Ka arsye të mira për të qenë kritikë ndaj tërheqjes amerikane nga Afganistani.
Nëse imazhet e afganëve të dëshpëruar që mblidheshin në aeroportin e Kabulit nuk do të ishin aq tronditëse, sulmi vdekjeprurës mbi turmat e grumbulluara me siguri do të ishte. Përfundimi kaotik dhe poshtërues i një lufte jopopullore, me pasojat e saj të tmerrshme humanitare, ishte rezultati i një sërë llogaritjesh të gabuara politike nga një sërë udhëheqësish amerikanë.
Në Evropë, kolapsi i shpejtë i qeverisë afgane të mbështetur nga Perëndimi ka bërë që të drejtohen gishta dhe akuza.
Por kthimi i talebanëve në pushtet ka intensifikuar gjithashtu një ndjenjë të pasigurisë tashmë në rritje në lidhje me të ardhmen e NATO-s dhe marrëdhëniet transatlantike më gjerësisht.
Nëse ankthi do të nxisë veprimin, megjithatë, mbetet larg së vërtetës.
Për Bashkimin Evropian, kërkimi gjeopolitik i shpirtit është një gjendje kronike. Kjo në përgjithësi çon në deklarata të guximshme dhe vizione shpresëdhënëse të autonomisë strategjike – një ide që ka qenë në ajër që nga vitet 1990, por që ka fituar një rëndësi të re vitet e fundit.
Herë pas here, ato vizione frymëzojnë thirrje të ashpra për reforma, me Francën që zakonisht kryeson akuzën. Por thirrje të tilla janë zbehur shpejt.
Mosmarrëveshja midis BE -së dhe, më e rëndësishmja, midis shteteve anëtare të NATO -s – e nxitur pjesërisht nga një neveri kulturore ndaj shpenzimeve të mbrojtjes – ka qenë një pengesë e pakapërcyeshme.
I tillë ishte fati i grupeve të betejave të BE-së: forca me madhësi batalioni, të përbëra nga njësi nga shtete të ndryshme anëtare, duke iu përmbajtur Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes të BE-së.
Përkundër arritjes së “aftësisë së plotë operacionale” në 2007, ata nuk u vendosën kurrë, për shkak të mosmarrëveshjeve të brendshme.
Deri më tani, raundi aktual i reflektimit duket se po ndjek një model të ngjashëm.
Para se fluturimet e fundit të evakuimit të largoheshin nga Kabuli, udhëheqësit evropianë po nisnin thirrje të reja për autonomi strategjike.
Josep Borrell, përfaqësuesi i lartë i BE-së për çështjet e jashtme dhe politikën e sigurisë, tha se tërheqja duhet të jetë një “thirrje zgjimi”, duke nxitur BE-në të “investojë më shumë në aftësitë e saj të sigurisë dhe të zhvillojë aftësinë për të menduar dhe vepruar në terma strategjikë. ”
Në fund të fundit, siç vuri në dukje Borrell, koha dhe natyra e tërheqjes nga Afganistani u përcaktuan ekskluzivisht nga Shtetet e Bashkuara. Me fjalë të tjera, pavarësisht premtimeve të tij për të rinovuar angazhimet ndërkombëtare të Amerikës dhe marrëdhëniet e saj me aleatët, Presidenti Joe Biden duket se po vazhdon kthesën e brendshme të vendit.
Larg goditjes mbi Biden, siç ishin në fillim të presidencës së tij, evropianët tani duket se po pajtohen me faktin se Amerika nuk mund të rimarrë rolin e saj drejtues në skenën botërore derisa të shërojë plagët e saj të brendshme.
Administrata e Biden po ndjek një “politikë të jashtme për klasën e mesme”, të ankoruar fort në një sferë të brendshme thellësisht të ndarë. Dhe, me pak në radhët e saj që përkrahin rritjen e angazhimit ndërkombëtar, kjo nuk ka gjasa të ndryshojë së shpejti.
Por, ndërsa vendimmarrja e njëanshme e Biden për Afganistanin duhet të japë frymë të re në thirrjet për një shkëputje më gjithëpërfshirëse strategjike nga SHBA, kjo nuk e heq BE-në nga përgjegjësia për tërheqjen simbolike.
