambasadori i Meksikës në OECD.
Rajat Bansal, një anëtar i Komitetit të Ekspertëve të KB për Bashkëpunimin Ndërkombëtar në Çështjet Tatimore, tha se vendosja e një pragu që kap vetëm kompanitë më të mëdha do të thotë “në fund të fundit, mjaft prej taksapaguesve të mundshëm nuk do të mbulohen”.
Kritikët gjithashtu thonë se shuma që do të taksohet sipas planit të SHBA është shumë e vogël pasi ka të ngjarë të jetë më pak se një e pesta e fitimeve të kompanisë. Ross Robertson, partneri ndërkombëtar i taksave në BDO, tha: “Nëse vazoja e përgjithshme nuk është e mjaftueshme. . . nuk arrin të sigurojë një shpërblim të drejtë nga bizneset jashtë territoreve [të vendeve në zhvillim] që janë duke përfituar nga ekonomitë [e tyre]. “
Forumi Afrikan i Administratës Tatimore, i cili këshillon qeveritë në kontinent, ka bërë thirrje për një qasje të niveleve në të cilën pragjet do të vendosen në nivele më të ulëta për ekonomitë më të vogla. “Ne nuk mendojmë se një prag i vetëm për të gjitha ekonomitë është i drejtë”, tha ai.
ATAF gjithashtu shqetësohet se në negociatat e gjata dhe komplekse vendet e varfëra mund të mos luftojnë për të drejtat e tyre. “Ndërsa ata kanë një vend në tryezë, është e vështirë për ta që të vazhdojnë. . . Mund të mos ketë një nivel të lartë të vetëdijes politike në Afrikë për këtë çështje dhe se sa i rëndësishëm është [propozimi].”
Disa ekonomi të mëdha në zhvillim janë të përfshira në një përpjekje rivale në KB për të zhvilluar një regjim ndërkombëtar taksash, i cili do të synonte specifikisht kompanitë e shërbimeve dixhitale. Masa drejtohet nga mashtrimi për shumat e vogla të taksave të paguara nga gjigandët e teknologjisë amerikane në shumë vende ku ata bëjnë fitime të mëdha.
Plani do t’u jepte vendeve të drejtën për të taksuar të ardhurat e kompanive dixhitale bazuar në vendin ku krijohen të ardhurat, në vend se vetëm aty ku kompania është rezidente. Argjentina, India, Kenia dhe Nigeria kanë futur të gjitha së fundmi taksa dixhitale dhe një numër vendesh të tjera afrikane po e konsiderojnë atë, sipas ATAF.
Propozimi i KB, i cili është mbështetur nga India dhe Argjentina, u miratua ngushtë nga komiteti i taksave i KB muajin e kaluar. Vendet e tjera në zhvillim, përfshirë Ekuadorin, Ganë, Liberinë, Nigerinë, Vietnamin dhe Zambinë e kanë mbështetur atë.
Modeli nuk është detyrues dhe mund të miratohet në marrëveshje bilaterale nëse vendet pjesëmarrëse regjistrohen në të, por koha është e mundimshme për OECD.
“Duket se ekziston një konkurrencë e çuditshme midis KB dhe OECD,” tha Tove Maria Ryding, menaxhere e politikës dhe avokimit në Rrjetin Evropian të Borxhit dhe Zhvillimit. “KB-ja po shikon zhvillimin e taksave të shërbimeve dixhitale dhe OECD po përpiqet t’i heqë qafe ato” në favor të një regjimi që do të zbatohej për të gjitha industritë.
Christian Hallum, specialist i vjetër i taksave dhe nxjerrjeve në Oxfam Ibis në Kopenhagë, tha për disa vende në zhvillim ndjenja e mënjanimit në bisedimet e OECD mund t’i bëjë ata të gatshëm të heqin dorë nga planet e tyre për të synuar kompanitë e teknologjisë, të cilat mund të shkaktojnë një bllokim. “Ekziston një rrezik real që nëse vendet e pasura diktojnë rezultatin e procesit [OECD], kjo është ajo që ne do të shohim.”
Galván i Meksikës tha se negociatat e OECD ishin “të vështira por konstruktive” dhe disa ekonomi të mëdha në zhvillim ishin “padyshim në favor të të pasurit një kornizë të përbashkët [tatimore]”.
Por të tjerët kanë paralajmëruar se propozimi i SHBA rrezikon të humbasë legjitimitetin.
“Ju mund t’i quani rregullat globale, por nëse vendimmarrja nuk është me të vërtetë globale, pse vendet që nuk janë përfshirë në hartimin e rregullave do të regjistroheshin në të?” tha Ryding. “Vendet më të varfra të botës përsëri rrezikojnë të humbasin kur byreku global i taksave ndahet, pavarësisht nga fakti se ata kanë më shumë nevojë për të ardhura nga taksat se kushdo tjetër.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të ketë sukses axhenda e Biden?!
A do shërohet ekonomia nga kontrollet stimuluese të Biden?
A mundet Joe Biden të krijojë një bum ekonomik?
