Duket e sigurt se barra tatimore mbi pronarët e kapitalit do të rritet. Vendosmëria për të shpenzuar më shumë në shërbime publike dhe investime është më e forta në dekada. Kështu është edhe kuptimi që kur pasuria kapitale është rritur shumë më shpejt sesa të ardhurat (raportet e pasurisë ndaj produktit të brendshëm bruto janë dyfishuar që nga vitet 1980), kontributi relativ në fondin publik duhet të ndjekë shembullin.
Kjo klimë politike në ndryshim është një prirje që pronarët e kapitalit do t’i rezistojnë më kot. Në vend të kësaj ata duhet të bëjnë presion për formën e taksimit që është më e mira si për ata, ashtu edhe për vetë kapitalizmin. Një taksë progresive e pasurisë neto është një taksë vjetore mbi vlerën neto të tatimpaguesve, asetet e tyre totale minus borxhet e tyre, paguar me një normë në rritje mbi një shumë pa taksë.
Vetëm një pjesë e vogël e vendeve i kanë ato, por ato përfshijnë disa nga ekonomitë më të suksesshme të botës si Zvicra dhe Norvegjia. Në SHBA, një taksë pasurie është propozuar nga Elizabeth Warren dhe Bernie Sanders, dy kandidatët më të majtë në zgjedhjet e fundit presidenciale. Deri më tani gatishmëria e administratës së Biden për të rritur taksat nuk tregon oreks për të konsideruar një taksë të tillë. Kapitalistët e suksesshëm duhet të shpresojnë që ajo të ndryshojë.
Të gjitha vendet tashmë taksojnë pasuritë. Ata thjesht rrallë i taksojnë ata mbi baza të rregullta të përsëritura. Në vend të kësaj, ata vendosin tatime mbi pasuritë kur ato shkëmbehen nga një formë në tjetrën, si me tatimin mbi fitimet kapitale për realizimin dhe detyrimin e pullës mbi transaksionet, ose kur transferohen nga një person tek tjetri, si me taksat e trashëgimisë dhe dhuratave. Përveç kësaj, të gjitha vendet vendosin taksa të përsëritura mbi pasurinë në formën e pasurive të patundshme.
Të gjitha këto e bëjnë kapitalizmin të funksionojë më pak. Taksimi i pasurisë vetëm gjatë transaksioneve shpërblen grumbullimet në vend të vendosjes ose rialokimit të kapitalit për çfarëdo që kapitalistët mund të mendojnë se është përdorimi më produktiv. Ajo gjithashtu dekurajon kalimin e pasurisë brezave të rinj në kohën kur ata mund ta përdorin atë më së miri.
Stimujt e krijuar nga taksat ekzistuese të pasurisë nuk janë thjesht joefikase. Disa prej tyre janë të çoroditur plotësisht. Taksat e trashëgimisë dhe dhuratave në fakt vendosin një barrë më të lehtë mbi pasuritë e atyre që jetojnë më gjatë ose grumbullojnë pasurinë e tyre më shumë sesa për ata që vdesin më shpejt ose e kalojnë atë më shpejt. Taksat e pronës vendosen nga pasuria kapitale bruto, kështu që dikush me një hipotekë prej 90 përqind paguan njësoj si dikush që zotëron të njëjtën pronë plotësisht dhe është dhjetë herë më i pasur.
Tatimi mbi fitimet kapitale penalizon ata që bëjnë zgjedhjet më të mira të investimeve duke taksuar vetëm rritjen në rritje të pasurisë dhe duke i bërë humbjet të zbritshme. Ajo gjithashtu injoron që aftësia për të paguar taksën varet nga zotërimi total i dikujt sesa nga shuma me të cilën rritet. Ta themi thjesht, një regjim i tillë rishpërndahet nga milionerë që investojnë mirë tek miliarderë që investojnë keq. Një taksë e pasurisë neto do të bënte të kundërtën.
Një taksë e pasurisë neto gjithashtu krahasohet në mënyrë të favorshme me taksat mbi fluksin e të ardhurave nga kapitali – fitimet e korporatave, dividendët dhe të ardhurat nga interesi. Ata kanë të përbashkët që sa më i madh të jetë fitimi juaj nga investimi i një sasie të caktuar kapitali, aq më shumë ju paguani si taksë. Përsëri, nëse investoni një miliard keq, mund të tatoheni më pak sesa nëse investoni një milion shumë mirë.
Me një taksë mbi pasurinë neto, barra tatimore është e pavarur nga kthimi. Nga kjo rrjedh se investitorët më të suksesshëm do të mbanin më shumë kthimin e tyre dhe do të shihnin kapitalin e tyre të akumuluar më shpejt. Isshtë versioni tatimor i shëmbëlltyrës së talenteve të Dhjatës së Re.
Me kalimin e kohës, kjo do të vendoste më shumë kapital të ekonomisë në duart e atyre që e shpërndajnë atë mirë. Modeli shpërblen suksesin dhe forcon potencialin e kapitalizmit për shkatërrim krijues. Një taksë pasurie që është gjithashtu progresive, me kalimin e kohës, do të mbështeste rritjen e pasurisë më pak të përqendruar – pasuri më modeste, por më të shpeshta të investuara mirë.
Rezultati është se, midis të gjitha mënyrave për të taksuar kapitalin, një taksë progresive e pasurisë neto është regjimi më miqësor ndaj kapitalizmit si dhe më mbështetësi i një demokracie pronare të pronës. Dhe ky, me siguri, është modeli shoqëror që i përshtatet më së miri kapitalistëve në planin afatgjatë – madje edhe ata investitorë ultra të pasur, por të këqij të cilët tatimi i pasurisë do t’i godiste më shumë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Konsumatorët janë ulur në një grumbull parash
Profili i Trump: Korrupsioni, kaosi, gënjeshtrat dhe shkatërrimi
A do shërohet ekonomia nga kontrollet stimuluese të Biden?