Aleatët evropianë të Amerikës kishin shumë mundësi për të kundërshtuar planet e tërheqjes së administratës Biden, jo më pak në samitin e NATO -s në qershor. Ata nuk e bënë.
Megjithatë, edhe nëse ata do të kishin, udhëheqësit evropianë nuk do të kishin aftësitë në dispozicion për të mbështetur pozicionin e tyre. Forcat evropiane nuk mund ta mbajnë as aeroportin e Kabulit të hapur pa mbështetjen e SHBA.
Nuk ka më asnjë iluzion: BE -së i mungon kapaciteti për të projektuar një vizion të pavarur strategjik. Vullneti i dobët politik – i cili, ndër të tjera, ka çuar në alokimin e shumë pak burimeve financiare – është arsyeja kryesore.
Çështja zbret në llogaritjet e udhëheqësve të BE – dhe atyre të elektoratit të tyre – në lidhje me vlerën e perceptuar dhe çmimin aktual të pavarësisë strategjike. Variabli i vërtetë është vlera, perceptimet e së cilës ndryshojnë ndjeshëm në të gjithë Evropën.
Çmimi është padyshim rreth 818 miliardë dollarë në vit. Ky është ndryshimi midis buxhetit prej 1 trilion dollarësh të NATO -s dhe asaj që BE shpenzoi për mbrojtjen në vitin 2019.
Tani për tani, kjo është një kosto që BE nuk mund ta mbulojë: buxheti i saj 2021-27 i kushton vetëm 13 miliardë euro (15.3 miliardë dollarë) për sigurinë dhe mbrojtjen.
Për të arritur autonominë e vërtetë strategjike, bllokut do t’i duhet të mbledhë shumë më tepër vullnet politik në vitet e ardhshme. Dhe kjo mund të jetë e mundur në një kohë kur udhëheqësit e BE-së përballen me perspektivën e një vale tjetër të migrimit dhe rishfaqjen e Afganistanit si një strehë terrori-zhvillime që do të testonin sigurinë kufitare të Evropës, stabilitetin politik dhe kapacitetin për misione humanitare.
Në çdo rast, autonomia e vërtetë strategjike mbetet më shumë një ideal afatgjatë sesa një objektiv i realizueshëm afatshkurtër.
Për fat të mirë, BE -ja mund të arrijë një autonomi më të madhe krahas – dhe përmes – rritjes së bashkëpunimit të mbrojtjes me SHBA. Megjithë kthesën e Amerikës përbrenda – një ndryshim që nuk ka humbur në Kinë apo Rusi – të dyja palët kanë qartë interesa të përbashkëta strategjike.
BE -ja duhet ta ketë prioritet t’i kujtojë SHBA -së këtë dhe ta largojë vendin nga drejtimi i saj izolues.
Ky imperativ duhet të informojë përpjekjet e vazhdueshme të BE -së për të hartuar udhërrëfyesin e saj të sigurisë dhe mbrojtjes, të njohur si busulla strategjike, disa detaje të të cilave janë dhënë. Dhe sigurisht që duhet të formësojë veprimet e BE-së para dhe gjatë Samitit të NATO-s në qershor të ardhshëm në Madrid, ku do të nxirret një Koncept i ri Strategjik-një dokument dikur i klasifikuar që tani azhurnohet çdo dekadë për të pasqyruar qëllimet dhe objektivat e përgjithshme të organizatës.
Në fund të fundit, megjithatë, Evropa nuk mund të vendosë veten si një peshë e rëndë e politikës së jashtme dhe me ndikim gjeopolitik që të përputhet me fuqinë e saj ekonomike, nëse nuk rregullon përparësitë e saj buxhetore, duke devijuar burimet larg shtetit të saj të mirëqenies.
Nëse evropianët do të tolerojnë një ndryshim të tillë, mbetet për t’u parë.
Ana Palacio, një ish -ministre e punëve të jashtme të Spanjës dhe ish nënkryetare e lartë dhe këshilltare e përgjithshme e Grupit të Bankës Botërore, është lektore në Universitetin Georgetown.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Macroni është i vetmuar, por ajo që çudit me veprimet e tij është…”
BE e përballon Kinën edhe kështu!
