Çfarë është spondiliartroza?
Spondiloartriti ose spondiliartroza, është termi për një grup sëmundjesh inflamatore që shkaktojnë inflamacion të kyçeve, ose artrit. Shumica e sëmundjeve inflamatore mendohet të jenë të trashëgueshme. Deri më tani, nuk ka ndonjë provë shkencore që sugjeron që sëmundja mund të parandalohet.
Spondiloartroza mund të klasifikohet si boshtore ose periferike. Forma aksiale prek kryesisht nyjet e legenit dhe shpinën. Forma periferike prek gjymtyrët. Gjendja mund të shkaktojë inflamacion në sy, traktin gastrointestinal dhe zonat ku ligamentet dhe tendinat ngjiten me kockat.
Llojet e spondiloartrozës
Lloji më i zakonshëm është spondiliti ankilozues (AS). Ky lloj ndikon kryesisht në nyjet e shtyllës kurrizore. Mund të ndikojë edhe në nyje të tjera të mëdha në trup.
Llojet e tjera të spondiloartrozës klasifikohen tradicionalisht si:
artriti reaktiv
artrit psoriatik
artriti enteropatik
spondiloartriti i të miturve
spondiloartriti i padiferencuar
Këto lloje të spondiloartrozës mund të kalsifikohen në spondiliartrozë boshtore ose periferike.
Simptomat e spondiloartrozës
Simptomat kryesore janë dhimbja, ngurtësia dhe ënjtja. Dëmtimi i kockave mund të ndodhë gjithashtu. Vendi ku ndjeni simptoma në trup varet nga lloji i spondiloartrozës që keni.
Në AS dhimbja shpesh fillon në vithe dhe në pjesën e poshtme të shpinës. Mund të përhapet në gjoks dhe qafë. Mund të përfshihen edhe tendencat dhe ligamentet. Në raste të rralla, AS do të ndikojë në zemër dhe mushkëri.
Artriti enteropatik mund të shkaktojë dhimbje në shtyllën kurrizore, krahët dhe nyjet e këmbëve. Mund të shkaktojë diarre të përgjakshme dhe dhimbje barku për shkak të sëmundjes inflamatore të zorrëve.
Artriti i mitur shpesh shkakton dhimbje në legen, ije, kavilje dhe gjunjë. Gjendja gjithashtu mund të shkaktojë lodhje.
Artriti psoriatik mund të ndikojë në shtyllën kurrizore. Kur kjo të ndodhë, njihet si spondiloartriti psoriatik. Mund të shkaktojë gjithashtu dhimbje në qafë.
Artriti reaktiv mund të shkaktojë inflamacion në traktin urinar, kyçet dhe sytë. Mund të çojë në inflamacion të nyjeve kurrizore.
Artriti i padiferencuar shpesh shkakton simptoma të ngjashme me AS. Kjo përfshin dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës, vitheve dhe thembrave.
Çfarë e shkakton?
Shkaku i saktë i spondiloartrozës nuk është i qartë, megjithëse gjenetika luan një rol. Gjeni kryesor i përfshirë në të gjitha llojet e spondiloartritit është HLA-B27.
Megjithëse gjeni HLA-B27 nuk shkakton gjendjen, ai mund të rrisë rrezikun për zhvillimin e tij. Hulumtimet janë duke vazhduar për të përcaktuar se si gjenet e tjera mund të shkaktojnë spondiliartrozë.
Disa burime kërkimore të besuara sugjerojnë një lidhje midis një çekuilibri të mikrobiomës dhe zhvillimit të spondiloartrozës ose sëmundjeve të tjera inflamatore. Nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar marrëdhëniet midis baktereve të zorrëve dhe inflamacioneve sistemike.
Artriti reaktiv është lloji i vetëm i spondiloartritit që dihet se shkakton një infeksion bakterial. Më së shpeshti rezulton pas klamidisë ose një infeksioni ushqimor.
Opsionet e trajtimit të spondiloartritit
Nuk ka shërim për spondiloartritin. Trajtimi përqendrohet në zvogëlimin e dhimbjes, përmirësimin ose ruajtjen e lëvizshmërisë, dhe zvogëlimin e rrezikut për komplikime.
Megjithëse mund të duket kundërintuitive, lëvizja e rregullt është kritike në menaxhimin e sikletit që shoqërohet me gjendjen.
Planet e trajtimit janë të individualizuara, por shumica do të përfshijnë:
Terapi fizike
barna anti-inflamatore josteroide
injeksione kortikosteroide
barna antirheumatike
Barnat alfa-bllokuese të TNF
Antibiotikët përdoren për të trajtuar një infeksion aktiv bakterial të pranishëm me artrit reaktiv. Rastet e rënda të spondiloartritit mund të kërkojnë operacion për të trajtuar shkatërrimin e kockave ose dëmtimin e kërcit.
Pirja e duhanit është një shkak i njohur i inflamacionit në trup. Nëse pini duhan, është e rëndësishme të merrni parasysh lënien e duhanit. Mjeku mund t’ju ndihmojë të gjeni një program të ndalimit të pirjes së duhanit dhe burime të tjera mbështetëse që janë të përshtatshme për ju.
