Prej më shumë se dy vitesh, fillimisht Komisioni i Venecias, më pas Gjykata Kushtetese, dhe prapë Komisioni i Venecias kanë në dorë por nuk i kanë dhënë zgjidhje përfundimtare angazhimit të fortë të presidentit të Republikës në politikën e brendshme shqiptare, që nga zgjedhjet lokale të 30 qershorit, dekretimi, zhdekretimi dhe ridekretimi i tyre, në një lojë të rrezikshme dhe situatë delikate të vendit, deri te përfshirja e drejtëpërdrejtë në fushatën zgjedhore të 25 prillit.
Pyetjet që kanë lindur, si atëherë dhe tani janë ato nëse ka të drejtë presidenti të kthehet në një aktor, faktor dhe ndikues në proceset politike apo ai ka dalë përtej rolit të tij kushtetues, detyrave që i ka lënë kushtetuta me ligj? A ka qenë presidenti i njëanshëm apo më saktë palë me njërën palë duke dalë hapur kundër mazhorancës qeverisëse duke shkelur kushtetutën, apo në mungesë të opozitës, gjykatës kushtetuese, ai merr atribute që nuk i kanë takuar ndonjë presidenti më parë në këtë vend, as Sali Berishës në periudhën 1992-1997?
A duhet shkarkuar presidenti sepse ka shkelur çdo ligj të vendit, ka minuar marrëdhëniet me partnerët ndërkombëtarë, e sidomos dhe kryesisht me Shtetet e Bashkuara të Amerikës apo roli që ai u përpoq t’i jepte vetes si sovranist ishte normal brenda kornizave të detyrës institucionale?
Për shumicën e shqiptarëve gjërat janë të qarta. Shumica e shqiptarëve e kanë një ide për këtë, nisur edhe nga çfarë ndodh përreth, çfarë ndodh çdo ditë, çfarë shohin dhe çfarë dëgjojnë.
Problemi është se për Gjykatën Kushtetuese shqiptare ai ka nevojë për interpretim dhe riintepretim nga Venecia. Gjykata Kushtetuese e hoqi pataten e nxehtë nga vetja edhe këtë herë duke ia lënë këtë detyrë të huajve dhe duke e shtyrë vendimin të paktën derisa të shprehet Komisioni i Vencias.
Por ndryshe nga shteti shqiptar dhe institucionet e tij, të reja e të vjetra që nxjerrin një mijë e një arsye për të mos i dhënë zgjidhje problemeve delikate, ku ndërthurren interesa politike, dhe ecin me hapin e breshkës, amerikanët duket se e kanë zgjidhur shumë kohë më parë këtë problem. Nuk është se themi ndonjë gjë të re në këtë drejtim, por prezenca e kryetarit të shtetit në festën e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të organizuar në rezidencën e ambasadores Kim mund të ketë sjellë pak habi.
Aq më tepër kur në mënyrë demonstrative vetëm një ditë më parë Ndihmës Sekretari i Shtetit në detyrë Philip Reeker që nuk shquhet shumë për taktin diplomatik, me mospërfshirjen në axhendën e takimeve ia bëri të qartë presidentit se ai nuk është më një partner i besueshëm për SHBA dhe jashtë planeve të tyre për Shqipërinë.
E ndërsa Reeker i dha shkopin, Kim i ofroi karrotën Metës, që ndoshta edhe i kompleksuar nga gjithçka që flitet dhe përflitet për të në raportin delikat me SHBA-në nuk ngurroi për ta kafshuar.
Nisur nga fakti që pritjet e ambasadorëve amerikanë shihen në korridoret politike të Tiranës si çështje statusi dhe në to vrapon të mos mungojë asnjeri, që nga presidenti deri te niveli më i ulët i ftuar, Ilir Meta mesa duket nuk mundi ta refuzonte shkuarjen si për t’i thënë shumë shqiptarëve se amerikanët nuk kanë asgjë me të.
Vetëm se karrota e Kim duket se ishte më e hidhur edhe se shkopi i Reeker, apo fjalët e vendosura të Mathew Palmer pak muaj më parë në bisedën on line.
Karrota e Kim nuk bëri gjë tjetër veçse tregoi se SHBA e kanë marrë vendimin për Ilir Metën, shumë kohë përpara Gjykatës se re Kushtetuese. Ilir Meta për amerikanët është thjesht një president ceremonial, as faktor, as aktor, as bashkëpunëtor.
E ftojnë në ceremoni formale për shkak të protokollit, por nuk e takojnë në atë kur bëhet fjalë për tema e çështje serioze. Për SHBA ai është një President në detyrë që duhet respektuar për pozicionin në këtë moment, por pa të ardhme politike.(SI)