Si asnjëherë më parë kontrolli i Binyamin Netanyahu në kryeministrinë e Izraelit nuk është dukur kaq i dobët.
Më 2 qershor kundërshtarët e tij, të udhëhequr nga Naftali Bennett dhe Yair Lapid, ranë dakord të formonin një qeveri që përjashton njeriun që ka dominuar politikën e vendit të tij për 12 vitet e fundit.
E vetmja gjë që ka mbetur është që Knesset (parlamenti i Izraelit) të mbajë një votë besimi. Netanyahu do të bëjë çmos për ta sabotuar atë. Por nëse ai dështon, pushteti i tij i gjatë do të ketë mbaruar.
“Mbreti Bibi” ka mbikëqyrur një ekonomi të lulëzuar të teknologjisë së lartë dhe një nga fushatat më të mira në botë të vaksinimit covid-19.
Ai ka bërë paqe me disa shtete arabe dhe e ka mbajtur Izraelin të sigurt, pavarësisht nga një luftë e fundit në Gaza. Shumë nga politikat e tij tani pranohen përgjithësisht, madje edhe nga politikanët që e shtyjnë atë jashtë.
Megjithatë ai nxiti gjithashtu përçarje, duke përzier nacionalizmin, shovinizmin dhe mllefin e elitave në mënyrë që të fitonte zgjedhjet.
Ai iu bashkua pushtetit edhe pasi u akuzua për korrupsion. Dhe kur kërcënohet ai ka sulmuar këdo në rrugën e tij. Shtypi, gjyqësori, policia të gjitha ishin pjesë e një “gjueti shtrigash” që synonte ta rrëzonte, tha ai.
Nëse Netanyahu qëndron, ai do të tërheqë një elektorat të lodhur në votime për herë të pestë që nga viti 2019.
Nëse ai largohet, kjo mund të ndihmojë në shërimin e politikës izraelite. E vërtetë, partia e tij Likud është ende më e madhja në Knesset dhe baza e tij nacionaliste dhe fetare mbetet një forcë elektorale.
Por ai ka qenë një demagog i talentuar në mënyrë unike, elokuent dhe i pamëshirshëm në të njëjtën masë.
Megjithëse ai do të mbetet në skenë (dhe me siguri komploton hakmarrjen e tij), largimi i tij nga posti i lartë e bën gjendjen politike në Izrael pak më pak toksike.
Për më tepër, ndjekja e tij dhe sjellja politike janë provë se institucionet e Izraelit janë mbajtur të forta përpara sulmit të tij.
Netanyahu, megjithatë, ka treguar dobësitë e Izraelit. Qeveria e ardhshme duhet t’i rregullojë ato. Kjo nuk do të jetë e lehtë, pasi partitë në koalicion nuk bien dakord për shumë.
Me mençuri, Bennett, i cili do të bëhej kryeministër, i ka vendosur pritshmëritë e ulëta.
“Ne do të përqendrohemi në atë që mund të bëhet, në vend që të grindemi për atë që është e pamundur”, thotë ai.
Një buxhet është një përparësi, pasi Izraeli nuk ka pasur një në dy vjet.
Por ekipi i ri duhet të përqendrohet gjithashtu në qeverisje dhe të fillojë duke mbyllur boshllëkun që lejon një person nën akuzë të shërbejë si kryeministër.
Hapa të tjerë mund të përfshijnë depolitizimin e policisë, taktikat agresive të së cilës ndihmuan në nxitjen e trazirave brenda Izraelit që arritën kulmin në palestinezët që qëlluan me raketa në Izrael nga Gaza.
Ndarja e punës së Prokurorit të Përgjithshëm, në mënyrë që një person të mos jetë kryeprokuror dhe këshilltar ligjor për qeverinë, është një tjetër ide e mirë.
Në një moment duhet të bëhet një bisedë për Gjykatën e Lartë, e cila ka fuqi të madhe dhe pak përgjegjësi.
Reformat do të jenë të vështira. Por trajtimi i ndonjërit prej këtyre problemeve do të ishte i pamundur nën zotin
Netanyahu, i cili përdori sistemin ligjor si një plaçkitës.
Mbështetja e tij te ultra-ortodoksët gjithashtu nënkuptonte që martesa civile të mbetet e paligjshme dhe shërbimet publike të mbyllen të Shtunën, megjithëse shumica e Izraelitëve favorizojnë liberalizimin e gjërave të tilla.
Koalicioni i ri përfshin një parti arabe, por pak progres ka të ngjarë me palestinezët. Akoma, hapa të vegjël janë të mundshëm, siç është rritja e fondeve në pjesët arabe të Izraelit dhe lehtësimi i vuajtjeve në territoret e okupuara dhe në Gaza.
“Të gjithë do të duhet të shtyjnë realizimin e disa prej ëndrrave të tyre,” thotë Bennett, një mbështetës i flaktë i lëvizjes së vendosjes. Një qeveri e bazuar në realitet? Kjo nuk tingëllon aq keq.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
