Pas një dekade e gjysmë në pushtet, epoka e kancelares gjermane Angela Merkel po përfundon.
Kryeministrja e parë gjermane që e la pushtetin me vullnetin e saj, ajo ka zgjedhur të mos kandidojë në zgjedhjet e këtij muaji.
Nëse negociatat për formimin e një qeverie zvarriten pas zgjedhjeve të 26 shtatorit, ajo mund të kapërcejë Helmut Kohl si udhëheqësja më jetëgjatë e Gjermanisë moderne. Brezi i të rinjve gjermanë nuk mban mend askënd tjetër në krye.
Adhuruesit e saj e kanë përshkruar atë si gjithçka nga udhëheqësi i botës së lirë deri tek një version i Zhan D’Ark, portretizime madhështore që ajo gjithmonë i ka hedhur poshtë. Megjithatë ajo është emëruar vazhdimisht ndër gratë më të fuqishme në botë. Presidenti Barack Obama e përshkroi atë si një udhëheqëse të shquar politike globale.
Por ajo lë një trashëgimi të ndërlikuar.
Disa duartrokasin stilin e saj të përulur politik, të nxitur nga konsensusi. Të tjerët shohin një mungesë të lidershipit të guximshëm, veçanërisht përballë një Rusie më agresive dhe rritjes së fuqisë kineze.
Në vitin 2015, ajo hapi derën për më shumë se 1 milion refugjatë, kryesisht nga Siria e goditur nga lufta. Por epoka e Merkel ka parë gjithashtu një rritje të ndjenjës nacionaliste që ka shtyrë të djathtën ekstreme në parlament.
Ndërsa u quajt “kancelarja e klimës” për premtimet e saj mjedisore, ajo largohet nga zyra me Gjermaninë si prodhuesi më i madh në botë i qymyrit që mbyt ajrin.
Historianët do të debatojnë për ndikimin e saj në vitet në vazhdim.
Ajo që është e sigurt: Largimi i saj do të lërë një vakum pas një karriere që ka zgjatur më shumë se tre dekada.
Muri i Berlinit
Duke u rritur pas Perdes së Hekurt, ishte rënia e Murit të Berlinit në 1989 që i hapi botën e politikës Merkelit, vajzës së një pastori në Gjermaninë Lindore komuniste. Në një fjalim në Universitetin e Harvardit në vitin 2019, ajo përshkroi sesi do të kalonte pranë murit çdo ditë gjatë rrugës për në shtëpi nga puna në institutin e saj shkencor.
“Muri i Berlinit më kufizoi mundësitë,” tha ajo.
Ajo ishte 35 vjeç kur simboli më i qëndrueshëm i Luftës së Ftohtë u shkatërrua në mënyrë dramatike. “Aty ku dikur kishte vetëm një mur të errët, papritmas u hap një derë,” tha ajo në fjalim. “Edhe për mua, kishte ardhur momenti për të kaluar nëpër atë derë. Në atë moment, unë lashë punën time si shkencëtare dhe hyra në politikë. Ishte një kohë emocionuese dhe magjike. ”
Ajo histori, në shumë mënyra, ka formësuar politikën e Merkelit, ndërsa ajo është përpjekur të pozicionojë Gjermaninë dhe Evropën, si një urë lidhëse midis Lindjes dhe Perëndimit.
Edukimi politik
Pas hyrjes në politikë, ngritja e saj ishte e shpejtë. Ajo u bashkua me Demokratët Kristianë tradicionalë, konservatorë dhe të dominuar nga meshkujt dhe u zgjodh në parlamentin gjerman, Bundestag, në 1990. E mbrojtur nga Kohl, atëherë kancelare e Gjermanisë, ajo u emërua ministre për gratë dhe të rinjtë vitin e ardhshëm, kur edhe ajo u bë nënkryetare e partisë. Në ditët e para të karrierës së saj, ajo u quajt “vajza e Kohl”.
Por në një lëvizje që tronditi politikën gjermane, ajo iu drejtua Kohl në një opinion opinioni të gazetës në dhjetor 1999, duke i bërë thirrje ish -mentorit të saj të jepte dorëheqjen. Tani drejtuese e partisë, ajo argumentoi se besueshmëria e tij dhe e partisë, ishte dëmtuar.
“Kështu partia duhet të mësojë të ecë,” shkroi ajo. Kohl më vonë reflektoi mbi vendimin e Merkel për t’u kthyer kundër tij. “E vura gjarprin në krahun tim.”
‘Hapa të vegjël’
Ishte një fitore elektorale që i solli Merkelit pushtet në 2005. Pakkush priste ndryshim gjithëpërfshirës. Të njëjtët kritikë prisnin që ajo të zgjaste shumë. Ajo erdhi në pushtet në një periudhë të stabilitetit relativ, por Evropa së shpejti do të goditej nga krizat e njëpasnjëshme.
Stuhi e zonës euro
Ndërsa kriza e borxhit të zonës euro filloi të shpalosej në fund të vitit 2009, ajo ndihmoi në udhëheqjen e përpjekjeve për të shpëtuar monedhën e përbashkët të kontinentit. “Nëse euro dështon, Evropa dështon,” argumentoi Merkel. Ajo u bë një figurë e urrejtjes në vende të tilla si Greqia, pasi ata ishin të detyruar të kursenin. Gazetat greke e krahasuan atë me Hitlerin dhe vizitat e saj u shënuan me protesta për vite me radhë. Në fund, ajo ndihmoi në drejtimin e Gjermanisë dhe eurozonës evropiane përmes një kërcënimi ekzistencial. Ajo kohët e fundit tha se e sheh atë si një nga arritjet e saj më të mëdha si kancelare.
Pranimi i emigrantëve
Ndoshta momenti më përcaktues i karrierës së saj politike erdhi në 2015 kur numri i refugjatëve që mbërritën në Evropë filloi të rritet. Shumë prej tyre po iknin nga lufta civile në Siri dhe po bënin udhëtime të rrezikshme nga deti në Evropë. Merkel hapi dyert e Gjermanisë. “Ajo është në anën e duhur të historisë për këtë,” tha Obama në atë kohë. Por qëndrimi miqësor i refugjatëve i Merkel e ndau Evropën dhe u hodh poshtë nga e djathta ekstreme e Gjermanisë, e cila fitoi terren pasi popullariteti i saj u godit.
Pandemia
Kur bota u godit nga kriza e saj e ardhshme epokale, Merkel kishte mësuar rëndësinë e komunikimit të qartë dhe të sinqertë. Ajoo u dallua për qasjen e saj të udhëhequr nga shkenca. Pandemia zbuloi disa nga mangësitë e vendit, përfshirë mungesën e fleksibilitetit që pengoi përhapjen e vaksinave. Por shumica e gjermanëve mbështetën udhëheqjen e saj gjatë pandemisë.
Lindje dhe Perëndim
16 vitet e pushtetit të Merkel kanë parë një ndryshim në rendin botëror. Uashingtoni i ka bërë presion Gjermanisë që të marrë një qëndrim më të fortë ndaj Rusisë dhe Kinës. Por si fëmijë e Luftës së Ftohtë, ajo ka theksuar rëndësinë e shmangies së një tjetre.
Ajo është përpjekur të ndajë abuzimet kineze të të drejtave të njeriut dhe ekspansionizmin rus nga çështjet e tregtisë dhe ekonomisë. Marrëdhënia e saj me Presidentin rus Vladimir Putin ka qenë ndonjëherë e tensionuar dhe antagoniste. Por ajo ka thënë se është e rëndësishme të mbash komunikim.
Në një karrierë që ka përfshirë katër presidenca amerikane, ajo ka mbetur e përkushtuar fort ndaj aleancës transatlantike, edhe pse marrëdhëniet u tensionuan veçanërisht nën Presidentin Donald Trump. .
Po tani?
Tani 67 vjeç, Merkel ka thënë se nuk po kërkon një rol të ri politik. “Dua të jem në shtëpi. Dua të udhëtoj nëpër botë.” tha ajo këtë muaj. Merkel ka hedhur poshtë rregullisht pyetjet mbi trashëgiminë e saj, duke thënë se analiza historike nuk është për të dhe se do të preferonte të vazhdonte punën.
Por në një bashki në qytetin bregdetar të Stralsund në vitin 2019, ajo u pyet se çfarë do të donte që fëmijët të lexonin për të në librat e historisë në 50 vjet. “Ajo u përpoq,” tha ajo.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Trashëgimia e Angela Merkelit në Ballkan”
